Οικονομία
Νέο ρεκόρ καταγράφηκε εντός της ΕΕ για περιπτώσεις απάτης, νοθείας και λανθασμένης επισήμανσης ελαιολάδου.
Το κόστος του ελαιολάδου έχει υπερδιπλασιαστεί από το 2018, με την παραγωγή να πλήττεται κυρίως από ακραία καιρικά φαινόμενα, που προκαλούνται από την κλιματική κρίση όπως και άλλους παράγοντες.
Καθώς η τιμή έχει εκτιναχθεί, τόσο αυξάνεται ο αριθμός των «διασυνοριακών ειδοποιήσεων της ΕΕ», οι οποίες περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων εσφαλμένη σήμανση, πιθανή απάτη αλλά και περιπτώσεις ασφάλειας, που αφορούν ειδκότερα τα μολυσμένα λάδια!
Το πρώτο τρίμηνο του 2018 καταγράφηκαν μόλις 15 τέτοιες περιπτώσεις από την Ε.Ε.
Το νούμερο ανήλθε σε 50 περιπτώσεις ρεκόρ τους πρώτους τρεις μήνες του τρέχοντος έτους, υπερτριπλάσια αύξηση, σύμφωνα με στοιχεία που δόθηκαν στον Guardian, βάσει της νομοθεσίας περί ελευθερίας της πληροφόρησης.
Αυτές οι περιπτώσεις είναι μόνο εκείνες που έχουν αναφερθεί από τα κράτη μέλη στη Γενική Διεύθυνση Υγείας της ΕΕ.
Ο αριθμός προφανώς παραλείπει/αποκρύπτει τις εγχώριες υποθέσεις και το πραγματικό μέγεθος της απάτης, που είναι πιθανώς πολύ υψηλότερο.
Οι αναφορές περιστατικών εξάλλου, περιελάμβαναν λάδια μολυσμένα με μη εγκεκριμένες ουσίες όπως φυτοφάρμακα, ορυκτέλαια και μία περίπτωση που ανακαλύφθηκαν θραύσματα γυαλιού.
Υπήρχαν ακόμη περιπτώσεις που το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο κρίθηκε νοθευμένο, πχ με ανάμειξή του με λάδια φθηνότερης ποιότητας, περιπτώσεις όπου το παρθένο ελαιόλαδο χαρακτηρίστηκε ως έξτρα παρθένο (ένα πιο υψηλής ποιότητας μη επεξεργασμένο λάδι με χαμηλότερη οξύτητα).
Επίσης υπάρχουν και αρκετές περιπτώσεις παραπλανητικής επισήμανσης προέλευσης.
Τον Φεβρουάριο, σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Γερμανία ανέφερε κρούσμα από το Ισραήλ «ελαίου λαμπάντε», ποιότητας που θεωρείται ακατάλληλη για ανθρώπινη κατανάλωση (σ.σ. παρθένο ελαιόλαδο κατώτερης ποιότητας με οξύτητα πάνω από 2%).
Ειδικά χωρίς περαιτέρω διύλιση και διατίθεται ελεύθερα στο εμπόριο ως «εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο».
Με την Γερμανία να αναφέρει μία περίπτωση «παραπλανητικής σήμανσης ελαιολάδου από τη Συρία, μέσω Ολλανδίας» τον Μάρτιο.
Από τις 182 ειδοποιήσεις απάτης και μη συμμόρφωσης με το ελαιόλαδο που στάλθηκαν στην ΕΕ από τις αρχές του 2023, οι 54 αφορούσαν προϊόντα από την Ιταλία, 41 από την Ισπανία και 39 από την Ελλάδα…
Η ΕΕ εισήγαγε ωστόσο νέους κανόνες σχετικά με τους ελέγχους συμμόρφωσης των προτύπων εμπορίας για το ελαιόλαδο, καθώς και μεθόδους ανάλυσής του, από τον Ιούλιο του 2022.
Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είπε ότι ο μεγαλύτερος αριθμός ειδοποιήσεων στο σύστημα δεν υποδηλώνει επιδείνωση του κινδύνου για τους καταναλωτές:
«Ο ετήσιος υψηλότερος αναφερόμενος αριθμός ειδοποιήσεων είναι απόδειξη καλύτερων ανταλλαγών των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών και της επαγρύπνησής τους έναντι της απάτης στην αλυσίδα αγροδιατροφής.
Η επιτροπή έχει μηδενική ανοχή στην απάτη. Προκειμένου να παρέχει στους καταναλωτές ελαιόλαδο καλής ποιότητας στην ΕΕ.
