H επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας Ζώνης

Παρά τις όποιες αντιδράσεις η επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης (αφού μάλιστα αποτελεί εφαρμογή καθιερωμένης αρχής του Διεθνούς Δικαίου), είναι ένα αναγκαίο μέτρο αναστολής της τουρκικής επεκτατικής πολιτικής.

Η Τουρκία:

• αρνείται το ελληνικό δικαίωμα μονομερούς επέκτασης του πλάτους της αιγιαλίτιδας ζώνης σε 12 ναυτικά μίλια (απευθύνει προειδοποίηση ότι αυτή η ενέργεια θα αποτελούσε αιτία πολέμου).
• προβάλλει τη θεωρία της “ημίκλειστης ειδικής” θάλασσας για το Αιγαίο πέλαγος
• ισχυρίζεται ότι είναι κράτος με “δυσμενή” γεωγραφική τοποθέτηση.

Η Ελλάδα:

• αρνείται να δεχτεί περιορισμό του αναφαίρετου δικαιώματος που της δίνει το Διεθνές Δίκαιο
• αρνείται οποιασδήποτε φύσης διαπραγμάτευση με την τουρκική πλευρά
• αρνείται τη θεωρία περί “ημίκλειστων” θαλασσών και ειδικού καθεστώτος
• δέχεται τη θεωρία των αρχιπελαγίτικων κρατών.

Η “διαφορά” μέσα απ’ το πρίσμα του Διεθνούς Δικαίου

(α) Ανοιχτή θάλασσα

Το άρθρο 1 της σύμβασης της Geneva της 29ης Απριλίου 1958 για τις Ανοιχτές Θάλασσες ορίζει ότι Ανοιχτή θάλασσα είναι: “Τα τμήματα εκείνα της θάλασσας τα οποία δεν περιλαμβάνονται στην αιγιαλίτιδα ζώνη ή στα εσωτερικά ύδατα ενός κράτους”. Ακόμα γεωφυσικά περιλαμβάνει τον υπερκείμενο της επιφανείας εναέριο Χώρο, τις υποκείμενες υδάτινες περιοχές, το βυθό και το υπέδαφος.

Το άρθρο 2 της ίδιας σύμβασης ορίζει ότι: “Οι Ανοιχτές θάλασσες είναι ελεύθερες για όλα τα έθνη και κανένα κράτος δεν μπορεί έγκυρα να επιχειρήσει την υπαγωγή οποιουδήποτε τμήματός της κάτω απ’ την κυριαρχία του”. Το καθεστώς απουσίας κάθε μορφής κυριαρχίας σημαίνει παντοτινή και απ’ όλα τα έθνη ελεύθερη Χρήση των θαλασσών.

(β) Ζώνες εθνικής δικαιοδοσίας των παρακτίων κρατών

Εσωτερικά ύδατα: Θαλάσσια περιοχή που βρίσκεται εσωτερικά της γραμμής βάσης που μετράει το πλάτος της αιγιαλίτιδας ζώνης.

Αιγιαλίτιδα ζώνη (ή Χωρικά ύδατα ή Χωρική θάλασσα): Θαλάσσια λωρίδα εκτεινόμενη απ’ την ακτή και πέρα απ’ τα εσωτερικά ύδατα μιας Χώρας μέχρι μια ορισμένη απόσταση (εύρος).

(γ) Το “εδαφικό” στοιχείο της αιγιαλίτιδας ζώνης

Ο Χώρος αποτελεί το φυσικό πλαίσιο της “de jure” άσκησης του κρατικού imperium , και συγκροτείται απ’ τη Χερσαία (στεριά και νησιά) , θαλάσσια (εσωτερικά ύδατα και αιγιαλίτιδα ζώνη) και εναέρια έκταση. Η Χωρική θάλασσα αποτελεί προέκταση του Χερσαίου εδάφους και προϋποθέτει εδαφικό υπόβαθρο. Η αιγιαλίτιδα ζώνη αποτελεί το “καταδυόμενο τμήμα” του Χερσαίου εδάφους.

Η συνθετικότητα του εδάφους πηγάζει απ’ το φυσικό δεσμό συνέχειας του εδαφικού στοιχείου της αιγιαλίτιδας ζώνης με το territοrium του κράτους και αποτελεί κριτήριο απόδειξης ότι η ζώνη αυτή είναι συστατικό στοιχείο της έννοιας του παράκτιου κράτους όπου ασκούνται καθολικά, ενιαία και ανεξάρτητα αρμοδιότητες ποιοτικά όμοιες με τις εδαφικές.Η κρατική κυριαρχία (εξουσία) ασκείται 12 ναυτικά μίλια που είναι και το όριο της διεθνούς αναγνώρισης.

Εξωτερικά όρια της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης

Η Ελλάδα με τον Α.Ν, 230/17/9-13 Οκτωβρίου 1936 (ΦΕΚ Α 450/1936) και το Π. Δ. 6 Σεπτεμβρίου 1931 παρά τη διαμορφωμένη διεθνή και μεσογειακή πρακτική, προσδιορίζει το πλάτος σε 6 ναυτικά μίλια. Η μονομερής ελληνική νομική ενέργεια της επέκτασης του πλάτους της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης των ηπειρωτικών και νησιωτικών ακτών σε 12 ναυτικά μίλια, μεταθέτει τα εσωτερικά όρια της “ελληνικής” υφαλοκρηπίδας (αρχίζουν από το σημείο που τελειώνουν τα εξωτερικά όρια της αιγιαλίτιδας ζώνης) κατά 6 ναυτικά μίλια, μειώνει την έκταση της «διαφιλονικούμενης» υφαλοκρηπίδας , ενισχύει τη στρατηγική σημασία του ελληνικού Χώρου και παύει την τουρκική.

Εκεί όπου με την επέκταση θα καλύπτονται τα διεθνή ύδατα θα θεσπιστούν νέες νομικές ρυθμίσεις (διεθνείς διάδρομοι διεπόμενοι από ελεύθερη διέλευση) που θα μπορούσαν να κατοχυρώσουν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα προς και από τα Στενά δια του Αιγαίου ενώ θεωρείται απαραίτητος ο καθορισμός της συνοριακής γραμμής αιγιαλίτιδας ζώνης στις περιοχές επικάλυψης της αιγιαλίτιδας ζώνης άλλων κρατών με τη νέα ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη.

*Ο Παύλος Χρήστου είναι Γενικός Γραμματέας του Ελληνορωσικού Συνδέσμου