Ο γρίφος της Τουρκίας

Η δυναμική των σχέσεών μας με την Τουρκία, διέπεται από σταθερές. Μέσα από τη σταχυολόγησή τους, αν μη τι άλλο μπορούμε να διαχειριστούμε καταστάσεις, να διαμορφώσουμε τακτική και να καταρτίσουμε τη στρατηγική μας.

Σε κάθε περίπτωση να αποτρέψουμε εκδηλώσεις πανικού, λεκτικών και συμβολικών ακροτήτων, άστοχων επιλογών και άκαιρης ”υπερθέρμανσης”. Επιτακτική πάντοτε η ανάγκη να αποφύγουμε τόσο να αξιολόγησουμε όσο και να μπούμε στον πειρασμό να ενεργήσουμε με βάση τους ”εσωτερικούς” πολιτικούς συσχετισμούς και σκοπιμότητες. Το αποτέλεσμα θα είναι καταστροφικό και για τα δύο μέτωπα.

Βασική σταθερά, είναι ότι η Τουρκία επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την κρίση του κάθε της γείτονα για να προωθήσει πολιτικές της. Το απέδειξε πρόσφατα με τη Συρία, όπου θεώρησε ως πρώτης τάξεως ευκαιρία τη συνολική αμφισβήτηση του καθεστώτος Άσαντ για να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής της.

Το αποτέλεσμα ήταν να εισέλθει σε ένα βάλτο, που η ίδια εν πολλοίς δημιούργησε. Με αυτοσχεδιασμούς προσπαθεί να περιορίσει τις απώλειες, ιδίως σε βάθος χρόνου. Ομοίως με τη χώρα μας. Σε περιόδους εθνικών μας καταστροφών, με χαρακτηριστική αυτή της περιόδου του Β Παγκοσμίου Πολέμου και της κατοχής, η κατά τα άλλα και μέχρι την εποχή εκείνη ”φιλική” όμορος χώρα ξεκίνησε τους διωγμούς των Ελλήνων της Πόλης και στη συνέχεια της Ίμβρου και της Τενέδου.

Η Τουρκία προσπαθεί να αξιοποιήσει κάθε ”παράθυρο ευκαιρίας” της διεθνούς συγκυρίας. Που είτε διαμορφώνει η ίδια, είτε είναι αποτέλεσμα των διεθνών εξελίξεων και της γεωπολιτικής της θέσης. Κατά τα Σεπτεμβριανά και την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου εκμεταλλεύτηκε τη σπουδαιότητά της ως ”ανάχωμα” και βάση εφόρμησης προς την τότε Σοβιετική Ένωση και επιδόθηκε ουσιαστικά ανενόχλητη σε διωγμούς σε βάρος των Ελλήνων της Πόλης και των νησιών στα Δαρδανέλλια, όπως και στην ανάδειξη των παράλογων αξιώσεών της στην Κύπρο, με αποκορύφωμα την εισβολή και κατοχή του 38% της νήσου. Φωτεινή εξαίρεση η παρέμβαση του Προέδρου Τζόνσον που απέτρεψε τη θρασύτατη απόπειρα εισβολής το 1964.

Η Τουρκία δε διστάζει να αλλάζει συμμάχους και να δημιουργεί άξονες εκ των ενόντων. Εγκατέλειψε τη γερμονόφιλη ουδετερότητά της το 1944 και ενώ ο πόλεμος είχε κριθεί και εντάχθηκε, ουσιαστικά ”άσφαιρη”, στο στρατόπεδο των νικητών συμμάχων.

Ομοίως στην τρέχουσα συγκυρία, βρέθηκε εν τοις πράγμασι συμπράττουσα με τη Ρωσία, το Κατάρ και το Ιράν, απέναντι στον κοινό, όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα εχθρό τους τη Σαουδική Αραβία. Η κρίση στα στενά του Ορμούζ, ενδέχεται να επαυξήσει τα περιθώρια ελιγμών και διαπραγματευτικών της αξιώσεων.

Η Τουρκία συναισθάνεται τα όρια της.

Δείχνει να αψηφά συσχετισμούς, αλλά δεν τολμά να υπερβεί τα εσκαμμένα. Καταφέρεται κατά της Ευρώπης και απειλεί με τη στρόφιγγα των μεταναστευτικών ροών, αλλά έχει απόλυτη επίγνωση της σπουδαιότητας των Ευρωπαϊκών επενδύσεων για τη χειμαζόμενη Τουρκική οικονομία και των Δισεκατομμυρίων Ευρώ των Κοινοτικών χρηματοδοτήσεων, ιδίως επ’ αφορμή και με το πρόσχημα των εκατομμυρίων προσφύγων.

Στο συμφέρον της χώρας μας είναι η ομαλοποίηση των συνθηκών στη Συρία και ο επαναπατρισμός των προσφύγων, που θα αποστερήσει τη γείτονα από ένα σημαντικό μέσο πίεσης. Και στο θέμα ακόμα των S 400 δημιουργεί ”λεκτικά τετελεσμένα”.

Η τοποθέτηση νέου Υπουργού Άμυνας στις Ηνωμένες Πολιτείες και η φερόμενη σύγκρουση συμφερόντων στο πρόσωπό του σε σχέση με την προμηθεύτρια εταιρεία των Πάτριοτς ενδέχεται να προσφέρουν κάποιες ”βολικές” διαπραγματευτικές ”ανάσες” μέχρι τον Νοέμβριο. Αλλά και στις γεωτρήσεις, πέρα από τους αρχικούς λεονταρισμούς δεν τόλμησε να ασκήσει ”βία” σε βάρος των Αμερικανών και Γάλλων παραχωρησιούχων.

Η μπάλα είναι πλέον στο δικό μας γήπεδο.

Πονηρά η Τουρκία έχει εισβάλει στην Κυπριακή ΑΟΖ. Συντονισμένα και σε κλιμάκωση θα κάνει το ίδιο και στη δυνητική Ελληνική ΑΟΖ. Πραγματοποιώντας ”έρευνες” και γεωτρήσεις.

Ωσάν ο γείτονας να μπαίνει στο σπίτι σου και να κάνει χρήση του καθιστικού σου. Κύριος Οίδε τι άλλο θα ζητήσει…

Μόνιμη μεταξύ των σταθερών, αποτελεί η θεμελιώδης διαπίστωση ότι η Τουρκία είναι γείτονάς μας. Είμαστε ”καταδικασμένοι” να συνυπάρξουμε. Ας κινηθούμε αντίστοιχα με συνέχεια, μεθοδικότητα και σχεδιασμό.

Μόνο έτσι εξυπηρετούμε τα εθνικά συμφέροντα. Που είναι διαρκή. Και δεν κονιορτοποιούνται, ούτε προσαρμόζονται στις εκλογές και τις όποιες σκοπιμότητές τους.

*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι Δικηγόρος, ΔΝ, αν. Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων