Τις τελευταίες ημέρες η Αθήνα μετά από αδράνεια αρκετών εβδομάδων φαίνεται να ενεργοποιείται επιτέλους στο μέτωπο της Λιβύης, με την επίσκεψη Δένδια στη Βεγγάζη και τη συνάντηση με τον Χαλίφα Χαφτάρ.
Την ίδια ώρα όμως και η Τουρκία ανακοίνωσε πως στις αρχές Ιανουαρίου θα στείλει στρατεύματα στην Λιβύη ύστερα από «αίτημα» της Τρίπολης. Με την αποστολή των τουρκικών στρατευμάτων, ο Ερντογάν θέλει να εξασφαλίσει την επιβίωση του καθεστώτος της Τρίπολης με σκοπό αυτό να πετύχει μία εκεχειρία με τον στρατάρχη Χαφτάρ, η οποία θα οδηγήσει σε κοινή κυβέρνηση που θα «παγιώσει» την τουρκολιβυκή συμφωνία για την ΑΟΖ.
Σύμφωνα με πληροφορίες ο Χαφτάρ ζήτησε από τον Δένδια, η Ελλάδα από κοινού με την Αίγυπτο να επιβάλλουν ένα είδους «αεροναυτικό αποκλεισμό» στο καθεστώς της Τρίπολης εμποδίζοντας την ενίσχυση των ισλαμιστών από τους Τούρκους, εφαρμόζοντας έτσι και στην πράξη την απόφαση του ΣΑ ασφαλείας του ΟΗΕ για εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.
Τόσο ο Χαφτάρ όσο και ο Σίσι ως πρώην στρατιωτικοί αντιλαμβάνονται πολύ καλά την στρατηγική αδυναμία της Τουρκίας στην συγκεκριμένη περιοχή. Το «ναυτικό» του Χαφτάρ έκανε ρεσάλτο σε τουρκικό πλοίο με την Τουρκία να μην αντιδρά. Δεν είναι τυχαίο πως ο Ερντογάν «έτρεξε» στην Τυνησία για να ζητήσει βάσεις, ξέρει και ο ίδιος πως η Λιβύη για την Τουρκία «κείται μακράν».
Σε περίπτωση που πραγματοποιηθεί, η εμπόδιση του τουρκικού στόλου και Αεροπορίας θα επιβεβαιώσει de facto την ελληνική κυριαρχία επί της υφαλοκρηπίδας της Κρήτης. Βέβαια είναι ακόμα μία «συζητήσιμη» κίνηση, καθώς θα πρέπει να υπάρξει το «ΟΚ» από τις μεγάλες δυνάμεις αλλά και συμμετοχή από την Αίγυπτο.
Αυτό που δεν θα πρέπει να είναι συζητήσιμο είναι τόσο η συνέχιση των γεωτρήσεων στην Κρήτη, όσο και η εμπόδιση των τουρκικών γεωτρήσεων κι ερευνών νότια του νησιού, τις οποίες η Άγκυρα έχει προαναγγείλει.
Τελικά μπορεί να αποδειχθεί προς το συμφέρον της Ελλάδας η ανάμειξη της Τουρκίας στη Λιβύη και η διενέργεια μία επιθετικής κίνησης νότια της Κρήτης κι όχι πχ στο Καστελόριζο ή στο ανατολικό Αιγαίο κι αυτό διότι, η Ελλάδα έχει τόσο αεροπορική όσο και ναυτική υπεροχή στο Λιβυκό πέλαγος και μπορεί να καταφέρει συντριπτικό πλήγμα στην Τουρκία σε περίπτωση στρατικοποίησης της σύγκρουσης.
Στην Κρήτη βρίσκονται τόσο η 115 πτέρυγα μάχης και η 133 σμηναρχία μάχης με μαχητικά F-16 όσο και τα αντιαεροπορικά συστήματα TOR-M1 και S-300. Δεν είναι τυχαίο πως τόσο ο τουρκικός Τύπος όσο και τουρκική ηγεσία έκαναν ιδιαίτερη μνεία στους S-300, αναρωτώμενοι αν είναι ενεργοποιημένοι ή όχι (είναι και τυπικά ενεργοποιημένοι από το 2013 με τη βολή αποδοχής).
Βέβαια όλοι αντιλαμβάνονται πως σε περίπτωση ενός ισχυρού πλήγματος από την Ελλάδα στο Λιβυκό πέλαγος, το πιο πιθανόν είναι η Άγκυρα να απαντήσει στο Αιγαίο. Αν συμβεί αυτό όμως θα πρόκειται για μια νέα επιθετική ενέργεια της Τουρκίας σε ένα εντελώς νέο μέτωπο. Κάτι που σημαίνει πως α) πιθανόν να χρειαστεί κάποιο χρόνο, ειδικά αν έχει προηγηθεί ήττα β) υπεύθυνη για την κλιμάκωση θα θεωρηθεί η Άγκυρα, με όποια αξία μπορεί να έχει αυτό.
Σε αυτό που μπορεί να προσβλέπει η Ελλάδα μετά από ένα πρώτο σημαντικό πλήγμα στο Λιβυκό είναι είτε μία εσωτερική εξέλιξη στην Τουρκία ή σε μία άμεση παρέμβαση των ΗΠΑ οι οποίες θα επέμβουν προκειμένου να αποφευχθεί η ολική σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών της νοτιοανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ (τίποτα από τα δύο φυσικά δεν είναι σίγουρο).
