Στα «κάγκελα» οι δανειολήπτες για τις αυξήσεις στα επιτόκια: Οι κίνδυνοι να βγει στο «σφυρί» το ακίνητό σας

Ολοένα και περισσότεροι δανειολήπτες, μετά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την κυβερνητική απραξία, αδυνατούν να καταβάλουν ολόκληρο το ποσό της «φουσκωμένης» μηνιαίας δόσης, με αποτέλεσμα να κινδυνεύουν να βγουν στο «σφυρί» τα ακίνητά τους.

Η κατάσταση, μάλιστα, έχει γίνει ακόμα πιο ασφυκτική για τους δανειολήπτες μετά το «πράσινο φως» που άναψε ο Άρειος Πάγος για την απελευθέρωση των πλειστηριασμών από servicers, δηλαδή οι διαχειριστές των funds που εδρεύουν στην Ελλάδα μπορούν να προβαίνουν σε πλειστηριασμούς με τη δική τους επωνυμία και όχι ως πληρεξούσιοι των funds.

Με βάση το ισχύον πλαίσιο, δεν υπάρχει καμία προστασία για την πρώτη κατοικία, ενώ οι μόνοι που διαθέτουν ένα πλέγμα προστασίας είναι οι ευάλωτοι. Αξίζει να σημειωθεί πως η κύρια κατοικία των ευάλωτων προστατεύεται μόνο αν δηλώσουν ότι προτίθενται να πτωχεύσουν και να δώσουν το σπίτι τους στον Ιδιωτικό Φορέα Διαχείρισης Ακινήτων.

Οι τρεις επιλογές

Οι επιλογές που διαθέτει ένας δανειολήπτης ώστε να μη χάσει το σπίτι του είναι:

1. Να ζητήσει αναδιάρθρωση της οφειλής είτε με διμερή ρύθμιση είτε μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.
2. Εφόσον έχει «κλειδωμένο» λογαριασμό και υπάρχει διαταγή πληρωμής, ο δανειολήπτης να προχωρήσει σε εμπρόθεσμη ανακοπή.
3. Να επιδιώξει να κάνει παράλληλα με τα ασφαλιστικά μέτρα αναστολής και συμβιβασμό, μέχρι να γίνουν τα δικαστήρια.

Τα προβλήματα

Ωστόσο, πολλά από τα παραπάνω παρουσιάζουν σημαντικά προβλήματα, καθώς στην πράξη οι δανειολήπτες έρχονται αντιμέτωποι με έναν εφιάλτη άρνησης για διευθέτηση της υπόθεσής τους.

Για παράδειγμα, η μία επιλογή είναι να ζητήσει αναδιάρθρωση της οφειλής είτε με διμερή ρύθμιση είτε μέσω του εξωδικαστικού μηχανισμού.

Πρόκειται για μια λύση που δίνει τη δυνατότητα στους δανειολήπτες με «κόκκινο» δάνειο να διαπραγματευτούν απευθείας με την τράπεζα ή τους διαχειριστές δανείων για το δάνειό τους. Ακολουθώντας τον Κώδικα Δεοντολογίας, σε νέα ρύθμιση μπορούν να μπουν δανειολήπτες όλων των ειδών, όπως μισθωτοί, συνταξιούχοι, εργαζόμενοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενοι, εταίροι και μικρές επιχειρήσεις (π.χ. μικρέμποροι) με ετήσιο κύκλο εργασιών έως 1.000.000 ευρώ, ενώ δεν αφορά μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις.

Ωστόσο, έχει παρατηρηθεί πως στη συντριπτική τους πλειονότητα οι περισσότερες τράπεζες και οι servicers δεν κάθονται στο ίδιο τραπέζι με τους δανειολήπτες, με αποτέλεσμα να εκκινούν τις διαδικασίες πλειστηριασμών.

