Ενέργεια
Νέο βρετανικό κίνημα με το σύνθημα «Μην πληρώσετε τους λογαριασμούς ρεύματός σας» φαίνεται πως ξεκινά τη μάχη του, ενάντια στην ακρίβεια και την ενεργειακή κρίση που πλήττει τους πολίτες παγκοσμίως.
Σχετικό και εκτεταμένο ρεπορτάζ για το εν λόγω κίνημα φιλοξενεί στις σελίδες της η γαλλική εφημερίδα Le Monde, έχοντας μάλιστα το ρεπορτάζ και πρώτο θέμα δείχνοντας με τον τρόπο αυτό τη σημαντικότητα του ζητήματος της ενεργειακής κρίσης διεθνώς.
Η Αν Βίβιαν-Σμιθ περνά τον χρόνο της ελέγχοντας τον ηλεκτρικό της μετρητή, «εμμονικά».
Πάντα πρόσεχε την κατανάλωσή της, αλλά τους τελευταίους μήνες έχει μετρήσει και την παραμικρή από τις χειρονομίες της: φτιάχνει λιγότερα ζεστά ροφήματα, αποφεύγει να ανοίγει την τηλεόραση, σβήνει τα φώτα όσο μπορεί. Ζώντας στο Νότινγκγχαμ, στη βόρεια Αγγλία, βαριά ανάπηρη από μια εκφυλιστική ασθένεια, αυτή η πρώην δικαστής δεν μπορεί να εργαστεί και εξαρτάται από την κοινωνική βοήθεια, η οποία δεν έχει αυξηθεί εδώ και τρία χρόνια.
Ο σύζυγός της, ο οποίος εργάζεται σε πανεπιστήμιο, βγάζει περίπου 1.000 λίρες (1.200 ευρώ) το μήνα και έλαβε αύξηση μόνο 1,5% φέτος, πολύ κάτω, δηλαδή, από τον πληθωρισμό. Ο λογαριασμός τους για φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα, από την άλλη, εκτινάχθηκε τον Απρίλιο από 82 σε 145 λίρες τον μήνα. «Στην αρχή της χρονιάς, δεν ήμασταν πλούσιοι, αλλά ήταν εντάξει. Τώρα η ζωή μας έχει συρρικνωθεί».
Αυτές οι επιπλέον 63 λίρες τον μήνα κάνουν τεράστια διαφορά στην καθημερινότητά τους. Λίγο πριν το καλοκαίρι, πέθανε ο κουνιάδος της κυρίας Βίβιαν-Σμιθ, που ζούσε στην Κορνουάλη. Δεν μπορούσε να αντέξει οικονομικά το εισιτήριο του τρένου για να πάει στην κηδεία. «Κόστισε 128 λίρες, ακριβώς τα επιπλέον χρήματα που πληρώσαμε για ενέργεια για δύο μήνες».
Η δυσκολία των συνθηκών διαβίωσής του είναι μόνο η αρχή. Την Παρασκευή 26 Αυγούστου, το Office of Gas and Electricity Markets (Ofgem), η βρετανική ρυθμιστική αρχή ενέργειας, ανακοίνωσε ότι οι λογαριασμοί θα αυξηθούν κατά 80% τον Οκτώβριο. Αρκετές φορές το χρόνο, καθορίζει το ανώτατο όριο για ένα μέσο νοικοκυριό: τον Οκτώβριο του 2021, αυτό ήταν 1.277 λίρες ετησίως. Τον Απρίλιο, αυξήθηκε στις 1.971 λίβρες. τον Οκτώβριο, θα είναι… 3.549 λίρες. Αυτό είναι σχεδόν τριπλάσιο μέσα σε ένα χρόνο.
Μέχρι και πενταπλάσια μέσα σε 18 μήνες η τιμή
Η συνέχεια θα είναι ακόμα χειρότερη. Οι επόμενες αυξήσεις, που έχουν προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο και τον Απρίλιο του 2023, αναμένεται να φτάσουν τις 5.386 λίρες και τις 6.616 λίρες αντίστοιχα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Cornwall Insight, μιας εταιρείας συμβούλων ενέργειας. Αυτός είναι ένας πενταπλασιασμός των τιμολογίων σε δεκαοκτώ μήνες.
Δεν υπάρχει δασμολογική ασπίδα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τον Μάιο, η κυβέρνηση ανακοίνωσε βοήθεια 14 δισεκατομμυρίων λιρών, αλλά αυτή θα καλύψει μόνο το 47% των αυξανόμενων λογαριασμών, λέει το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών Μελετών.
Υπό αυτές τις συνθήκες, ένας άνεμος εξέγερσης αναδύεται μεταξύ των Βρετανών. Μέσα σε δύο μήνες, μικρά κιτρινόμαυρα φυλλάδια άρχισαν να εμφανίζονται σε όλη τη χώρα. Τα βλέπουμε επικολλημένα σε στάσεις λεωφορείων στο Λονδίνο, διανεμημένα στους δρόμους του Σέφιλντ και του Μάντσεστερ ή να διακοσμούν την είσοδο ενός ιχθυοπωλείου στο Μπρίστολ. Με μεγάλα λευκά γράμματα, το κείμενο είναι απλό και ξεκάθαρο: «Μην πληρώνετε λογαριασμούς ρεύματος».
