Επιστρέφει ο εφιάλτης των πλειστηριασμών για τους δανειολήπτες: Στο «σφυρί» βγαίνουν τον Σεπτέμβριο χιλιάδες κατοικίες

Τον ερχόμενο Σεπτέμβριο φαίνεται πως επιστρέφει ο εφιάλτης των πλειστηριασμών για χιλιάδες δανειολήπτες, οι οποίοι λόγω οφειλών θα χάσουν την περιουσία τους.

Είναι ενδεικτικό, άλλωστε, πως έπειτα από 10 χρόνια Μνημονίων και δύο χρόνια πανδημίας στο εκρηκτικό κοκτέιλ ήρθαν να προστεθούν και οι έντονες πληθωριστικές πιέσεις που «ροκανίζουν» καθημερινά το εισόδημα των πολιτών.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο φαίνεται πως η κατάσταση που βιώνουν οι δανειολήπτες είναι εφιαλτική, από τη στιγμή μάλιστα που δεν υπάρχει καμία μέριμνα από την πλευρά της Πολιτείας.

Υπενθυμίζεται πως οι ανακοινώσεις για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στα χαρτοφυλάκια των συστημικών τραπεζών δεν σημαίνει πως… εξαφανίστηκαν τα «κόκκινα» δάνεια.

Στην πράξη, άλλαξαν χέρια και πουλήθηκαν στα funds και μάλιστα σε ιδιαίτερα χαμηλές τιμές, αξιώνοντας τεράστια κέρδη, αφού απαιτούν να εισπράξουν το σύνολο του δανείου.

Αξίζει να σημειωθεί πως στον προγραμματισμό δεν έχουν ενταχθεί ακόμα οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, στους οποίους αναμένεται να προχωρήσουν και τα funds, με τον συνολικό αριθμό των πλειστηριασμών για το τρέχον έτος υπολογίζεται ότι θα υπερβεί τους 140.000!

Τα στοιχεία δείχνουν πως οι πολίτες έχουν βρεθεί μπροστά σε έναν τεράστιο φαύλο κύκλο χρεών, καθώς αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους.

Αλλωστε, πρώτη μέριμνα των ελληνικών νοικοκυριών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων τους τελευταίους 8-10 μήνες είναι η πληρωμή των λογαριασμών ρεύματος, καθώς τα τιμολόγια που έπαιρναν στα χέρια τους ήταν διπλάσια και τριπλάσια των περσινών.

Υπό τον φόβο διακοπής του ηλεκτρικού, επέλεγαν να αφήσουν απλήρωτες δόσεις για φόρους και δάνεια, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να χάνονται ακόμα και οι ρυθμίσεις.

Έτσι, σχεδόν ένα στα τρία δάνεια τα οποία είχαν ρυθμιστεί τους τελευταίους 12 μήνες έχει «κοκκινίσει» εκ νέου, ωστόσο οι τράπεζες και τα funds αρνούνται να προχωρήσουν σε νέες διευθετήσεις.

Αυτό σημαίνει πως, από τα δάνεια των 100 δισ. ευρώ, τα 30 δισ. έχουν μετατραπεί σε μη εξυπηρετούμενα. Οι τράπεζες, σύμφωνα με υπολογισμούς τους, εκτιμούν ότι η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των δανειοληπτών κατά 20% θα επιφέρει «κόκκινα» δάνεια ύψους 400.000.000-600.000.000 ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία:

-Το 32% των στεγαστικών δανείων που είχε ρυθμιστεί έγινε ξανά «κόκκινο» κατά το β΄ τρίμηνο του 2022

-Το 37% των καταναλωτικών δανείων είναι πλέον μη εξυπηρετούμενο

-Το 35% των επιχειρηματικών δανείων απώλεσε τις ρυθμίσεις και παρουσιάζεται πάλι ως «κόκκινο»

Τα «κόκκινα» δάνεια που εμφανίστηκαν το β΄ τρίμηνο του 2022 είχαν ρυθμιστεί το αντίστοιχο τρίμηνο του 2021, ενώ εκείνα που έγιναν πάλι «κόκκινα» στα τέλη του 2021 είχαν ρυθμιστεί στα τέλη του 2020.

Σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιοποιημένα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Τραπεζικής Αρχής (ΕΒΑ) για το α΄ τρίμηνο του 2022, για τις ελληνικές συστημικές τράπεζες, διαπιστώνεται αύξηση των ποσοστών «κόκκινων» δανείων τον Μάρτιο σε σχέση με τον Δεκέμβριο στον πρωτογενή τομέα (αγροτική παραγωγή, δασοκομεία, αλιεία) στο 16,2% από 15%, στις επιχειρήσεις του χρηματοοικονομικού και ασφαλιστικού τομέα στο 7,8% από 3,2%, στις υπηρεσίες (διοικητική και τεχνική υποστήριξη) στο 17,2% από 17%, στις επιχειρήσεις real estate στο 12,6% από 11,5% και στις κατασκευαστικές εταιρίες στο 19,6% από 19,2%.

Στη «δαγκάνα» των παράλογων απαιτήσεων

Οι δανειολήπτες έρχονται αντιμέτωποι με έναν «τοίχο» που έχουν υψώσει τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και οι διαχειριστές δανείων, που βάζουν συνεχώς προσκόμματα προκειμένου το δάνειο να καταλήξει «κόκκινο» και να βγει στο σφυρί το υποθηκευμένο ακίνητο.

Υπενθυμίζεται πως προ εβδομάδων ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας είχε επιτεθεί στις τράπεζες και στους διαχειριστές δανείων, κατηγορώντας τους πως προτιμούν να προχωρούν σε πλειστηριασμούς παρά σε ρυθμίσεις, χωρίς αυτό, φυσικά, να υποβαθμίζει την ευθύνη του οικονομικού επιτελείου, που διατηρεί τη δυνατότητα αυστηροποίησης του πλαισίου προς όφελος των δανειοληπτών.

Οπως εξηγούν δικηγόροι που έρχονται καθημερινά σε επικοινωνία με τις τράπεζες και τα funds για λογαριασμό πελατών τους, οι απαιτήσεις πλέον είναι κάτι παραπάνω από παράλογες.

Είναι χαρακτηριστικό, όπως αναφέρουν, πως για δάνειο 100.000 ευρώ που έχει «κοκκινίσει» απαιτούν να πληρωθεί εφάπαξ ένα ποσό που αγγίζει ακόμα και τα 30.000 ευρώ προκειμένου να προχωρήσει σε νέα ρύθμιση!

Σήμερα βρίσκονται στην «ουρά» πάνω από 55.000 αιτήσεις για ρύθμιση συνολικών οφειλών 24,5 δισ. ευρώ, μέγεθος που πάλι είναι αρκετά χαμηλότερο από τα «κόκκινα» δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί και πουληθεί συνολικά (άνω των 100 δισ. ευρώ). Σε οριστικό στάδιο βρίσκονται 6.500 αιτήσεις (3,3 δισ. ευρώ), ενώ στο επόμενο διάστημα αναμένεται να ρυθμιστούν οφειλές 1,5 δισ. ευρώ.

Αγοράζουν σπίτια funds και τράπεζες

Σημειώνεται ότι για τους μήνες Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο είχαν προγραμματιστεί περίπου 5.000 πλειστηριασμοί μηνιαίως, εκ των οποίων περίπου το 1/3 αφορούσε κατοικίες.

Τα υπόλοιπα ενέχυρα που εκπλειστηριάζονται αφορούσαν είτε εμπορικά είτε βιομηχανικά ακίνητα, οικόπεδα, αγροτεμάχια, αποθήκες κ.ά.

Πληροφορίες αναφέρουν πως τη συντριπτική πλειονότητα των πλειστηριασμών «χτυπούν» οι ίδιες οι τράπεζες και τα funds, με αποτέλεσμα να έχουν ήδη αποκτήσει ένα τεράστιο χαρτοφυλάκιο με ακίνητα.

Οι δανειολήπτες από τη στιγμή που θα τους κοινοποιηθεί το πρόγραμμα πλειστηριασμού έχουν στη διάθεσή τους 45 ημέρες προκειμένου να προχωρήσουν σε αίτηση ανακοπής από τον πλειστηριασμό και 15 πλήρεις ημέρες πριν από τον πλειστηριασμό για να κάνουν ανακοπή και να δοθεί η τιμή του πλειστηριασμού.

Όπως προβλέπει ο νέος κώδικας, «αν δεν παρουσιαστούν πλειοδότες ή δεν υποβληθούν προσφορές, η κατακύρωση θα γίνεται σε αυτόν που επισπεύδει τον πλειστηριασμό, δηλαδή η τράπεζα ή η εταιρία διαχείρισης, εφόσον το ζητήσει και εφόσον έχουν υποβάλει σχετική αίτηση. Αν δεν υποβληθεί αίτηση, ο πλειστηριασμός επαναλαμβάνεται με την ίδια τιμή πρώτης προσφοράς μέσα σε 40 ημέρες και αν και ο δεύτερος πλειστηριασμός αποβεί άγονος, διεξάγεται νέος, εντός 30 ημερών, με τιμή πρώτης προσφοράς ίση με το 80% της αρχικής τιμής.

