Οικονομία
Χιλιάδες είναι οι μη μισθωτοί οι οποίοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να υποβάλλουν αίτηση συνταξιοδότησης καθώς μετά την εφαρμογή της δεκαετούς παραγραφής, «απεγκλωβίζονται» και από χρέη παρελθόντων ετών.
Ειδικότερα οι ασφαλισμένοι που έχουν χρέη και θέλουν να συνταξιοδοτηθούν έχουν τρεις επιλογές:
1. Τον περιορισμό της οφειλής στα 20.000 ευρώ (για εμπόρους, επιχειρηματίες, επιστήμονες ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες), είτε κάτω των 6.000 ευρώ (αγρότες). Για την ακρίβεια, μπορούν και αυτοί οι οφειλέτες να βγουν στη σύνταξη, αλλά αφού πληρώσουν εφάπαξ τη διαφορά πάνω από τα 20.000 ευρώ, ενώ το ποσό των 20.000 ευρώ μπορούν να το εξοφλήσουν σε έως 60 δόσεις -παρακρατήσεις από τη σύνταξή τους.
Η διαφορά, όμως, αυτή αυξήθηκε -κατά μέσο όρο- για τους ελευθέρους επαγγελματίες την περασμένη τετραετία. Αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι αυξήθηκε η μέση οφειλή προς τον τέως ΟΑΕΕ, όπως προκύπτει από το κλάσμα των συνολικών οφειλών προς το συνολικό πλήθος των οφειλετών. Αν και οι οφειλέτες του τέως ΟΑΕΕ μειώθηκαν κατά 3,1%, οι οφειλές τους αυξήθηκαν σχεδόν κατά 16%.
2. Η δεύτερη δυνατότητα που έχει ο υπερχρεωμένος ασφαλισμένος είναι η διαγραφή της οφειλής, στις περιπτώσεις που αυτή αναφέρεται σε διάστημα πέραν της 10ετίας. Παράλληλα όμως θα διαγραφεί και ο ασφαλιστέος βίος, δηλαδή θα μειωθεί σημαντική η ανταποδοτική σύνταξη και, ίσως, η εθνική σύνταξη στην περίπτωση που με την απόσειση των οικονομικών βαρών χαθεί και σημαντικός ασφαλιστικός χρόνος και δεν συμπληρώνεται 20ετία στον εναπομείναντα χρόνο ασφάλισης (413 ευρώ η εθνική σύνταξη στην 20ετία).
Το μέτρο αφορά κατά κύριο λόγο μη μισθωτούς που περίμεναν την παραγραφή ενός μέρους των οφειλών τους, προκειμένου στη συνέχεια να διακανονίσουν τα υπόλοιπα -έως 20.000 ευρώ όπως ο νόμος ορίζει- και να ξεκινήσει η διαδικασία συνταξιοδότησής τους.
Οι περισσότεροι από αυτούς, που εκτιμάται ότι θα απεγκλωβιστούν από τις οφειλές και θα καταφέρουν να συνταξιοδοτηθούν είναι ήδη ηλικίας 67 ετών και άνω και είχαν οφειλές προς τον πρώην ΟΑΕΕ ή το ΕΤΑΑ άνω των 20.000 ευρώ.
Αυτοί, αν και έχουν τα απαιτούμενα 15 έτη ασφάλισης (τουλάχιστον) δεν μπορούν να συνταξιοδοτηθούν λόγω του χρέους, Εάν αυτό παραγραφεί, τότε ανοίγει η διαδικασία συνταξιοδότησα, μέσω διακανονισμού του υπόλοιπου της οφειλής. Αναλυτικότερα οι ασφαλισμένοι που επιθυμούν τη δεκαετή παραγραφή των χρεών τους θα πρέπει να υποβάλλουν αίτηση στις κατά τόπον αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις e-ΕΦΚΑ όπου και εξετάζονται.
Η αίτηση θα συνοδεύεται υποχρεωτικά και από υπεύθυνη δήλωση στην οποία θα δηλώνεται η βούληση του ασφαλισμένου για εφαρμογή των διατάξεων περί παραγραφής λόγω παρέλευσης 10ετίας, καθώς και τα χρονικά διαστήματα, Φορέας, Κλάδος, κλπ, που επιθυμεί να εξεταστούν σύμφωνα με τις νέες διατάξεις. Για περιπτώσεις ασφάλισης σε διαφορετικούς φορείς η αίτηση θα είναι κοινή και θα έχει μοναδικό αριθμό πρωτοκόλλου.