Το Don’t Pay UK είναι ένα κίνημα πολιτών, το οποίο δεν οργανώνεται από κανένα πολιτικό κόμμα ή συνδικάτο. Τον Ιούνιο, κάποιοι φίλοι τύπωσαν 20.000 φυλλάδια και τα μοίρασαν σε μια διαδήλωση. Η ιδέα τους: εάν 1 εκατομμύριο άνθρωποι δεσμευτούν σε αυτό μέχρι τον Οκτώβριο, υπόσχονται να αναστείλουν την άμεση χρέωσή τους από τον προμηθευτή ενέργειας τους. Σχεδόν 120.000 άτομα έχουν πλέον υπογράψει.
«Πρέπει να χτυπήσουμε τους προμηθευτές στο πορτοφόλι»
«Πρέπει να χτυπήσουμε τους προμηθευτές στο πορτοφόλι, για να τους αναγκάσουμε να επαναδιαπραγματευτούν τις τιμές τους», εξηγεί ο Σάιμον Χόουαρντ, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που υπέγραψε, στις αρχές Ιουλίου, όταν η καμπάνια περιοριζόταν μόνο σε μια σελίδα στο Facebook.
Από τότε, η ιδέα έχει επεκταθεί. Στο Μάντσεστερ, ο 24χρονος Πάτρικ Φόστερ, εντάχθηκε στο κίνημα.
«Μου αρέσει αυτή η καμπάνια, η οποία προσελκύει πραγματικά ανθρώπους από όλα τα κοινωνικά στρώματα, όχι ακτιβιστές. Η δέσμευσή του μέχρι στιγμής έχει περιοριστεί σε μερικές τηλεδιασκέψεις και στη διανομή φυλλαδίων. «Αυτό το κίνημα μπορεί να γίνει σαν αυτό του «δημοσιολογικού φόρου»», πιστεύει, σε σχέση με αυτόν τον φόρο, του οποίου η δημιουργία είχε προκαλέσει ταραχές το 1990 και οδήγησε στην πτώση της Μάργκαρετ Θάτσερ.
«Αρκεί, να δράσουμε τώρα», επιβεβαιώνει ο Νταν Στερν. Όταν δημιούργησε το ιχθυοπωλείο του στο Μπρίστολ, το The Fish Shop, πριν από μια δεκαετία, πλήρωνε 8 πένες την κιλοβατώρα. «Ανέβηκε στις 12 πένες, μετά στις 14 πένες, πριν από δύο ή τρία χρόνια, και τώρα ανέβηκε στις… 30 πένες». Είναι τυχερός.
Ενεργειακή φτώχεια
Αυτοί οι νέοι ακτιβιστές ανταλλάσσουν συμβουλές μέσω email, προσπαθούν να οργανωθούν, αλλά πολλοί αναγνωρίζουν ότι μπορεί να μην τολμήσουν να αρνηθούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς τους τον Οκτώβριο.
Η κυρία Βίβιαν-Σμιθ επέλεξε να μην υπογράψει, πιστεύοντας ότι ο κίνδυνος ήταν πολύ μεγάλος.
«Ως πρώην δικαστής, ξέρω ότι δεν θα μου κόψουν το ρεύμα αν δεν πληρώσω. Από την άλλη, η δικαιοσύνη θα εξουσιοδοτήσει να μου εγκαταστήσει κάποιος έναν προπληρωμένο ηλεκτρικό μετρητή, ο οποίος επιβάλλει υψηλότερο τιμολόγιο. Δεν μπορώ να πάρω αυτό το ρίσκο».
Στο Σέφιλντ, ο Λέμπι, που είδε τον λογαριασμό του να διπλασιάζεται και υπέγραψε την εκστρατεία, είναι επίσης διστακτικός. «Ειλικρινά, ελπίζω ότι αυτό θα αναγκάσει την κυβέρνηση να δράσει και ότι δεν θα χρειαστεί να αναλάβουμε δράση εμείς».
Επί του παρόντος, οι βρετανικές αρχές σιωπούν: ο Μπόρις Τζόνσον πρόκειται να φύγει και η Λιζ Τρας, το φαβορί για τη διαδοχή, παρέμεινε ασαφής σχετικά με τη δράση της. Αν δεν κάνει τίποτα, οι συνέπειες είναι γνωστές: το 2021, υπήρχαν 4,5 εκατομμύρια νοικοκυριά σε «ενεργειακή φτώχεια» (τα οποία πληρώνουν περισσότερο από το 10% του εισοδήματός τους σε λογαριασμούς). Τον Οκτώβριο, θα υπάρχουν 8,9 εκατομμύρια, ενώ τον Ιανουάριο του 2023, θα είναι 15 εκατομμύρια, σύμφωνα με υπολογισμούς της ένωσης Ομάδα Δράσης για την Παιδική Φτώχεια. Ή, για να το πούμε απλά, περισσότερα από ένα στα δύο νοικοκυριά.