Σε περίπτωση που και ο τρίτος πλειστηριασμός αποβεί επίσης άγονος, η διαδικασία της ρευστοποίησης επαναλαμβάνεται εντός 30 ημερών, με τιμή πρώτης προσφοράς ίση προς το 65% της τιμής που είχε οριστεί αρχικά και αν και αυτός αποβεί άκαρπος, το αρμόδιο δικαστήριο μπορεί να διατάξει να γίνει αργότερα νέος πλειστηριασμός με την ίδια ή ακόμη και κατώτερη του 65% της τιμής της πρώτης προσφοράς.

Αυτός είναι ο «χάρτης» με τα 9.391 ακίνητα στο σφυρί

Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα στοιχεία, με βάση την ανάρτηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών στην ιστοσελίδα eauction του Συμβολαιογραφικού Συλλόγου Εφετών Αθηνών, Πειραιώς, Αιγαίου και Δωδεκανήσου έχουν αναρτηθεί 9.391 πλειστηριασμοί προκειμένου να διεξαχθούν έως το τέλος του έτους, εκ των οποίων οι 4.163 πλειστηριασμοί αφορούν κατοικίες.

Τα στοιχεία δεν «αποκαλύπτουν» αν πρόκειται για πρώτες ή δευτερεύουσες κατοικίες, ωστόσο δικηγόροι που ασχολούνται με το θέμα των «κόκκινων» δανείων θεωρούν βέβαιο ότι η λίστα περιλαμβάνει και πρώτες κατοικίες.

Συγκεκριμένα, οι πλειστηριασμοί που έχουν αναρτηθεί αφορούν στις εξής γεωγραφικές περιοχές της χώρας:

*3.032 πλειστηριασμοί στην Αττική
*1.713 πλειστηριασμοί στην Κεντρική Μακεδονία
*940 πλειστηριασμοί στη Θεσσαλία
*832 πλειστηριασμοί στην Πελοπόννησο
*520 πλειστηριασμοί στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη
*469 πλειστηριασμοί στη Στερεά Ελλάδα
*433 πλειστηριασμοί στην Ηπειρο
*400 πλειστηριασμοί στη Δυτική Μακεδονία
*378 πλειστηριασμοί Δυτική Ελλάδα
*229 πλειστηριασμοί στην Κρήτη
*183 πλειστηριασμοί στο Ιόνιο
*124 πλειστηριασμοί στο Βόρειο Αιγαίο
*88 πλειστηριασμοί στο Νότιο Αιγαίο

Σημειώνεται πως η μόνη προστασία πρώτης κατοικίας προσφέρεται αποκλειστικά προς όσους ευάλωτους δανειολήπτες έχουν δηλώσει πρόθεση πτώχευσης, με την προστασία να διαρκεί έως τη δημιουργία του νέου Ιδιωτικού Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, κάτι που έχει τοποθετηθεί για την άνοιξη του 2023.

Αξίζει να σημειωθεί όμως ότι η διαδικασία που προβλέπεται για τους ευάλωτους οφειλέτες στο τέλος οδηγεί στην απώλεια της κυριότητας της κατοικίας τους, μετατρέποντάς τους από ιδιοκτήτες σε ενοικιαστές.

Υπενθυμίζεται πως ο φορέας θα αποκτά την πρώτη κατοικία όσων δανειοληπτών ενταχθούν στο πλαίσιο της πτώχευσης, έχοντας το δικαίωμα να παραμείνουν σε αυτά καταβάλλοντας ένα μηνιαίο μίσθωμα, διατηρώντας τη δυνατότητα επαναγοράς του ακινήτου έπειτα από 12 χρόνια με βάση τις εμπορικές τιμές εκείνης της εποχής, ενώ δεν θα υπολογίζονται ούτε τα ενοίκια που έχει καταβάλει όλο αυτό το χρονικό διάστημα ούτε οι δόσεις του δανείου για το σπίτι που έχει καταβάλει μέχρι να ενταχθεί στον Πτωχευτικό. Πάντως, τα ευάλωτα νοικοκυριά θα λαμβάνουν και επίδομα στέγασης για να πληρώνουν το ενοίκιο.