Η επιτροπή διοργανώνει ετήσια εργαστήρια και προωθεί τη συνεργασία μεταξύ των χωρών της ΕΕ για να διασφαλίσει ότι αυτοί οι έλεγχοι εφαρμόζονται σωστά.
Διασφαλίζει την ανταλλαγή σχετικών πληροφοριών για όσους εργάζονται στο ελαιόλαδο».
Ο Κρις Έλιοτ, καθηγητής ασφάλειας τροφίμων στο Queen’s University του Μπέλφαστ, από μεριάς του τόνισε ότι ενώ οι συνέπειες της κατάποσης μολυσμένου ελαιολάδου μπορεί να είναι σοβαρές:
«Οι περισσότεροι άνθρωποι που απατούν με το λάδι είναι πιθανό να το κάνουν σε περιοχές όπου δεν υπάρχει καμία παρακολούθηση ή επιτήρηση.
Οι μικρές επιχειρήσεις ή οι υπηρεσίες τροφίμων είναι πιο ευάλωτες στην απάτη».
Ελαιόλαδο ή αλλιώς «υγρός χρυσός»
Η παγκόσμια θέρμανση έχει οδηγήσει σε πτώση των επιπέδων παραγωγής ελαιολάδου.
Οι καλλιέργειες στην Ισπανία, η οποία παρήγαγε περισσότερο από το μισό ελαιόλαδο στον κόσμο το 2018-19, έχουν πληγεί από ξηρασία και καύσωνες άνω των 40C (104F).
Τα προσωρινά στοιχεία του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου (IOC) αποτυπώνουν ότι τα παγκόσμια επίπεδα παραγωγής αναμένεται να μειωθούν σε 2,4 εκατομμύρια τόνους το 2023-24.
Χαμηλότερα κατά 27% από το 2018-19 και πιο κάτω από τα προβλεπόμενα επίπεδα κατανάλωσης των 2,6 εκατομμυρίων τόνων.
Ως συνέπεια, οι τιμές έχουν εκτοξευθεί για τα καλά.
Εκατό κιλά έξτρα παρθένου ελαιολάδου από τη Χαέν στην Ισπανία κόστισαν 787 ευρώ τον Νοέμβριο του περασμένου έτους, από 262,50 ευρώ πέντε χρόνια νωρίτερα, καθιστώντας το ελαιόλαδο πιο ελκυστική αγορά για τους απατεώνες.
Ο Έλιοτ είπε ότι ο πληθωρισμός που οφείλεται στο κλίμα βρίσκεται συχνά πίσω από τα αυξανόμενα επίπεδα απάτης:
«Όποτε βλέπουμε διακυμάνσεις στις τιμές ενός εμπορεύματος, είναι πάντα ένα σαφές σημάδι αυξημένης απάτης τους επόμενους μήνες, καθώς παρέχει την ευκαιρία στους ανθρώπους να απατήσουν.
Το ελαιόλαδο είναι ένα παράδειγμα.
Υπήρξαν επίσης τεράστιες αυξήσεις σε πράγματα όπως η σοκολάτα όπου η παραγωγή κακάο είναι ένα τεράστιο ζήτημα. λόγω της κλιματικής αλλαγής θα υπάρξουν μεγάλες αυξήσεις σε πράγματα όπως ο καφές.
Όσο πιο επεξεργασμένο είναι ένα τρόφιμο, τόσο πιο πιθανό είναι να υπάρξει απάτη».
Η ιταλική κεντρική επιθεώρηση ποιοτικής προστασίας και πρόληψης της απάτης των αγροδιατροφικών προϊόντων (ICQRF) ολοκλήρωσε ένα πρόγραμμα που κατέσχεσε 380 τόνους πετρελαϊκών προϊόντων αξίας άνω των 2 εκατομμυρίων ευρώ.
Καταγγέλοντας 17 άτομα στις δικαστικές ή διοικητικές αρχές για σοβαρές παραβάσεις με ψευδή επισήμανση ή δόλια εμπορία μη εξαιρετικά παρθένων ελαίων ως «εξαιρετικά παρθένα».
Τον Νοέμβριο, οι ιταλικές αρχές κατέσχεσαν 550.000 κιλά ελαίων που δηλώθηκαν ως ελαιόλαδο αλλά αποτελούνταν από ένα μείγμα φυτικών ελαίων.
Η αξία των κατασχεθέντων εμπορευμάτων ήταν περίπου 250.000 €.
Olive oil fraud and mislabelling cases hit record high in EU https://t.co/HYoxgCvMv0
— The Guardian (@guardian) July 29, 2024
