Η ευρωπαϊκή εξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και η πληρωμή σε ρούβλια

Η Ρωσία έδωσε στις «εχθρικές χώρες» προθεσμία έως αύριο, 31 Μαρτίου (συν λίγες ημέρες ακόμα), για να ξεκινήσουν τις πληρωμές για εισαγωγές φυσικού αερίου σε ρούβλια.

Ο νέος κανόνας αλλαγής νομίσματος θα επηρεάσει χώρες που έχουν επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στη χώρα και έχουν «παγώσει» τα συναλλαγματικά της αποθέματα. Αυτό αφορά ιδιαίτερα ορισμένες χώρες της ΕΕ που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τον ρωσικό ενεργειακό εφοδιασμό.

Το RT Business έκανε μια σύντομη ανάλυση για το πώς έχουν τα πράγματα και τις συνέπειες που μπορεί να έχει μια πιθανή απόφαση της Μόσχας να διακόψει τη ροή του αερίου της προς την Ευρώπη.

• Τι θα γίνει μετά τις 31 Μαρτίου;

Η Ρωσία λέει ότι η Ευρώπη δεν θα λάβει δωρεάν φυσικό αέριο εάν οι χώρες αρνηθούν να πληρώσουν σε ρούβλια. «Δεν πρόκειται να παρέχουμε αέριο δωρεάν, αυτό είναι ξεκάθαρο», δήλωσε χθες ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ. Όταν ρωτήθηκε αν θα διακοπεί το φυσικό αέριο για όσους δεν πληρώνουν, ο Πεσκόφ απάντησε: «Δεν πληρώνεις, δεν παίρνεις αέριο». Πρόσθεσε, ωστόσο, ότι η Ρωσία δεν έχει λάβει ακόμη τελική απόφαση για το πώς θα αντιδράσει εάν οι ευρωπαϊκές χώρες αρνηθούν να πληρώσουν σε ρωσικό νόμισμα.

• Πόσο εξαρτάται η Ευρώπη από το ρωσικό αέριο;

Η Ευρώπη εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ρωσικό αέριο για θέρμανση και παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Το ρωσικό αέριο αντιπροσωπεύει περίπου το 40% της συνολικής κατανάλωσης της Ευρώπης. Οι εισαγωγές φυσικού αερίου της ΕΕ από τη Ρωσία ανήλθαν φέτος σε 200 έως 800 εκατομμύρια ευρώ την ημέρα.

• Τι θα συμβεί σε μια Ευρώπη χωρίς ρωσικό αέριο;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε ότι σχεδιάζει να μειώσει την εξάρτηση της ΕΕ από το ρωσικό φυσικό αέριο κατά τα δύο τρίτα φέτος και να τερματίσει την εξάρτησή της από τις ρωσικές προμήθειες «πολύ πριν το 2030». Ωστόσο, οι οικονομολόγοι λένε ότι δεν είναι εύκολο να αντικατασταθούν οι 1.550 τεραβατώρες ρωσικού φυσικού αερίου που παραδόθηκαν στην ΕΕ το 2021. Η Ευρώπη δεν μπορεί να κλείσει γρήγορα το χάσμα προσφοράς. Θα πρέπει να περιορίσει τη ζήτηση.

Εν τω μεταξύ, οι αυξημένες εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σε μια ήδη στενή παγκόσμια αγορά LNG θα ασκούσαν τεράστια ανοδική πίεση στις τιμές. Θα ήταν ένα πλήγμα για την ευρωπαϊκή οικονομία, η οποία ήδη υποφέρει από τις υπέρογκες τιμές της ενέργειας. Μια παρατεταμένη διακοπή της παροχής ρωσικού φυσικού αερίου θα είχε κόστος για την ΕΕ και θα μπορούσε ακόμη και να αναγκάσει ορισμένες χώρες που είναι πιο εκτεθειμένες στις διακυμάνσεις του ρωσικού φυσικού αερίου, όπως η Ιταλία και η Γερμανία, να λάβουν έκτακτα μέτρα.

