HΠΑ: Γιατί συνέβη η κατάρρευση της SVB – Όπως και το 2008 μία τράπεζα «πληρώνει» την αύξηση των επιτοκίων

Η κατάρρευση της αμερικανικής τράπεζας SVB απειλεί το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα και δείχνει πως κάτι δεν πάει καλά με την αμερικανική οικονομία επί διακυβέρνησης Μπάιντεν.

Καταρχήν είναι η  πρώτη μεγάλη χρεοκοπία αμερικανικής τράπεζας, της Silicon Valley Bank μετά το 2008 και την τότε παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση και όχι μόνο αυτό αλλά οφείλεται και στην ίδια ακριβώς αιτία:

Στην αύξηση των επιτοκίων και συνεπώς στην αδυναμία αποπληρωμής δανείων όπως είχε γίνει και τότε με την Lehman Brothers Inc.

 
Η τράπεζα SVB έχει πολύ μεγάλη συμμετοχή σε βαρειά επιχειρηματικά ονόματα στην «πρωτεύουσας της τεχνολογίας» (Silikon Valey), κυρίως νεοφυείς επιχειρήσεις τις περιβόητες start ups, πράγμα που σημαίνει πως παίζει σημαντικό ρόλο στο πιο δυναμικό κομμάτι της αμερικανικής οικονομίας, δηλαδή στην τεχνολογία αιχμής.

Η κατάρρευσή της δημιούργησε αρνητικό κλίμα όχι μόνο στη Wall Street, φέρνοντας νέες απώλειες, αλλά και σε όλο τον κόσμο και όποιος δεν το βλέπει είναι γιατί δεν θέλει να το βλέπει ή γιατί επιδιώκει να μην προκληθεί περαιτέρω πανικός.

For those that think Silicon Valley Bank is just a ‘tech thing’.

It’s not.

Real small business owners on Etsy aren’t getting payments because they use Silicon Valley Bank.

This is just one example, hope the store owners get sorted asap https://t.co/njMBqBMsn6

— Thom Wiseman (@thomwiseman) March 11, 2023

Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) επιχειρεί να εμφανιστεί ήρεμη αφού δεν θεωρείται η SVB συστημική τράπεζα.

H υπουργός Οικονομικών Τζάνετ Γέλεν είπε ότι είναι ενήμερη για τις εξελίξεις και οι υπηρεσίες της παρακολουθούν την κατάσταση, λέγοντας ότι προκαλούνται «ανησυχίες» όταν κάποιες τράπεζες αντιμετωπίζουν απώλειες.

«Υπάρχουν πρόσφατες εξελίξεις που αφορούν λίγες τράπεζες και τις οποίες παρακολουθώ με μεγάλη προσοχή και όταν οι τράπεζες αντιμετωπίζουν οικονομικές απώλειες, είναι και θα έπρεπε να είναι ένα ζήτημα που μας ανησυχεί» τόνισε η ίδια, απαντώντας σε σχετική ερώτηση βουλευτή, στο Κογκρέσο.

Η ίδια συναντήθηκε χθες με στελέχη της Fed, του Ομοσπονδιακού Οργανισμού Ασφάλισης Καταθέσεων (FDIC) και του Γραφείου Ελέγχου Νομίσματος (OCC) για να συζητήσει τις εξελίξεις γύρω από την τράπεζα Silicon Valley Bank, ωστόσο εξέφρασε «την πλήρη εμπιστοσύνη της στις ρυθμιστικές αρχές των τραπεζών, ότι θα λάβουν τα κατάλληλα μέτρα», ενώ σημείωσε ότι «το τραπεζικό σύστημα παραμένει ανθεκτικό και οι ρυθμιστικές αρχές διαθέτουν αποτελεσματικά εργαλεία για να αντιμετωπίσουν τέτοιου είδους γεγονότα». 

Τα προβλήματα της SVB προέκυψαν από ιδιαιτερότητες του ισολογισμού της που δεν εντοπίζονται σε ανάλογο βαθμό σε άλλες τράπεζες, παρατηρεί ο Robert Armstrong των Financial Times,  επισημαίνοντας βέβαια ένα σημαντικό στοιχείο: στον τραπεζικό τομέα, η απώλεια εμπιστοσύνης μπορεί να εξελιχθεί απρόβλεπτα. Εάν αρκετοί πιστεύουν ότι τα προβλήματα τύπου SVB είναι ευρέως διαδεδομένα, μπορεί να συμβούν άσχημα πράγματα.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοιού και μετά οι καταθέσεις της τράπεζας αυξήθηκαν σημαντικά, καθώς οι βασικοί πελάτες της SVB, οι νεοσύστατες εταιρείες τεχνολογίας, χρειάστηκε να βάλουν κάπου τα χρήματα που άφθονα τους παρείχαν τα venture capitals.

