Έρχεται νέος «Τειρεσίας» για χρέη νοικοκυριών & επιχειρήσεων σε Δημόσιο & τράπεζες – Πώς θα γίνεται η αξιολόγηση

Το υπουργείο Οικονομικών, με νομοσχέδιο που κατέθεσε στη Βουλή, προχωρά, στην σύσταση κρατικού «Τειρεσία», με τη μορφή ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης, που θα καταγράφει όλες τις οφειλές που έχουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις προς το Δημόσιο.

Στόχος είναι να σχηματίζεται ξεκάθαρη εικόνα για το πιστοληπτικό προφίλ τους και να μπει φρένο στη δημιουργία μίας νέας γενιάς ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων.

Όπως αναφέρει η αιτιολογική έκθεση, γίνεται προσπάθεια αντιμετώπισης του προβλήματος της ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) και οφειλετών και μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) ως προς την πιστοληπτική ικανότητα των οφειλετών (φυσικών και νομικών προσώπων).

Στο πλαίσιο αυτό, συνίσταται η «Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης», η οποία απολαύει λειτουργικής ανεξαρτησίας, διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας και δεν υπόκειται σε έλεγχο ή εποπτεία από κυβερνητικά όργανα, κρατικούς φορείς ή άλλες διοικητικές αρχές και έχει ως σκοπό τη συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων πιστοληπτικής συμπεριφοράς, φυσικών και νομικών προσώπων, όπως ορίζονται στην αξιολογούμενη ρύθμιση, την παραγωγή και χορήγηση πιστοληπτικής βαθμολόγησης των άνω προσώπων, την παροχή αξιόπιστης αξιολόγησης της πιστοληπτικής συμπεριφοράς των άνω φυσικών και νομικών προσώπων προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες, στο πλαίσιο μείωσης των επιπέδων των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και των ληξιπρόθεσμων οφειλών, καθώς και για την πρόληψη του φαινομένου της υπερχρέωσης των ιδιωτών.

Η βαθμολόγηση για φυσικά και νομικά πρόσωπα παράγεται από το Σύστημα μέσω της επεξεργασίας, με αυτοματοποιημένη διαδικασία, των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς που αντλούνται από τους φορείς του δημόσιου τομέα, με τη χρήση αλγορίθμων.

Η πιστοληπτική βαθμολόγηση γίνεται με αριθμητική κλίμακα και αφορά στην τήρηση και την αθέτηση υποχρέωσης έναντι των φορέων του δημόσιου τομέα για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Η πιστοληπτική βαθμολόγηση παράγεται μετά από την υποβολή αίτησης.

Στον αιτούντα χορηγείται ενημέρωση πιστοληπτικής βαθμολόγησης, η οποία απεικονίζει την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του υποκειμένου δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς βάσει των δεδομένων που υφίστανται κατά την ημερομηνία παραγωγής της πιστοληπτικής βαθμολόγησης.

Οι μέθοδοι και ο τρόπος επεξεργασίας και υπολογισμού της βαθμολόγησης επαναξιολογούνται τακτικά και επικαιροποιούνται οι αλγόριθμοί τους, ώστε να προσαρμόζονται στις οικονομικές συνθήκες και στις διαµορφούµενες συναλλακτικές πρακτικές και να επιβεβαιώνεται η ακρίβεια των εκτιμήσεων.

Τι στοιχεία μπορεί να αντλεί το Σύστημα για την πιστοληπτική βαθμολόγηση, εκτός από τα προσωπικά στοιχεία για την ταυτοποίηση φυσικών και νομικών προσώπων;

Πληροφορίες σχετικά με την οφειλή, στις οποίες περιλαμβάνονται:

α) στοιχεία εξατομίκευσης της οφειλής, όπως ο αριθμός ταμειακής βεβαίωσης ή ο αριθμός σύμβασης,

β) η φύση της οφειλής,

γ) οι βασικοί όροι της οφειλής, όπως το αρχικό και το τρέχον ύψος της, κατά κεφάλαιο, προσαυξήσεις και πρόστιμα, η διάρκεια αποπληρωμής, το επιτόκιο και οι μεταβολές τους,

δ) οι εμπράγματες και ενοχικές εξασφαλίσεις της οφειλής και η αποτίμησή τους,

ε) οι καταβολές που πραγματοποιήθηκαν, ο χρόνος των καταβολών και το τρέχον υπόλοιπο της οφειλής,

