Αν από το νύχι του καταλαβαίνουμε το λιοντάρι, για να θυμηθούμε την αρχαία παροιμία «ἐξ ὄνυχος τὸν λέοντα», κατ’ αναλογία, τον αλαζόνα και υπερόπτη και «ξερόλα» άνθρωπο τον εντοπίζουμε από μια ή περισσότερες της μιας λέξεις που χρησιμοποιεί. Το λεξιλόγιό του δείχνει την ρηχότητα του χαρακτήρα του.
Το λεξιλόγιο της αλαζονείας είναι πλουσιότερο στους ανθρώπους της εξουσίας. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν την αίσθηση ότι είναι οι άρχοντες του κόσμου που από τον θρόνο τους μπορούν να λένε ότι θέλουν γιατί πιστεύουν ότι οι άλλοι, εμείς που τους ακούμε ή διαβάζουμε τα λόγια τους είμαστε οι πειθαρχικοί ακόλουθοί τους, είμαστε τα πρόβατα που μιλιά δεν έχουν και πρέπει αναντίρρητα να σκύβουμε το κεφάλι και να μη μιλάμε, έστω κι αν αυτά που λένε και όπως τα λένε είναι ακαταλαβίστικα.
Λόγω επαγγελματικής ίσως διαστροφής, έχω γίνει ευαίσθητος στη χρήση της γλώσσας των πολιτικών και δημοσιογράφων, που χρησιμοποιούν τον προφορικό και γραπτό λόγο προκλητικά λανθασμένο και γίνονται διαμορφωτές μιας ελληνικής γλώσσας αποφλοιωμένης από την ομορφιά της επικοινωνιακής ευχέρειας και παράγοντες σύγχυσης μεταξύ του πομπού και του δέκτη του γλωσσικού μηνύματος.
Έτσι, για να φέρω ένα επίκαιρο παράδειγμα, στην περίπτωση της Συμφωνία των Πρεσπών: επειδή οι Έλληνες διαπραγματευτές από γλώσσα, έτσι αποδείχθηκε εκ των αποτελεσμάτων, ήσαν άσχετοι, άφησαν τεράστιο νομικό και γλωσσικό κενό στη χρήση του επιθετικού προσδιορισμού του εθνικού πια ονόματος Βόρεια Μακαδονία, με αποτέλεσμα στις Βρυξέλλες οι Έλληνες μεταφραστές να μην μπορούν αν μεταφράζουν τα εμπορικά προϊόντα που παράγονται στη νέα χώρα με το όνομα Βόρεια Μακεδονία.
Ποιος ξέρει μέχρι πότε θα υπάρχει αυτή η σύγχυση κι αν ποτέ θα μπορέσει να επιλυθεί. Είναι τα γλωσσικά ελλείμματα της Συμφωνίας και η αλαζονεία των Συντακτών της.
Αλλά, ας με συγχωρέσουν οι αναγνώστες μου για αυτή την παρέκβαση. Ήθελα να προσθέσω πως η αλαζονεία όχι σπάνια συνοδεύεται από τη γελοιοποίηση του αλαζόνα. Οι ίδιοι δεν το καταλαβαίνουν λόγω έξης, αλλά και οι πέριξ αυτού με το θυμίαμα της κολακείας αποφεύγουν τις παρατηρήσεις.
Θυμάμαι, τον Άκη Τζοχατζόπουλο όταν ήταν πανίσχυρος χρησιμοποιούσε την έκφραση «υπέρ του δέοντος» τόσες φορές στις δηλώσεις του που κόντευε να γίνει αποδεκτό ότι το σωστό είναι «υπέρ του δέοντος» κι όχι το ορθό «υπέρ το δέον». Αλλά στις μέρες μας έχουμε έναν υπουργό Παιδείας που όπως διαβάζουμε στο βιογραφικό του, είναι πανεπιστημιακός, και μάλιστα έχει ειδικότητα την επιστημολογία. Βέβαια, τις βασικές του σπουδές τις έκανε στην Κωνσταντινούπολη αλλά σε ρωμαίικο σχολείο.
Αυτό δεν είναι δικαιολογία για την ολιγογραμματοσύνη του ανδρός. Γιατί γνωρίζω πολλούς Ρωμιούς που φοίτησαν στα σχολεία της Πόλης που μιλούν άριστα την Ελληνικά, μεταξύ των οποίων η Α.Θ. Παναγιότης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος. Τον άνθρωπο αυτό ούτε τον ξέρω προσωπικά ούτε είμαι πολιτικός του αντίπαλος. Καθώς ακούω και καθώς διαβάζω κρίνω.