Η SVB επένδυσε το συντριπτικό ποσοστό από αυτά τα κεφάλαια σε μακροπρόθεσμα, σταθερού επιτοκίου χρεόγραφα που καλύπτονται από το κράτος. Εγκλωβίστηκε έτσι στην παγίδα της αύξησης των επιτοκίων!

Η διοίκηση της Τράπεζας βρέθηκε με ένα άνοιγμα, μια… τρύπα στα κεφαλαία της ύψους 2.δισ. ευρώ λόγω μείωσης της αποτίμησης των ομολόγων της.

Υπάρχει πολύ μεγάλη ανησυχία, καθώς η τράπεζα έχει καταθέσεις 175 δισ. δολάρια (σχεδόν ένα ελληνικό ΑΕΠ), τα οποία είναι προστατευμένα έως 250.000 ευρώ, γεγονός που σημαίνει ότι πιθανότατα πολλοί θα χάσουν αρκετά χρήματα. 

Υπήρξαν αρκετοί παράγοντες που οδήγησαν στο «άνοιγμα», όμως ο βασικότερος είναι οι ραγδαίες αυξήσεις των επιτοκίων στις οποίες έχει προχωρήσει η FED για να τιθασεύσει τον υψηλότερο πληθωρισμό των τελευταίων δεκαετιών.

Οι επιτοκιακές αυτές αυξήσεις έπληξαν ιδιαίτερα τις εταιρείες υψηλής τεχνολογίας, που ήταν και οι βασικοί πελάτες της τράπεζας. Καθώς τα επιχειρηματικά κεφάλαια τελείωσαν, οι πελάτες της SVB χρησιμοποίησαν τις καταθέσεις τους για να κάνουν ανάληψη μετρητών.

Η σημαντική τοποθέτηση. της τράπεζας σε μακροπρόθεσμα, σταθερού επιτοκίου χρεόγραφα που καλύπτονται από το κράτος προκάλεσε στη SVB διπλή «ευαισθησία» στα υψηλότερα επιτόκια. Στην πλευρά του ενεργητικού του ισολογισμού, τα υψηλότερα επιτόκια μειώνουν την αξία αυτών των μακροπρόθεσμων χρεογράφων. Από την πλευρά του παθητικού, τα υψηλότερα επιτόκια σημαίνουν λιγότερα κεφάλαια για την τεχνολογία, και ως εκ τούτου, μικρότερη προσφορά φθηνών καταθέσεων.

Για να καλύψει το κενό, η SVB χρειάστηκε να πωλήσει περιουσιακά στοιχεία – κυρίως ομόλογα 21 δισ. δολαρίων που όμως είχαν χάσει σημαντικό μέρος της αξίας τους (αν αγοράσεις ένα ομόλογο όταν τα επιτόκια είναι χαμηλά και το πουλάς όταν τα επιτόκια είναι υψηλά, γράφεις ζημιά).

Αυτό προκάλεσε ζημίες 1,8 δισ. δολαρίων που δεν θα είχαν όμως πλήξει τον ισολογισμό της τράπεζας εάν τα ομόλογα διατηρούνταν μέχρι τη λήξη τους. Και εδώ, η δομή χρηματοδότησης της SVB την είχε καταστήσει ιδιαίτερα ευάλωτη. Όλες οι τράπεζες των ΗΠΑ διατηρούν ένα μέρος των χρημάτων τους σε κρατικά ομόλογα και άλλους τίτλους, όμως οι αυξήσεις της Fed έπληξαν την αξία αυτών των ομολόγων.

Η ιδιαιτερότητα της SVB

Το βασικό πρόβλημα – κατά τους FT – ήταν στην διάρθρωση των καταθετών της τράπεζας, οι οποίοι είναι στη συντριπτική τους πλειονότητα επιχειρήσεις και όχι φυσικά πρόσωπα. Οι επιχειρήσεις, σε αντίθεση με τους καταθέτες λιανικής, είναι ιδιαίτερα ευαίσθητες με τις καταθέσεις τους. Όταν τα επιτόκια αυξάνονται, αναμένουν ότι οι καταθέσεις τους θα αποδώσουν περισσότερο και θα μετακινήσουν τα χρήματά τους εάν αυτό δεν συμβεί. Το τέταρτο τρίμηνο, το κόστος των καταθέσεων της SVB αυξήθηκε 2,33%, από 0,14% το τελευταίο τρίμηνο του 2021.Οι περισσότεροι καταθέτες λιανικής δεν ασχολούνται τόσο. 

