Ευρωπαϊκή Ένωση: Σχεδιάζει επενδύσεις με τις καταθέσεις και τις συντάξεις των πολιτών

Η ΕΕ σχεδιάζει να χρησιμοποιήσει τα αποθεματικά των Ευρωπαίων πολιτών, που βρίσκονται σε τραπεζικούς λογαριασμούς και έχουν ύψος 10 τρισεκατομμύρια, για επενδύσεις και ανάπτυξη.

Πρόκειται για κεφάλαια που σύμφωνα με τους ευρωπαίους ηγέτες «λιμνάζουν» στους τραπεζικούς λογαριασμούς των πολιτών και θα μπορούσαν να επενδυθούν σε μετοχές στο χρηματιστήριο.

Όπως και σε άλλα επενδυτικά προϊόντα, τονώνοντας την οικονομία της Ευρώπης που έχει τελματώσει.

Το σχέδιο παρουσιάζει το Politico, υπογραμμίζοντας πως για πολλές κυβερνήσεις, από την Αθήνα μέχρι το Βερολίνο, η κατάρριψη των φραγμών που περιορίζουν την επένδυση αυτών των κεφαλαίων, εκλαμβάνεται ως η τελευταία ευκαιρία για την ευρωπαϊκή οικονομία.

Η ΕΕ συζητάει εδώ και καιρό την ενοποίηση των κεφαλαιαγορών και οι υποστηρικτές αυτής της ιδέας διαρκώς ενισχύονται.

«Δεν μπορούμε να αναβάλουμε άλλο αυτές τις επενδύσεις», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν.

Η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν, υπογράμμισε πως η επερχόμενη πενταετής θητεία της είναι «η ώρα των επενδύσεων», η οποία θα ξεκινήσει με την «ολοκλήρωση της ένωσης των κεφαλαιαγορών μας».

Επενδύσεις και ρίσκο

Είναι γεγονός πως η ευρωπαϊκή οικονομία υστερεί όλο και περισσότερο σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Κίνα.

Η βιομηχανία βρίσκεται σε ύφεση και οι νεοφυείς επιχειρήσεις είναι σαφώς λιγότερες και όχι τόσο επιτυχημένες όσο οι ανταγωνίστριες εκτός ΕΕ.

Παράλληλα, οι δημοσιονομικοί κανόνες στο ευρωπαϊκό μπλοκ περιορίζουν σημαντικά τις κρατικές δαπάνες και επενδύσεις.

«Πρέπει να χρηματοδοτήσουμε ρισκαδόρικα (risky) έργα καινοτομίας για να καλύψουμε το τεχνολογικό χάσμα με τις ΗΠΑ», δήλωσε ο Στεφάν Μπουζνά, Διευθύνων Σύμβουλος του μεγαλύτερου χρηματιστηριακού ομίλου της Ευρώπης, Euronext.

Στη δήλωσή του υπάρχει μια κρίσιμη λεπτομέρεια: «ρισκαδόρικα».

Το στοίχημα των 10 τρισεκατομμύριων ευρώ είναι μια κίνηση υψηλού ρίσκου, καθώς πρόκειται για κεφάλαια ζωτικής σημασίας για πολλούς ευρωπαίους πολίτες.

Τα 10 τρισεκατομμύρια ευρώ των αποταμιεύσεών τους φαίνονται πολύ ελκυστικά, όμως το να «ρισκάρουν» με αυτά ακούγεται ένα εξαιρετικά φιλόδοξο και επικίνδυνο πλάνο.

Σε πρώτη φάση η Γαλλία πρότεινε τη δημιουργία ενός κοινού αποταμιευτικού προϊόντος σε ολόκληρη την ΕΕ.

Ο στόχος είναι οι ευρωπαίοι να ωθηθούν να τραβήξουν τα κεφάλαιά τους από τις τραπεζικές καταθέσεις και να τα βάλουν σε μετοχές εταιρειών συμβάλλοντας στην ανάπτυξή τους.

Οι συντάξεις, γράφει το Politico, είναι επίσης ένα σημαντικό μέρος του σχεδίου.

Με λίγες εξαιρέσεις, όπως η Ολλανδία και η Σουηδία, στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, οι συντάξεις καταβάλλονται από την κυβέρνηση και χρηματοδοτούνται μέσω των ασφαλιστικών εισφορών.

Στις ΗΠΑ υπάρχει ιδιωτικός λογαριασμός με φορολογικά κίνητρα, μέσω του οποίου τα κεφάλαια του πολίτη μπορούν να επενδυθούν μέχρι τη συνταξιοδότησή του.

Η ιδέα να αξιοποιηθούν οι συνταξιοδοτικές αποταμιεύσεις για επενδύσεις φαίνεται πως συγκεντρώνει υποστηρικτές στην ΕΕ.