Στο νέο πλαίσιο προβλέπεται επιδότηση των ευάλωτων νοικοκυριών από το κράτος, που θα αρχίζει από τα 70 ευρώ και θα φτάνει έως τα 210 ευρώ τον μήνα, ανάλογα με την οικογενειακή και την περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη.

Για να θεωρηθεί κάποιος ευάλωτος θα πρέπει να πληρούνται συγκεκριμένα εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια:

-Ο άγαμος θα πρέπει να έχει ετήσιο εισόδημα έως 7.000 ευρώ και η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μην υπερβαίνει τα 120.000 ευρώ.

-Για ζευγάρι το εισόδημα δεν θα πρέπει να ξεπερνά τα 10.500 ευρώ και η αξία της κατοικίας τα 135.000 ευρώ.

-Για τριμελή οικογένεια το εισόδημα αυξάνεται στα 14.000 ευρώ και η αξία κατοικίας τα 150.000 ευρώ και

-Για τετραμελή οικογένεια στα 17.500 ευρώ και 165.000 ευρώ αξία κατοικίας.

Διέξοδος η εξωδικαστική ρύθμιση

Μια διέξοδος για τους δανειολήπτες είναι η ένταξή τους στο πλαίσιο για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας.

Οι οφειλέτες μπορούν να διευθετήσουν εξωδικαστικά σε έως 240 δόσεις όλες τις οφειλές τους προς το Δημόσιο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ για τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων η διευθέτησή τους μπορεί να γίνει σε έως 420 δόσεις.

Στα «ψιλά» γράμματα της ρύθμισης το «πάνω χέρι» έχουν οι τράπεζες, καθώς δεν είναι δεσμευμένες στην αποδοχή οποιασδήποτε πρότασης για τη συνολική διευθέτηση χρεών.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένας οφειλέτης που χρωστά στο Δημόσιο και στις τράπεζες να κινδυνεύει με πλειστηριασμούς και κατασχέσεις, αφού η πιστώτρια τράπεζα δεν είναι υποχρεωμένη να συναινέσει στην προτεινόμενη ρύθμιση.

Σημειώνεται πως βασική προϋπόθεση για την ένταξη στον εξωδικαστικό μηχανισμό είναι να υπάρχουν οφειλές σε τουλάχιστον δύο πιστωτές, με το συνολικό οφειλόμενο ποσό να ξεπερνά τα 10.000 ευρώ.

Από τη στιγμή που ένας οφειλέτης υποβάλει αίτηση για τη συνολική ρύθμιση των χρεών του, ξεκινά η αναστολή των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως διαταγές πληρωμής, κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών, καθώς και δεσμεύσεις και πλειστηριασμοί στην κινητή και την ακίνητη περιουσία του οφειλέτη, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης κατοικίας, καθώς και της επαγγελματικής στέγης.

Από τη ρύθμιση όμως εξαιρείται η προστασία πρώτης κατοικίας για τους επαγγελματίες που την υποθήκευσαν για την επιχείρησή τους και τώρα, με την εφαρμογή του νέου Πτωχευτικού, υπάρχει πιθανότητα να την απολέσουν.

«Μπλόκο» στις εταιρίες διαχείρισης δανείων

Ενα σημαντικό νομικό εμπόδιο στους πλειστηριασμούς που επισπεύδουν εταιρίες διαχείρισης δανείων υψώνει η Δικαιοσύνη, προκειμένου να σταματήσουν διαδικασίες εκποίησης των ακινήτων τους: Οι εταιρίες διαχείρισης, όπως λένε οφειλέτες, δεν έχουν το δικαίωμα (την ενεργητική νομιμοποίηση, στη νομική γλώσσα) να βγάζουν στο σφυρί ακίνητα οφειλετών για λογαριασμό funds που βρίσκονται εκτός Ελλάδας, παρά μόνο αν μεταβιβαστούν στις ίδιες τις εταιρίες διαχείρισης τα «κόκκινα» δάνεια που έχουν τιτλοποιηθεί.

Η πρώτη σχετική δικαστική εξέλιξη αφορά μία απόφαση του Μονομελούς Εφετείου Αθηνών (με αριθμό 1858/2022), με την οποία διατάχθηκε η προσωρινή αναστολή διαδικασίας πλειστηριασμού διώροφης οικοδομής στη Σαρωνίδα μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της έφεσης του δανειολήπτη, επειδή πιθανολογήθηκε βάσιμα ότι θα γίνει δεκτός τουλάχιστον ένας από τους λόγους που προβάλλονται στην έφεση, δηλαδή αυτός που αφορά την ενεργητική νομιμοποίηση της εταιρίας διαχείρισης δανείων.