Η μεγάλη νίκη της αποχής, η ήττα του ΔΗΣΥ, η διατήρηση της έκτης έδρας στην ΕΔΕΚ με σημαντική άνοδο, η ενίσχυση της ακροδεξιάς, συνθέτουν σε πρώτη ανάγνωση τη μεγάλη εικόνα των χθεσινών ευρωεκλογών στην Κύπρο. Το ΑΚΕΛ αξιοποίησε τη μείωση του ΔΗΣΥ, το ΔΗΚΟ αύξησε τα ποσοστά του, ποσοστά προοπτικής κατέγραψε η νεοεμφανισθείσα ΔΗΠΑ, ενώ στους ηττημένους οι Οικολόγοι- Συμμαχία Πολιτών.
Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως το αποτέλεσμα στέλνει μηνύματα προς την κυβέρνηση, της οποίας η διαχείριση σε μια σειρά ζητήματα προκάλεσαν την αντίδραση των πολιτών. Είναι προφανές, πως όταν η Πινδάρου πήγε στο ταμείο, διαπίστωσε μείωση και σε αυτό ευθύνεται και η φθορά της εξουσίας αλλά και τα πολλά λάθη που διαπράχθηκαν κατά την προεκλογική εκστρατεία.
Σε αυτή την εκλογική αναμέτρηση υπήρξαν πολλές ιδιαιτερότητες, ενώ είναι σαφές πως οι μετεκλογικές συζητήσεις, πρωτίστως εσωκομματικές, θα έχουν συνέχεια. Σημειώνεται η αυξημένη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στις εκλογές, ενώ η εκλογή του Νιαζί Κιζίλγκιουρεκ αποτελεί μια νέα εξέλιξη με πολλές προεκτάσεις.
Κόμματα θα κριθούν μετεκλογικά και για τις επιλογές τους, που σε κάποιες περιπτώσεις έγιναν με στενά κομματικά κριτήρια, πλην όμως, ενδέχεται να προκαλέσουν ευρύτερες επιπτώσεις.
Τα συν και τα πλην κομμάτων
Πρώτο, ο ΔΗΣΥ είχε να αντιμετωπίσει πολλά ζητήματα που έχουν σχέση με την κυβέρνηση και τους θεσμούς (Συνεργατισμός, κατά συρροή δολοφόνος – παραιτήσεις υπουργών χωρίς άμεση εφαρμογή) αλλά και μια αντιφατική προεκλογική που προσπάθησε να εξισορροπήσει μεταξύ του «παλιού» Συναγερμού στο Κυπριακό και το «διαφοροποιημένο». Η πολιτική του… σούπερ μάρκετ, κάποτε δεν αποδίδει. Δεν μπορεί και σκληρό «ναι» και σκληρό «όχι» να συνυπάρχουν χωρίς επιπτώσεις. Η τακτική της πόλωσης που υιοθετήθηκε, ενίσχυσε το ΑΚΕΛ, εκ του αποτελέσματος δεν φαίνεται να ωφέλησε, όπως θα ήθελαν, την Πινδάρου.
Ο ΔΗΣΥ εξέπεμπε μια σιγουριά, έκαναν λόγο ακόμη και για τρίτη έδρα, ενώ για πρώτη φορά από το 2004 τα ποσοστά του μειώθηκαν κάτω από το 30%. Η πρωτιά σώζει τα προσχήματα, δεν επιλύει τα ζητήματα που προκύπτουν από το αποτέλεσμα και αυτά που το προκάλεσαν.
Δεύτερο, το ΑΚΕΛ εισέπραξε τη μείωση του ΔΗΣΥ. Τα ποσοστά ενισχύθηκαν –βασικά– και από τις τουρκοκυπριακές ψήφους. Γεγονός είναι ότι κατάφερε να μειώσει τη διαφορά με τον Συναγερμό και διαμορφώσει μια δυναμική για τη συνέχεια. Ωστόσο, δεν μπορεί να κάνουν λόγο για νίκη στην Εζεκία Παπαϊωάννου. Σε ό,τι αφορά την εκπροσώπηση υπάρχει η μη εκλογή του Νεοκλή Συλικιώτη, που θεωρείται απώλεια. Για την εκλογή του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ συνέβαλε και ο ΔΗΣΥ, ο οποίος ανέδειξε το θέμα στη δημόσια σφαίρα και συσπείρωσε το ΑΚΕΛ και έσπρωξε ψηφοφόρους προς τον κ. Κιζίλγιουρεκ.
Είναι σαφές πως η εκλογή αυτή ανατρέπει και μια εδραιωμένη άποψη στο Κυπριακό, που θέλει την εκπροσώπηση σε εκλεγμένα όργανα με βάση την εθνική καταγωγή. Η συγκεκριμένη εκλογή παραπέμπει σε μια άλλη βάση: Οι επιλογές να γίνονται με πολιτικά και ιδεολογικά κριτήρια.
Το πώς θα λειτουργήσει στο Ευρωκοινοβούλιο ο αριστίνδην ευρωβουλευτής αυτό θα φανεί στη συνέχεια και δεν θα αφορά μόνο το ΑΚΕΛ.
Τρίτο, το ΔΗΚΟ είχε να αντιμετωπίσει έναν «αντίπαλο»: Το γεγονός ότι θεωρείτο σίγουρη η εκλογή μιας έδρας. Είναι σαφές πως αυτό «επέτρεπε» σε δηκοϊκούς να συμπεριφερθούν πιο «χαλαρά». Την ίδια ώρα, είναι σαφές πως το ΔΗΚΟ υπό τον Νικόλα Παπαδόπουλο εδραιώνεται, χωρίς βασικά να υπάρχει εσωκομματική αντιπολίτευση ή αμφισβήτηση.
Τέταρτο, η ΕΔΕΚ κέρδισε. Κατάφερε να αυξήσει τα ποσοστά της αλλά και να κερδίσει την έδρα. Είναι σαφές, πως λειτούργησαν τα αντανακλαστικά των πολιτών για να αποτραπεί εκλογή Ελαμίτη ευρωβουλευτή. Είναι πρόδηλο ότι αυτή η κούρσα για την έκτη έδρα, είχε ως αποτέλεσμα ψηφοφόροι άλλων κομμάτων να στηρίξουν τον αγώνα της ΕΔΕΚ, λειτουργώντας ως αντίβαρο στην ακροδεξιά.
Πέμπτο, κανείς δεν μπορεί να υποβαθμίσει την αύξηση του ΕΛΑΜ, την ενίσχυση της ακροδεξιάς. Η μη εκλογή ευρωβουλευτή μπορεί να έχει προκαλέσει ανακούφιση, πλην όμως, η πραγματικότητα είναι πως το ΕΛΑΜ αποτελεί πλέον ένα πολιτικό–ιδεολογικό ρεύμα στην κυπριακή κοινωνία. Κι εάν τα ποσοστά του δεν είναι περιστασιακά (που δεν φαίνεται) τότε σε κοινοβουλευτικές εκλογές αυτό θα σημαίνει πολλά.
Έκτο, η Δημοκρατική Παράταξη, των στελεχών που αποχώρησαν από το ΔΗΚΟ, κατέγραψε σημαντικό υπό τις περιστάσεις ποσοστό, καθώς δημιουργήθηκε πρόσφατα. Είναι σαφές, πως το κόμμα υπό τον Μάριο Καρογιάν προσβλέπει τώρα προς τις επόμενες βουλευτικές εκλογές.
Έβδομο, στους ηττημένους των χθεσινών εκλογών κατατάσσεται η συνεργασία Οικολόγων–Συμμαχία Πολιτών, που δεν κατάφερε να παρουσιαστεί ως επιλογή. Ήταν «θύμα» της κούρσας ΕΔΕΚ–ΕΛΑΜ και το πλήρωσε, καθώς λειτούργησε η χαμένη ψήφος.
Όγδοο, η συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων αυξήθηκε, καθώς, πέραν από την υποψηφιότητα Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, υπήρξαν και δυο συνδυασμοί, το Γιασεμί και του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Είναι σαφές πως εάν η συμμετοχή δεν είναι περιστασιακή, τότε είναι ένα μήνυμα ενίσχυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η ΑΠΟΧΗ
Η συμμετοχή στις εκλογές ήταν δραματικά μικρή. Τόσο μικρή που θέτει και ζήτημα νομιμοποίησης καθώς η αποχή άγγιξε το 57% (η συμμετοχή ήταν 42,8% του συνόλου των εγγεγραμμένων εκλογέων).
Το φαινόμενο της αποχής δεν αντιμετωπίζεται από τα κόμματα και τους πολιτικούς φορείς. Κι αυτό γιατί, σε μεγάλο βαθμό, δεν επηρεάζει ούτε τα ποσοστά τους ούτε και τους εν γένει σχεδιασμούς τους. Από τη στιγμή που οι υπολογισμοί γίνονται επί των εγκύρων και όχι επί των εγγεγραμμένων, η αποχή δεν υπολογίζεται. Τα μεγάλα ποσοστά αποχής επιβεβαιώνουν, εν πολλοίς, την απαρέσκεια των πολιτών στο πολιτικο–κομματικό σύστημα αλλά και την αδιαφορία των πολιτών.
* Ο Κώστας Βενιζέλος είναι δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης στην εφημερίδα Φιλελεύθερος της Κύπρου. Είναι συγγραφέας βιβλίων για το Κυπριακό και διδάκτορας σε θέματα Επικοινωνίας.