Οι οποίοι θεωρούν προφανή επιλογή τη χρήση των εν λόγω κεφαλαίων για επενδύσεις και παραθέτουν και ορισμένα συγκριτικά στοιχεία με τις ΗΠΑ προς υπεράσπιση της θέσης τους:

Περίπου το 60% των αμερικανικών νοικοκυριών κατέχουν μετοχές, άμεσα ή έμμεσα μέσω των συντάξεών τους.

Στη Γαλλία και τη Γερμανία ο αριθμός αυτός είναι περίπου 18%.

«Ναι» και από Βερολίνο και Παρίσι

Η ιδέα με την αξιοποίηση των αποθεματικών των ευρωπαίων πολιτών φαίνεται πως «αρέσει» και στο Βερολίνο και στο Παρίσι.

Οι Γερμανοί την υποστηρίζουν καθώς με αυτόν τον τρόπο μπορεί να αποφευχθεί η ανάγκη για ολοένα και περισσότερο κοινό δανεισμό στην ΕΕ, ένα σενάριο που θεωρείται «εφιάλτης» για το Βερολίνο.

Από την άλλη, οι Γάλλοι βλέπουν την αξιοποίηση των αποθεματικών ως ένα ακόμη βήμα προς την κατεύθυνση μείωσης της εξάρτησης της ΕΕ από τα ιδιωτικά κεφάλαια των ΗΠΑ.

Ταυτόχρονα τα χρήματα των ευρωπαίων θα μπορούσαν να προσανατολιστούν σε τομείς που κρίνονται από την ευρωπαϊκή ηγεσία – κατά περίπτωση – ως κρίσιμοι.

Στην παρούσα φάση προβάλλονται η ενέργεια και η άμυνα.

Ένα… «δύσκολο σχέδιο»

Παρά τις προθέσεις ευρωπαίων ηγετών και της Κομισιόν, δεν πρόκειται για ένα εύκολο σχέδιο.

Πρώτα από όλα η τυποποίηση των πτωχευτικών νόμων είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την προώθησή του.

Οι πολίτες θα πρέπει να γνωρίζουν με ασφάλεια τι θα συμβεί εάν η επένδυση που θα βάλουν τα λεφτά τους αποτύχει.

Σημαντικό είναι επίσης το ζήτημα της δημιουργίας ενός ενιαίου επόπτη της ΕΕ για «μη τραπεζικούς» χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, όπως τα χρηματιστήρια και οι διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων.

Οι κανόνες θα πρέπει να είναι ίδιοι για όλους που δραστηριοποιούνται στο ευρωπαϊκό μπλοκ.

Υπάρχουν όμως και πολλές επιφυλάξεις από ισχυρούς «παίκτες» εντός των κρατών μελών.

Το να είσαι το μεγάλο ψάρι σε μια μικρή λίμνη είναι ικανοποιητικό και πολύ κερδοφόρο.

Η έκθεση σε υψηλότερο ανταγωνισμό μπορεί να εκθέσει πολλούς από τους «κυρίαρχους» σε εθνικό επίπεδο στον κίνδυνο της επιβίωσης.

Για παράδειγμα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα θα μπορούσαν να χρεοκοπήσουν ή να εξαναγκαστούν σε εξαγορά από ανταγωνιστές.

Μπορεί πραγματικά να δώσει τη λύση;

Ακόμη και αν οι ευρωπαίοι ηγέτες καταλήξουν στην ολοκλήρωση της ένωσης κεφαλαιαγορών, οι ειδικοί εκτιμούν πως τελικά μπορεί να μην είναι η λύση που αναζητούν.

Ο λόγος είναι ότι κανείς δεν ξέρει πόση χρηματοδότηση θα ξεκλειδωθεί τελικά με αυτό το σχέδιο.

Ο Τιερί Φιλιπονά, επικεφαλής οικονομολόγος της ΜΚΟ Finance Watch, υπογραμμίζει στο Politico πως ορισμένα από τα πιο αισιόδοξα αποτελέσματα είναι «ευσεβείς πόθοι».

«Κοιτάξτε το, κάντε το, αλλά μην ονειρεύεστε ότι θα χρηματοδοτήσει μη κερδοφόρα έργα ή έργα χωρίς επαρκείς αποδόσεις», δήλωσε.

«Αυτό δεν θα συμβεί ποτέ. Και πολλά από αυτά που πρέπει να κάνουμε σήμερα, ιδίως για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, είναι τέτοιας φύσης», υπογράμμισε.

Σε πρόσφατη έκθεσή της, η Finance Watch διαπίστωσε ότι ακόμη και στο καλύτερο σενάριο, όπου η ένωση των κεφαλαιαγορών θα ολοκληρωθεί, η ιδιωτική χρηματοδότηση θα μπορούσε να καλύψει μόνο το ένα τρίτο των αναγκών της ΕΕ για πράσινη μετάβαση.

Το υπόλοιπο θα πρέπει να προέλθει από το δημόσιο ταμείο.