Ο Γερμανός καγκελάριος Όλαφ Σολτς προειδοποίησε ότι η απαγόρευση των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας θα πυροδοτήσει μια οικονομική ύφεση σε ολόκληρη την Ευρώπη.

• Ποιες είναι οι ευρύτερες επιπτώσεις;

Υπάρχει κίνδυνος παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης. Η Ρωσία είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας φυσικού αερίου στον κόσμο και ο δεύτερος μεγαλύτερος εξαγωγέας αργού πετρελαίου μετά τη Σαουδική Αραβία, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας. Η αντικατάσταση του ρωσικού αερίου δεν θα είναι εύκολη.

Η Ευρώπη θα πρέπει να αγοράσει φυσικό αέριο στην ελεύθερη αγορά, πράγμα που σημαίνει ότι εάν αγοράζει από χώρες όπως το Κατάρ ή οι Ηνωμένες Πολιτείες, θα πρέπει να πληρώσει περισσότερα. Σημαίνει επίσης ότι το φυσικό αέριο που αγοράζουν δεν θα πάει πουθενά αλλού. Το αποτέλεσμα θα είναι υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου παντού, καθώς οι χώρες υπερθεματίζουν η μία την άλλη για περιορισμένες προμήθειες.

• Θα επηρεαστούν οι τιμές του πετρελαίου;

Η Ρωσία προμηθεύει περίπου τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε αντίθεση με το φυσικό αέριο, του οποίου η προσφορά ρυθμίζεται περαιτέρω από μακροπρόθεσμα συμβόλαια, η τιμή του πετρελαίου είναι ασταθής και καθορίζεται από την προσφορά και τη ζήτηση. Εάν η Ευρώπη παρόλα αυτά αποφασίσει να εγκαταλείψει το ρωσικό πετρέλαιο, οι τιμές του αργού μπορεί να αυξηθούν στα 200 δολάρια το βαρέλι ή περισσότερο, προειδοποιούν οι αναλυτές.

• Θα πουλήσει η Ρωσία άλλες πρώτες ύλες σε ρούβλια;

Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν άφησε να εννοηθεί όταν ανακοίνωσε το σχέδιο πληρωμής του ότι το φυσικό αέριο θα μπορούσε να είναι το πρώτο ρωσικό προϊόν που θα πωλείται σε ρούβλια. Εάν η Δύση επιβάλει νέες κυρώσεις, εγείρει την πιθανότητα άλλα ρωσικά εξαγωγικά προϊόντα να συνομολογηθούν σε ρούβλια, συμπεριλαμβανομένων πετρελαίου, μετάλλων και σιτηρών.

• Ποιος θα υποχωρήσει πρώτος καθώς πλησιάζει η προθεσμία πληρωμής;

Μέχρι στιγμής, η ΕΕ και οι χώρες της G7 έχουν απορρίψει το αίτημα της Ρωσίας να μετατρέψουν τις πληρωμές τους για το φυσικό αέριο σε ρούβλια. Η Ρωσία είπε ότι δεν θα παράσχει δωρεάν φυσικό αέριο, υποδηλώνοντας ότι είναι έτοιμη να κλείσει τις στρόφιγγες. Εάν συνέβαινε αυτό, η Μόσχα θα έχανε μεταξύ 200 και 800 εκατομμυρίων ευρώ κάθε μέρα του εμπάργκο. Ωστόσο, η Ρωσία θα μπορούσε να ανακατευθύνει μέρος του φυσικού αερίου στην Ασία.

Η Ευρώπη πιθανότατα θα αντιμετωπίσει μια οικονομική κρίση που όμοιά της δεν έχει παρατηρηθεί από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η άνοδος των τιμών της ενέργειας θα οδηγούσε τις οικονομίες σε όλη την περιοχή σε ύφεση.