Αρκούμαι στο παρόν άρθρο να αναφέρω τρία μαργαριτάρια που αλίευσα από τον κ. Κ. Γαβρόγλου:
Μαργαριτάρι πρώτο:
Ο Υπουργός Παιδείας κ. Κ. Γαβρόγλου ακριβώς μετά τη λήξη της μαθητικής παρέλασης της 25ης Μαρτίου 2019 προέβη στην εξής δήλωση:
«Ήταν ένα γεγονός (η Ελληνική Επανάσταση) που είχε ευρωπαϊκές και διεθνείς επιπτώσεις, ένα γεγονός που ο λαός μας έθεσε τα θέματα της ελευθερίας, της ισονομίας και στη συνέχεια βεβαίως τα θέματα της δημοκρατίας». Προσέξτε τη χρήση της λέξης «επιπτώσεις» με τους επιθετικούς προσδιορισμούς «ευρωπαϊκές και διεθνείς». Και μετά σκεφτείτε τι ήθελε να μας πει ο κ. υπουργός.
Τελικά οι «επιπτώσεις», δηλ. τα αποτελέσματα της Ελληνικής Επανάστασης ήταν θετικά ή αρνητικά για την Ευρώπη και τον κόσμο ολόκληρο; Από τα συμφραζόμενα βέβαια προκύπτει πως θέλει να εξάρει το ευεργετικό αποτέλεσμα του αγώνα των Ελλήνων υπέρ της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Ποιος όμως του δίδαξε πως η λέξη «επίπτωση» έχει θετική σημασία στην ελληνική γλώσσα;
Ο κ. Γαβρόγλου θα χρειαστεί λίγα ιδιαίτερα μαθήματα ελληνικής γλώσσας
Μαργαριτάρι δεύτερο:
Έχει μπερδευτεί με τις νομικές ορολογίες «σχέδιο νόμου» και «σχέδιο υλοποίησης νόμου». (Δες περισσότερα εδώ)
Ο κ. Γαβρόγλου μήπως θα χρειαστεί και ένα Φροντιστήριο Νομικής;
Μαργαριτάρι τρίτο:
Δεν ξέρω αν πολλοί θυμούνται την απόφαση του κ. Γαβρόγλου, με την οποία κατάργησε το μάθημα των Λατινικών στο Λύκειο ως εξεταζόμενο μάθημα στις Πανελλήνιες. Τότε για να αιτιολογήσει την απόφασή του αυτή είπε μια «μπαρούφα» για να χρησιμοποιήσω μια πετυχημένη μαθητική έκφραση που διαιωνίστηκε σε βιβλίο με τον τίτλο «Τεστ Λογικών Ικανοτήτων»: (εκδόσεις ΠΝΥΚΑ σελ. 103 ). Αντιγράφω το σχετικό απόσπασμα:
Ὁ υπουργός Παιδείας Κ. Γαβρόγλου θέλοντας να αιτιολογήσει την απόφασή του για κατάργηση του μαθήματος των Λατινικών από το Λύκειο είπε τα εξής (Οκτώβριος 2018):
«Η μειωμένη ύλη και η τυποποίηση οδηγούν σήμερα στο μεγάλο αριθμό αριστούχων στο συγκεκριμένο μάθημα και κατά συνέπεια, στη στρέβλωση των αποτελεσμάτων».
Με βάση αυτή τη δήλωση να απαντήσετε, αν το συμπέρασμα αυτό είναι:
Α. απολύτως αληθές
Β. λάθος
Γ. ενίοτε αληθές
Δ. μια γνώμη.
Στο απαντητικό φύλλο του εν λόγω επιχειρήματος διαβάζουμε ότι το συμπέρασμα του κ. Υπουργού είναι Λάθος. Αλήθεια ένας υπουργός και μάλιστα Υπουργός Παιδείας επιτρέπεται να κάνει λογικά λάθη, για να υποστηρίξει μια ιδεοληψία;
*Ο Αντώνης Ιακώβου Ελευθεριάδης είναι Καθηγητής Δρ. Φιλολογίας και Θεολόγος