Επιπλέον ακόμα και σε μία ενδεχόμενη ήττα της Ελλάδας στο Αιγαίο τουλάχιστον θα έχει επικρατήσει στο Λιβυκό εξασφαλίζοντας τα μεγάλα κοιτάσματα της Κρήτης.
Όσον αφορά τους υδρογονάνθρακες της ανατολικής Μεσογείου , η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει τα τουρκικά δικαιώματα στο Αιγαίο ήδη από το 1988 στο Νταβός και το 1999 στο Ελσίνκι. Επιπλέον και οι μεγάλες δυνάμεις πιέζουν προς την «συνδιαχείριση», αφού θέλουν να «ησυχάσουν» την Τουρκία η οποία θεωρεί πως βάση της ισορροπίας ισχύος «αξίζει» περισσότερα σε Αιγαίο και αν.Μεσόγειο.
Ας μη γελιόμαστε κάτι θα μας αναγκάσουν να δώσουμε.Το θέμα είναι πόσο και με ποιον τρόπο.
Ο στόχος της Ελλάδα σε ένα ενδεχόμενο θερμό επεισόδιο θα πρέπει να είναι στις διαπραγματεύσεις που θα ακολουθήσουν να βρεθεί σε όσο το δυνατόν πλεονεκτικότερη θέση. Δηλαδή να δώσει όσο το δυνατόν λιγότερα. Θα είναι καταστροφή να παρακαλάει να κάτσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων υπό την απειλή ενός θερμού επεισοδίου ή ακόμα και και μετά από μία μικρή ήττα «τύπου Ίμια», αντίθετα θα πρέπει να επιδιώξει τη συμφωνία με την Τουρκία μετά από μία νίκη έστω και μερική.
Η Ελλάδα θα πρέπει να προσπαθήσει οι τουρκικές διεκδικήσεις να «περιοριστούν» στο ανατολικό Αιγαίο & στο Καστελόριζο και να μην καταλήξει να διαπραγματεύεται για το σύνολο των κοιτασμάτων της ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένου των τεραστίων κοιτασμάτων νότια της Κρήτης (κάτι που μοιραία θα συμβεί αν επιτρέψει τις κινήσεις της Άγκυρας στο Λιβυκό). Το τελευταίο θα είναι μία εθνική καταστροφή.
Επίσης τόσο οι ΗΠΑ όσο και οι Ευρωπαίοι μπορεί να θέλουν την Τουρκία αλλά δεν σημαίνει πως θέλουν και τον Ερντογάν (αν κρίνουμε από το πραξικόπημα μάλλον δεν τον θέλουν και θα προτιμούσαν μια πιο «συνεργάσιμη» κυβέρνηση) και το πιθανότερο είναι να προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν οποιοδήποτε τουρκικό στραβοπάτημα στην εξωτερική πολιτική δημιουργώντας αστάθεια στο εσωτερικό.
Αυτό βέβαια είναι δίκοπο μαχαίρι αφού δεν σημαίνει πως η διάδοχη κατάσταση θα είναι και «συνεργάσιμη». Άλλωστε ένα μεγάλο κομμάτι της τουρκικής αντιπολίτευσης κατηγορεί τον Ερντογάν για… υποχωρητική στάση(!) απέναντι στην Ελλάδα.
Πρέπει να γίνει αντιληπτό πως η Τουρκία υπολογίζει την Ελλάδα, αλλιώς θα είχε ήδη προχωρήσει σε γεωτρήσεις εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας όπως έχει κάνει στην Κύπρο. Όταν λέμε υπολογίζει δεν εννοούμε ότι φοβάται μήπως η Ελλάδα πάρει πίσω την… Κωνσταντινούπολη αλλά γνωρίζει πως ένας πόλεμος, είναι ανεξέλεγκτος και η Ελλάδα μπορεί να της καταφέρει πλήγματα τα οποία θα έχουν αντίκτυπο στο εσωτερικό της.
Το ιδανικό σενάριο θα ήταν να υπάρξει μία ειρηνική λύση σε λογικά πλαίσια, παρ όλα αυτά αν η Ελλάδα δει πως η Τουρκία είναι αποφασισμένη να προβεί σε θερμό επεισόδιο, ανυποχώρητη από παράλογες διεκδικήσεις θα πρέπει να επιδιώξει με όλες της τις δυνάμεις αυτό να γίνει στο Λιβυκό πέλαγος.
ΥΓ. Όσον αφορά το διπλωματικό πεδίο, στο οποίο η κυβέρνηση δεν παραλείπει να μας ενημερώνει συνεχώς για το πόσο «σκληρά εργάζεται», καλό θα ήταν να αναγνωρίσει την κυβέρνηση του Χαφτάρ και να υπογράψει μία συμφωνία μαζί του για την ΑΟΖ. Έτσι στην (πιθανή) περίπτωση που ο LNA τελικά δεν καταφέρει να κερδίσει ολοκληρωτικά τους Ισλαμιστές της Τρίπολης και υπάρξει συμβιβασμός μεταξύ των δύο κυβερνήσεων, η Ελλάδα να έχει κι αυτή κάποιο «νομικό έρεισμα» στη Λιβύη.
ΥΓ 2. Δυστυχώς η υποχωρητικότητα που έδειξε η Ελλάδα από το 1975 μέχρι το 1990 όταν η ισορροπία ισχύος «έγερνε» προς το μέρος της, την έφτασε σε σημείο να αγωνιά και να παλεύει για τα αυτονόητα.
Ο Άρης Δημητρακόπουλος είναι δημοσιογράφος και διεθνολόγος
Twitter: @ArisDimitrako