Η εξέταση αιτήσεων των ασφαλισμένων θα διενεργείται από τις αρμόδιες Τοπικές Διευθύνσεις. Ειδικότερα για ασφαλισμένους π. ΕΤΑΑ (ΤΣΜΕΔΕ, ΤΣΑΥ, ΤΑΝ) και π. ΕΤΑΠ-ΜΜΕ οι αιτήσεις θα διαβιβάζονται προς εξέταση στις Γ’ και Δ’ Δ/νσεις Απονομής Συντάξεων, λόγω αρμοδιότητας σε θέματα ελέγχου εισφορών έως 31/12/2016.
Οι Μη Μισθωτοί ασφαλισμένοι μετά από αίτησή τους, που υποβάλλεται ταυτόχρονα με την αίτηση συνταξιοδότησης, δύναται να προσμετρήσουν ασφαλιστικό χρόνο (συνολικά ή μέρος αυτού) του οποίου οι ασφαλιστικές εισφορές είχαν παραγραφεί, τόσο για θεμελίωση όσο και για προσαύξηση της σύνταξης. Στις περιπτώσεις αυτές καταβάλλεται το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές.
Ποιες οφειλές παραγράφονται
Οφειλές από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές και των πάσης φύσεως προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων, προστίμων και επιβαρύνσεων, καθώς και των λοιπών ποσών που συνεισπράττονται με αυτές, από 12/5/2016 υπόκεινται σε 10ετή παραγραφή που αρχίζει από την πρώτη ημέρα του επόμενου έτους εκείνου εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία. Για απαιτήσεις που προέρχονται από ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία που παρασχέθηκε μετά από την 1/1/2026 η παραγραφή ορίζεται 5ετής.
Σε περίπτωση που η παραγραφή της οφειλής έχει διακοπεί λόγω διακοπτικού γεγονότος (πχ ρύθμιση σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις), αρχίζει νέα δεκαετής παραγραφή που ξεκινά από την επόμενη ημέρα του διακοπτικού γεγονότος. Επισημαίνεται ότι η βεβαίωση οφειλόμενων εισφορών στο ΚΕΑΟ λαμβάνεται ως διακοπτικό της παραγραφής γεγονός ΜΟΝΟ εφόσον έχει κοινοποιηθεί, με την εκάστοτε προβλεπόμενη διαδικασία, η εκδοθείσα πράξη βεβαίωσης στον οφειλέτη.
Δεδομένου ότι για την είσπραξη οφειλόμενων ασφαλιστικών εισφορών, σύμφωνα με τις διατάξεις των π. φορέων ίσχυε 20ετής παραγραφή και η ισχύουσα διάταξη έχει αναδρομική ισχύ από 12/5/2016, η παραγραφή κάθε οφειλής πέραν της 10ετίας με ύπαρξη διακοπτικού γεγονότος από 12/5/2016 και μετά, επανεξετάζεται αυτεπαγγέλτως, σε περίπτωση αίτησης του ασφαλισμένου, για την οποία είναι αναγκαία η εύρεση των μη παραγεγραμμένων οφειλών (π.χ. αίτηση χορήγησης αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας, αίτηση συνταξιοδότησης κ.λπ.), και εφόσον διαπιστωθεί ότι είχε ήδη συμπληρωθεί ο προβλεπόμενος χρόνος (10ετής) κατά την ημερομηνία του ως άνω διακοπτικού γεγονότος, η οφειλή παραγράφεται.
3. Η τρίτη εναλλακτική αφορά στην παραίτηση από το δικαίωμα λήψης της σύνταξης και η καταφυγή στον ΟΠΕΚΑ για την σύνταξη «ανασφάλιστου ηλικιωμένου» εφόσον ο ασφαλισμένος ειναι άνω των 67 ετών. Σε μια τέτοια περίπτωση το οικογενειακό εισόδημα δεν πρέπει να ξεπερνά τα 8.640 ευρώ (και το ατομικό 4.320 ευρώ) Η συνολική φορολογητέα αξία της ακίνητης περιουσίας σας δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολο της το ποσό των ενενήντα χιλιάδων (90.000) ευρώ και η κινητή περιουσία (επιβατικά ΙΧ, ΜΧ αυτοκίνητα ή και δίκυκλα) δεν μπορεί να υπερβαίνει στο σύνολό της, το ποσό των 6.000 ευρώ.
Σε αυτή την περίπτωση τα καθαρά που λαμβάνει ο ανασφάλιστος είναι 364 ευρώ και αποκτά ελεύθερη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη.
