Στην αρχή ήταν μια παραδοξότητα, που στη συνέχεια απετέλεσε την κυρίαρχη τάση. Και αυτή δεν είναι άλλη από τη διαρκή ενίσχυση των λεγομένων ”αντισυστημικών” κομμάτων.
Οι αιτίες κατά βάση είναι ομοειδείς, χωρίς να λείπουν και οι ιστορικές ιδιαιτερότητες. Έτσι στη Γαλλία το πάλαι ποτέ Εθνικό Μέτωπο και πλέον Εθνικός Συναγερμός, έχτισε πάνω στη βάση της δυσθυμίας από την περιπέτεια της Αλγερίας και συν τω χρόνω και αφού περιόρισε τις αντισημιτικές εξαλλοσύνες του βρέθηκε να διεκδικεί τα πρωτεία στην πολιτική σκηνή.
Στην Ιταλία δύο αντισυστημικά κόμματα, με διαφορετική πολιτική αφετηρία, η Λέγκα και το κόμμα των 5 αστέρων, αποτελούν την κυβερνώσα πραγματικότητα, ενώ στην Ελλάδα ο μέχρι πρότινος κυβερνητικός συνασπισμός και η σημερινή μονοκομματική κυβέρνηση, διεκδικούν κλέη κυβερνητικής παρθενογέννησης (χωρίς αυτή βέβαια να καλύπτει και τα πρόσωπα που τη στελεχώνουν).
Η λίστα είναι ατελείωτη και πρακτικά καλύπτει όλη την Ευρώπη.
Στην Ισπανία οι τυχοδιωκτισμοί του Σάντσεζ για να διασπάσει τη δεξιά, μέσα και από την απόφαση ‘εκταφής’ του Φράνκο, εκτόξευσε δημοσκοπικά το μέχρι πρότινος ανύπαρκτο ακροδεξιό Vox σε διψήφιο ποσοστό.
Στην Πορτογαλία, με το επί δεκαετίες δικτατορικό παρελθόν, τα κόμματα της Άκρας Αριστεράς στηρίζουν τη σημερινή Αριστερή κυβέρνηση, στη Φινλανδία, το κόμμα της φερόμενης άκρας Δεξιάς τερμάτισε δεύτερο στις εκλογές, στη Σουηδία το αντίστοιχο κόμμα διεκδικεί την πρωτιά, στην Ολλανδία ένα εκ των ακροδεξιών κομμάτων αναδείχθηκε πρώτο στις πρόσφατες εκλογές, στην Αγγλία το Ευρωφοβικό UKIP, μέσα από την επιτυχία του στις προηγούμενες Ευρωεκλογές καθόρισε εν πολλοίς την ατζέντα του Brexit, στο Βέλγιο το εθνικιστικό Φλαμανδικό κόμμα, ανέτρεψε την κυβέρνηση των Φιλελευθέρων, στην Αυστρία το ακροδεξιό κόμμα είναι κυβερνητικός εταίρος, στην Βουλγαρία ομοίως, στη Γερμανία η εναλλακτική για τη Γερμανία διεκδικεί πρωτοκαθεδρία στο πολιτικό σκηνικό, ενώ στην Πολωνία η κυβερνώσα παράταξη αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό την Ευρώπη.
Την ίδια στιγμή στην Ουγγαρία ο Ορμπάν δημιουργεί τη δική του σχολή σκιαμαχίας με φαντασιακούς εχθρούς και υπερτονισμένες προκλήσεις.
Η τάση που συστηματικά καταγράφεται επιβεβαιώνει την κατάρρευση της Σοσιαλδημοκρατίας, σε χώρες προπύργιά της, όπως ήταν μέχρι πρότινος η Γαλλία και η Γερμανία, αλλά και τη σημαντική απώλεια δυνάμεων, του άλλου μεγάλου πόλου, αυτού της Χριστιανοδημοκρατίας.
Η σύγκλιση των δύο αυτών, μέχρι πρότινος κραταιών πόλων, σε συγγενικές και δύσκολα διακριτές πολιτικές, αποδόθηκε σε όρους πολιτικής γεωγραφίας, ως σύγκλιση προς το Κέντρο.
Την ίδια ωστόσο στιγμή, άφησε κυριολεκτικό ορφανό ένα μεγάλο κομμάτι του εκλογικού ακροατηρίου, που πιεζόμενο από τα μεγάλα προβλήματα της οικονομικής ύφεσης και της ανασφάλειας, αναζητά διέξοδο διαχείρισης και διοχέτευσης της δυσθυμίας του, καθώς και τον ”πολιτικό εχθρό”, ως αναγκαία στόχευση για τον αγώνα του.
Το κενό αυτό καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό οι κάθε λογής δημοκόποι και δημαγωγοί, που φτάνουν στο σημείο να λανσάρουν ακραία συνθήματα και πολιτικές, που η πολιτισμένη ανθρωπότητα, είχε θεωρήσει ότι είχαν εκλείψει. Κάτι σαν τις ξεχασμένες επιδημίες του παρελθόντος, που οι τσαρλατάνοι κατά του εμβολιασμού, έχουν βάλει στόχο να ‘ξαναζωντανέψουν’.
Στη νέα αυτή πολιτική πραγματικότητα δεν λείπουν και οι καλοθελητές. Είναι κοινό μυστικό ότι η απαξίωση της δυτικής δημοκρατίας, είναι μελωδία στα αυτιά της Ρωσίας και των προπαγανδιστικών μηχανισμών της, όπως και στην προσπάθεια της οικονομικής διείσδυσης των Κινέζων.
Μια εξουθενωμένη οικονομικά κοινωνία είναι έτοιμη να δεχτεί κάθε ”επενδυτή” και σωτήρα, χωρίς να πολυεξετάζει τους όρους και τις συνέπειες της κάθε επένδυσης. Κοινό επίσης μυστικό είναι και οι θρυλούμενες χρηματοδοτήσεις των αντισυστημικών, από όσους ποντάρουν στην αποδόμηση του δυτικού πολιτικού συστήματος.
Οι κίνδυνοι που εγκυμονούν οι αφύσικες ιδεολογικές ταυτίσεις, φαίνεται σταδιακά να γίνονται αντιληπτοί από το πολιτικό προσωπικό της Ευρώπης. Έτσι στη Γερμανία, τόσο η διάδοχος της Μέρκελ, όσο και οι Σοσιαλδημοκράτες, τονίζουν τις δεξιές και αριστερές καταβολές τους αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα είναι να τσιμπάνε εκλογικά. Την πετυχημένη συνταγή την ακολουθεί και ο Κόρμπιν των Εργατικών στην Αγγλία, ενώ θέλει να τη μιμηθεί και ο Κασάδο του Λαικού Κόμματος στην Ισπανία.
Ο πολιτικός αγώνας εξάλλου δεν είναι κοινωνική αβρότητα. Θέλει θέσεις και επιχειρήματα επί των διαφορών. Με καθαρότητα και όχι στρογγυλέματα. Που βολικά τα ονομάζουνε ”κεντρώα”. Και ο πειστικότερος και ενδεχόμενα ικανότερος θα κερδίσει. Μετά υπάρχει χώρος για συναναστροφή… Που μπορεί να βαφτιστεί και κεντρώα.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι Δικηγόρος, ΔΝ, αν. Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