Έτσι, η λύση βρίσκεται στον εξωδικαστικό μηχανισμό. Ωστόσο, σύμφωνα με τα στοιχεία, είναι ελάχιστοι οι δανειολήπτες που εντάσσονται σε αυτόν, καθώς μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες μόλις 3.320 οφειλέτες, όταν ο αρχικός σχεδιασμός έκανε λόγο για 100.000 και πλέον νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών αποτελεί μια ηλεκτρονική διαδικασία, χωρίς προσφυγή στα δικαστήρια, μέσω της οποίας δύναται να ρυθμιστούν οφειλές προς θεσμικούς πιστωτές, ήτοι χρηματοδοτικούς φορείς (δηλαδή τράπεζες και διαχειριστές δανείων), Δημόσιο (δηλαδή ΑΑΔΕ) και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (δηλαδή ΕΦΚΑ/ΚΕΑΟ).

Δεύτερη ευκαιρία

Εφόσον κηρύξει πτώχευση, ο δανειολήπτης οδηγείται σε πλήρη απαλλαγή από τα χρέη, υπό την προϋπόθεση ότι θα ρευστοποιηθεί το σύνολο της περιουσίας του. Σε αυτή την περίπτωση μετά την πάροδο τριετίας ο οφειλέτης μπορεί να εκκινήσει οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα δίχως τα βάρη του παρελθόντος. Στην πράξη, κάνει μια νέα αρχή απαλλαγμένος από τα χρέη του, ωστόσο χάνει ολόκληρη την περιουσία του.

Αν ενταχθεί στο πλαίσιο της δεύτερης ευκαιρίας του πτωχευτικού νόμου, θα ρευστοποιήσει το ακίνητό του και θα διεκδικήσει την κυριότητα του ακινήτου από τον φορέα που αναμένεται να λειτουργήσει εντός του 2023.

Δηλαδή, με τη λήξη του προηγούμενου προγράμματος οι ευάλωτοι οφειλέτες που θα αδυνατούν να εξυπηρετήσουν μια μακροχρόνια και βιώσιμη ρύθμιση θα πρέπει να απευθυνθούν στον ειδικό φορέα του Νόμου 4738/2020 -που θα ιδρυθεί- για τη ρύθμιση οφειλών και την παροχή δεύτερης ευκαιρίας.

Συγκεκριμένα, ο φορέας αυτός θα αγοράζει την πρώτη κατοικία του οφειλέτη και υποχρεούται να τη μισθώσει στον πολίτη για 12 έτη. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγονται οι εξώσεις που θα επέρχονταν εάν αποκτούσε τρίτος το ακίνητο.

Ο φορέας, κατά τη διάρκεια της 12ετούς μίσθωσης και μέχρι τη λήξη αυτής, υποχρεούται να επαναπωλήσει την κατοικία στον πολίτη, εφόσον αυτός ανακάμψει οικονομικά και εφόσον είναι συνεπής ως προς την καταβολή του μισθώματος. Το κράτος (ΟΠΕΚΑ) παρέχει μηνιαίο επίδομα ενοικίου στον πολίτη για να τον βοηθήσει να παραμείνει στην κατοικία.

Ενδιάμεσο πρόγραμμα κρατικής στήριξης

Ακόμα μία επιλογή είναι να ενταχθεί στο ενδιάμεσο πρόγραμμα Κρατικής στήριξης πρώτης κατοικίας ευάλωτων νοικοκυριών. Το ενδιάμεσο πρόγραμμα απευθύνεται σε ευάλωτους οφειλέτες που δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στις δανειακές τους υποχρεώσεις.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του προγράμματος είναι:

• Κρατική επιδότηση της δόσης του στεγαστικού δανείου των ευάλωτων οφειλετών
• Κρατική επιδότηση από 70 έως 210 ευρώ μηνιαίως
• Κρατική επιδότηση μηνιαίας δόσης δανείων για 15 μήνες
• Αναστολή μέτρων των πιστωτών (π.χ. κατασχέσεις, πλειστηριασμοί και εξώσεις)

Υπενθυμίζεται ότι για να ενταχθεί ένας οφειλέτης στο ενδιάμεσο πρόγραμμα θα πρέπει πρώτα να έχει λάβει Βεβαίωση Ευάλωτου Οφειλέτη που εκδίδεται από ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους.