H Σύνοδος Πούτιν-Μπάιντεν με μεσολάβηση Μακρόν και η νέα ευρωπαϊκή προίκα δεκάδων δις ευρώ στην Ουκρανία

Το ΝΑΙ από Μπάιντεν και Πούτιν για νέα Σύνοδο Κορυφής μετά από διαμεσολάβηση του Μακρόν αποτελεί μια νέα ευκαιρία για την ειρήνη. Με την ΕΕ να συνειδητοποιεί για άλλη μια φορά ότι επρόκειτο να βγει χαμένη σε περίπτωση μιας στρατιωτικής σύγκρουσης της Ρωσίας με την Ουκρανία, η Γαλλία με την στήριξη της Γερμανίας αλλά και της αφρόκρεμας της ευρωπαϊκής επιχειρηματικής τάξης έπαιξε το τελευταίο της χαρτί μεσολαβώντας την ύστατη στιγμή προκειμένου να ανοίξει ένα νέο παράθυρο ευκαιρίας στη διπλωματία.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Γαλλικής Προεδρίας ο Μακρόν «συνομίλησε με τον Πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, κ. Τζο Μπάιντεν και τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας, κ. Βλαντιμίρ Πούτιν. Πρότεινε να πραγματοποιηθεί μια Σύνοδος Κορυφής μεταξύ του Προέδρου Μπάιντεν και του Προέδρου Πούτιν και στη συνέχεια με τους σχετικούς ενδιαφερόμενους, για να συζητηθεί η ασφάλεια και η στρατηγική σταθερότητα στην Ευρώπη.

Οι Πρόεδροι Μπάιντεν και Πούτιν έχουν αποδεχθεί και οι δύο επί της αρχής μια τέτοια Συνόδο Κορυφής».

Το περιεχόμενο της Συνόδου θα προετοιμαστεί από τους Yπουργούς Eξωτερικών των δύο χωρών Μπλίνκεν και Λαβρόφ κατά τη συνάντησή τους την Πέμπτη 24 Φεβρουαρίου ενώ σύμφωνα με την γαλλική Ανακοίνωση η Σύνοδος «μπορεί να διεξαχθεί μόνο υπό τον όρο ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στην Ουκρανία. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα συνεργαστεί με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για την προετοιμασία του περιεχομένου αυτών των συζητήσεων».

Τα παραπάνω επιβεβαιώνονται επί της ουσίας τόσο από την Ουάσιγκτον όσο και από ρωσικής πλευράς.

Μάλιστα σύμφωνα με Ανακοίνωση η οποία εκδόθηκε τα ξημερώματα της 21ης Φεβρουαρίου 2022 από το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων TASS «ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν αποδέχθηκαν την πρόταση του Γάλλου Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για διεξαγωγή Συνόδου Κορυφής για την ασφάλεια και τη στρατηγική σταθερότητα στην Ευρώπη».

Επιπλέον το πρακτορείο TASS στην παραπάνω Ανακοίνωσή του επαναλαμβάνει αυτολεξεί το παραπάνω τμήμα της Ανακοίνωσης του Ελιζέ ότι δηλαδή η «Σύνοδος μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η Ρωσία δεν θα εισβάλει στην Ουκρανία».

Πάντως η νέα αυτή ευκαιρία για τη διπλωματία είχε αρχίσει να διαφαίνεται τις τελευταίες ώρες καθώς κινεζικές πηγές εκτιμούσαν ότι η κρίση στην Ουκρανία θα μπορούσε να κλιμακωθεί πλην όμως ένας καθολικός πόλεμος θεωρείτο απίθανος. Άλλωστε το Πεκίνο είχε διαμηνύσει σε όλους τους τόνους ότι η Κίνα δεν θα ήθελε έναν πόλεμο ο οποίος θα έβλαπτε την Ευρώπη και τη Ρωσία και θα ωφελούσε μόνο τις ΗΠΑ.

Από τις παραπάνω Ανακοινώσεις προκύπτει ότι η Σύνοδος Μπάιντεν –Πούτιν δεν θα φορά μόνο την Ουκρανία αλλά συνολικά τις εγγυήσεις ασφάλειας που ζητά η Ρωσία από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ τις οποίες έχουμε ήδη αναλύσει από τα τέλη Δεκεμβρίου 2021.

Επιπλέον στην πορεία η Σύνοδος αναμένεται να διευρυνθεί με τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων μερών και επομένως με τη συμμετοχή και του Κιέβου.

Έτσι η διπλωματία συνεχίζει να βρίσκεται στο προσκήνιο με πρωτοβουλία του Μακρόν σε μια φάση μάλιστα που οι οικονομικοί κρουνοί της ΕΕ έχουν ανοίξει ξανά για το Κίεβο. Η εξέλιξη αυτή αποτέλεσε κατά την γνώμη μας σημαντικό κίνητρο για το Κίεβο το οποίο άρχισε να συνειδητοποιεί ότι η Ουάσιγκτον θα άφηνε την Ουκρανία στην τύχη της σε περίπτωση στρατιωτικής σύρραξης με τη Ρωσία.

Όπως έχουμε ήδη αναλύσει η ΕΕ φιλοδώρησε την Ουκρανία με νέα προίκα 1,2 δις ευρώ στο πλαίσιο της διαδικασίας Μακροοικονομικής Χρηματοδοτικής Συνδρομής (ΜΧΣ), ένα δάνειο στο οποίο θα προστεθούν και τα 6,5 δις ευρώ της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης που ήδη έχει εγκριθεί στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Γειτονίας (ΕΠΓ) για το διάστημα 2021-2027. Και όλα αυτά ενώ ήδη η Ουκρανία έλαβε από την ΕΕ τον Σεπτέμβριο του 2021 και άλλο δάνειο ύψους 1,2 δις ευρώ για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιούργησε η πανδημία.

Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν), από το 2014 μέχρι σήμερα η Ουκρανία έλαβε από την ΕΕ και από άλλους ευρωπαϊκούς πιστωτικούς οργανισμούς χρηματοδότηση υπό τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων ύψους 17 δις ευρώ. Ειδικότερα το Κίεβο έλαβε δάνεια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD) ύψους 9,5 δις ευρώ συν 5,6 δις ευρώ δάνεια από την ΕΕ στο πλαίσιο της διαδικασίας ΜΧΣ συν 1,7 δις ευρώ επιχορηγήσεις στο πλαίσιο της διμερούς συνεργασίας ΕΕ-Ουκρανίας, συν 355 εκατ. ευρώ στο πλαίσιο των εργαλείων της Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ συν 199 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστική βοήθεια.

Επιπλέον ενόψει της κρίσης που προκλήθηκε λόγω της πανδημίας, το ΔΝΤ ενέκρινε, τον Ιούνιο του 2020, 18μηνη συμφωνία stand- by για την Ουκρανία για το ισοδύναμο των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ.

Όμως, όπως έχει συμβεί αρκετές φορές στο παρελθόν, το Κίεβο αφού ενθυλάκωσε τις πρώτες δόσεις του δανείου του ΔΝΤ δεν υλοποίησε το σχετικό Μνημόνιο. Για τον λόγο αυτόν τελικά το Κίεβο έλαβε από το ΔΝΤ μόνο 2,8 δις δολάρια έχοντας πλέον ένα σχετικό χρηματοδοτικό κενό της τάξης τουλάχιστον των 2,2 δις δολαρίων.

Ενόψει των παραπάνω το Κίεβο στράφηκε για άλλη μια φορά προς τις Βρυξέλλες ζητώντας στις 16 Νοεμβρίου 2021 νέο δάνειο από την ΕΕ. Το έκτο από το 2014. Από τα παραπάνω λοιπόν αποδεικνύεται ότι οι δανειακές ανάγκες της Ουκρανίας προέκυψαν λόγω της οικονομικής κρίσης που δημιούργησε η πανδημία σε συνδυασμό με τις αβελτηρίες του ίδιου του ουκρανικού οικονομικού συστήματος στο οποίο ως γνωστόν κυριαρχούν οι ολιγάρχες και η διαφθορά.

Επομένως το νέο έκτο κατά σειράν δάνειο που ζήτησε η Ουκρανία δεν είχε καμία άμεση σχέση με την πρόσφατη ρωσο-ουκρανική κρίση η οποία ενέσκηψε μήνες αργότερα εντός του 2022. Όμως το δάνειο για ευνόητους λόγους συνδέθηκε άμεσα με την αντιπαράθεση ΝΑΤΟ-Ρωσίας.

Αξιοποιώντας μάλιστα την συγκυρία λόγω της έντασης των σχέσεων Μόσχας-Κιέβου, η Κομισιόν με διαδικασίες fast track δρομολόγησε την ψήφιση της πρότασής της για χορήγηση δανείου 1,2 δις ευρώ προς την Ουκρανία. Στο πλαίσιο αυτό η Πρόεδρος της Κομισιόν Ursula von der Leyen προανήγγειλε μεσούσης της ρωσο-ουκρανικής κρίσης τη χορήγηση δανείου (ec.europa.eu 24/1/2022). Είχε προηγηθεί «εντελώς τυχαία» σχετική δήλωση της Υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας Annalena Baerbock για οικονομική στήριξη του Κιέβου.

Μέσα λοιπόν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα το Συμβούλιο της ΕΕ ενέκρινε σε επίπεδο πρέσβεων στις 11/2/2021 τη χορήγηση ΜΧΣ ύψους 1,2 δις ευρώ στην Ουκρανία παρακάμπτοντας μάλιστα δήθεν λόγω του επείγοντος χαρακτήρα και των εξαιρετικών περιστάσεων την σχετική υποχρέωση ενημέρωσης των εθνικών κοινοβουλίων τουλάχιστον προ 8 εβδομάδων, όπως προβλέπεται στο άρθρο 4 του πρωτοκόλλου αριθ. 1 σχετικά με τον ρόλο των εθνικών κοινοβουλίων στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ακολούθησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που με τη διαδικασία κατεπείγοντος ενέκρινε στις 16/2/2022 με 598 ψήφους υπέρ έναντι 55 κατά και 41 αποχές, τη σχετική Απόφαση ΜΧΣ για το δάνειο των 1,2 δις ευρώ στην Ουκρανία. Όπως επισημαίνεται στην Απόφαση «η εγκριθείσα μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή έκτακτης ανάγκης ανταποκρίνεται, ειδικότερα, στην απότομη και απροσδόκητη αύξηση των αναγκών εξωτερικής χρηματοδότησης της Ουκρανίας, η οποία προκλήθηκε από την de facto απώλεια πρόσβασης στις χρηματοπιστωτικές αγορές, και στις υποκείμενες άμεσες προκλήσεις».

Δεδομένου ότι η Ουκρανία είναι χώρα που καλύπτεται από την ΕΠΓ, κρίθηκε επιλέξιμη για τη λήψη από την ΕΕ Μακροοικονομικής Χρηματοδοτικής Συνδρομής με στόχο την αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών εξωτερικής χρηματοδότησης του Κιέβου.

Για τη χρηματοδότηση της Μακροοικονομικής Χρηματοδοτικής Συνδρομής της Ένωσης, η Επιτροπή εξουσιοδοτείται εξ ονόματος της Ένωσης να δανείζεται τα αναγκαία κεφάλαια από τις κεφαλαιαγορές ή από χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και να τα δανείζει στην Ουκρανία. Τα δάνεια έχουν μέγιστη μέση διάρκεια 15 ετών (άρθρο 1 παρ. 2 Απόφασης).

Οι όροι οικονομικής πολιτικής και οι χρηματοδοτικοί όροι καθορίζονται σε Μνημόνιο που θα υπογράψει η Κομισιόν με την Ουκρανία (άρθρο 3 παρ. 1 Απόφασης).

Το Μνημόνιο εστιάζει «στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και στην εξυγίανση των δημόσιων οικονομικών από τις οποίες εξαρτάται η μακροοικονομική χρηματοδοτική συνδρομή της Ένωσης» ενώ η Κομισιόν επαληθεύει, σε τακτά διαστήματα, ότι εξακολουθούν να πληρούνται οι όροι, τόσο της δανεικής σύμβασης ΜΧΣ όσο και του Μνημονίου (άρθρο 3 παρ. 4 Απόφασης).

Μάλιστα για τους σκοπούς αυτής της επαλήθευσης, η Κομισιόν συνεργάζεται στενά με το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα (που θα αποτελούν εν προκειμένω την τρόικα) και εφόσον είναι αναγκαίο, με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

Και το κερασάκι στην τούρτα είναι η χορήγηση εγγύησης κρατικού δανείου ύψους ενός δις δολαρίων εκ μέρους των ΗΠΑ (nypost.com 14/2/2022) συν 393 εκατ. δολάρια HΠΑ δάνειο εκ μέρους του Καναδά.

Καθόλου άσχημα για τους ολιγάρχες της Ουκρανίας, οι οποίοι πάντως καλού-κακού «την έχουν ήδη κοπανήσει» από το Κίεβο για Αυστρία και άλλες χώρες της ΕΕ.

Νότης Μαριάς, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, Καθηγητής Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, πρώην Ευρωβουλευτής