στ) ρυθμίσεις της οφειλής,

ζ) μεταβολές στο πρόσωπο του οφειλέτη λόγω καθολικής ή ειδικής διαδοχής,

η) πληροφορίες για την πορεία δικαστικών διενέξεων μεταξύ οφειλέτη και πιστωτών, μέτρα διοικητικής ή αναγκαστικής εκτέλεσης που λήφθηκαν, καθώς και για την πορεία της δικαστικής προσβολής τους, την άσκηση ποινικής δίωξης ή την ποινική καταδίκη λόγω μη καταβολής της οφειλής, αν η μη καταβολή της συνιστά αξιόποινη πράξη,

πληροφορίες σχετικά με τις οφειλές των φορέων του δημοσίου τομέα προς το υποκείμενο των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, στις οποίες περιλαμβάνονται το είδος της οφειλής, το ποσό της οφειλής και ο οφειλέτης φορέας του δημοσίου τομέα

πληροφορίες σχετικά με πτώχευση του υποκειμένου των δεδομένων, την κήρυξή του ως συγγνωστού και την απαλλαγή του,
πρόσθετες πληροφορίες που σχετίζονται με την οικονομική συμπεριφορά του υποκειμένου των δεδομένων, όπως η ιδιότητά του ως ανέργου, φορολογικά δεδομένα και, συγκεκριμένα, στοιχεία εισοδήματος και περιουσιακής κατάστασης.

Με το ίδιο νομοσχέδιο συστήνεται Κεντρικό Μητρώο Πιστώσεων. Το Μητρώο είναι πληροφοριακό σύστημα που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος και καταγράφει σε αναλυτική βάση το ιστορικό πληρωμών, τα είδη των παρεχομένων εξασφαλίσεων και κάθε άλλη πληροφορία που σχετίζεται με κάθε μορφής πίστωση προς φυσικά ή νομικά πρόσωπα από πιστωτικά και εν γένει χρηματοδοτικά ιδρύματα που έχουν την καταστατική τους έδρα στην Ελλάδα, καθώς και από τα υποκαταστήματα αλλοδαπών πιστωτικών ή χρηματοδοτικών ιδρυμάτων που λειτουργούν στην Ελλάδα.

Το Μητρώο είναι συμπληρωματικό και σε πλήρη εναρμόνιση και σχέση διαλειτουργικότητας με το Παρατηρητήριο Ρευστότητα, την Ανεξάρτητη Αρχή Πιστοληπτικής Αξιολόγησης και το υφιστάμενο σύστημα επεξεργασίας δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς της ΤΕΙΡΕΣΙΑΣ Α.Ε.

Βάσει των πληροφοριών που τηρούνται στο Μητρώο θα καταρτίζεται επίσης πιστωτική έκθεση για όλα τα πιστοδοτούμενα πρόσωπα, το περιεχόμενο της οποίας θα διαφοροποιείται ανάλογα με τον αποδέκτη της, σε κάθε όμως περίπτωση δεν θα περιέχει αξιολόγηση και βαθμολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη.

Με πράξη του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος θα καθορίζονται:

• Οι πιστωτές που εκάστοτε συνδέονται με το Μητρώο.
• Ο χρόνος και η συχνότητα της περιοδικής πρόσβασης του Μητρώου στα δεδομένα οικονομικής συμπεριφοράς που τηρούνται από τους πιστωτές και της άντλησης των δεδομένων τους.
• Οι τεχνικές λεπτομέρειες και οι λειτουργικές προδιαγραφές του Μητρώου, καθώς και ο τρόπος διασύνδεσής του με τους φορείς.
• Το περιεχόμενο των αιτήσεων χορήγησης πιστωτικών εκθέσεων, οι όροι και οι προϋποθέσεις υποβολής τους στο Μητρώο και η άσκηση από τα υποκείμενα των δεδομένων των δικαιωμάτων τους.
• Η μέθοδος επεξεργασίας των δεδομένων από το Μητρώο.
• Ο χρόνος τήρησης στο Μητρώο των δεδομένων, ήτοι των προσωπικών πληροφοριών και των δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, ανάλογα με την κατηγορία αυτών και την εξόφληση ή μη της οφειλής, τηρουμένης της κείμενης νομοθεσίας.
• Το περιεχόμενο της Πιστωτικής Έκθεσης ανάλογα με τον αποδέκτη της.