Λίγες άλλες τράπεζες έχουν τόσο υψηλό ποσοστό επιχειρηματικών καταθέσεων όσο η SVB, επομένως το κόστος χρηματοδότησής τους δεν θα αυξηθεί τόσο γρήγορα. Στην Fifth Third, μια τυπική περιφερειακή τράπεζα, το κόστος των καταθέσεων έφτασε μόλις το 1,05% το τέταρτο τρίμηνο. Στη γιγάντια Bank of America, το ποσοστό ήταν 0,96%.

Λίγες άλλες τράπεζες έχουν τόσο μεγάλο μέρος του ενεργητικού τους κλειδωμένο σε τίτλους σταθερού επιτοκίου όσο η SVB. Οι τίτλοι αποτελούν το 56% του ενεργητικού της SVB. Στο Fifth Third, το ποσοστό είναι 25%, στην Bank of America 28%.

Οι τράπεζες με πιο ισορροπημένες δραστηριότητες από την SVB θα πρέπει να μπορούν να το αντιμετωπίσουν, εκτιμούν οι αναλυτές των FT. 

Τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια των περισσότερων τραπεζών (απόδοση περιουσιακών στοιχείων μείον το κόστος χρηματοδότησης) θα αρχίσουν σύντομα να συμπιέζονται.

Αυτό είναι μέρος ενός κανονικού κύκλου: όταν τα επιτόκια αυξάνονται, οι αποδόσεις των περιουσιακών στοιχείων αυξάνονται γρήγορα και το κόστος των καταθέσεων ακολουθεί. Ο Gerard Cassidy, τραπεζικός αναλυτής της RBC, αναμένει ότι τα καθαρά επιτοκιακά περιθώρια (NIM) θα κορυφωθούν το πρώτο ή το δεύτερο τρίμηνο και θα υποχωρήσουν στη συνέχεια. Αλλά όλοι ήξεραν ότι αυτό ερχόταν πριν η SVB χτυπήσει στα βράχια.

Φυσικά, εάν τα επιτόκια είναι υψηλότερα επειδή η Fed σφίγγει την πολιτική και αυτή η σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής ωθεί την οικονομία σε ύφεση, αυτό είναι κακό για τις τράπεζες. Οι τράπεζες μισούν την ύφεση. Αλλά και αυτός ο κίνδυνος ήταν πολύ γνωστός πριν από την πολύ κακή μέρα της SVB.

Όπως συνοψίζει ο αναλυτής της τράπεζας Oppenheimer, Chris Kotowski, η SVB ήταν «μια τράπεζα ευαίσθητη στο παθητικό σε έναν κόσμο ευαίσθητο στα περιουσιακά στοιχεία».

H κατάρρευση της SVB δεν ανησύχησε ιδιαίτερα την Fed αφού δεν θεωρείται συστημική τράπεζα, ή τουλάχιστον έτσι θέλει να δείχνει.

Είναι μία τράπεζα-μπουτίκ για την Silicon Valey (Καλιφόρνια). Οι καταθέσεις εντάχθηκαν σε συγκεκριμένο ταμείο για να προστατευθούν και η ιστορία φαίνεται ότι τελειώνει κάπου εδώ, για την Αμερική τουλάχιστον.

Όμως καταρρέουν τα κρυπτονομίσματα. Εύκολο να καταλάβουμε γιατί. Ως τράπεζα της «πρωτεύουσας της τεχνολογίας» (Silikon Valey) είχε μεγάλη πελατεία με έκθεση σε κρυπτονομίσματα.

Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν ξέρει πραγματικά τι θα ακολουθήσει.

Αυτή την στιγμή, πολλές ινδικές Startups αναμένεται να πληγούν από την κατάρρευση της τράπεζας.

Μία τραπεζική κατάρρευση πάντα δρα ως «πυροκροτητής». Στην Ελλάδα το πληρώσαμε ακριβά αυτό με τα Μνημόνια που ακολούθησαν την κρίση του 2008.

Silicon Valley Bank collapse is impacting many Indian startups https://t.co/bO5vaQK1PB by refsrc #Technology #TechNews TechCrunch

— Shuja Ahmed Ch. (@iShujaAhmedCh) March 11, 2023