Ο θάνατος του εμποράκου

Ο Άδωνις είχε φροντίσει να μας καθησυχάσει εγκαίρως. Μην ανησυχείτε είχε πει, η κυβέρνηση έχει και άλλα να δώσει για την αντιμετώπιση της κρίσης του κορωνοϊού, θα δώσει δάνεια.

Έτσι, λοιπόν, με την ελληνική και παγκόσμια οικονομία σε στάση λόγω της πανδημίας, η κυβέρνηση ανακοίνωσε τη δυνατότητα σύναψης νέων δανείων για τις επιχειρήσεις.

Μετά την καταβολή της “ελεημοσύνης” του επιδόματος στους εργαζομένους και της απλής μετάθεσης χρονικά των εισφορών για τις επιχειρήσεις, οι τελευταίες, μπορούν να πάρουν δάνεια ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν όταν τους επιτραπεί να ανοίξουν.

Για τους φιλελεύθερους επιτελείς των υπουργείων Οικονομικών, Ανάπτυξης, Εργασίας, θα ταίριαζε αυτό που ειπώθηκε για τους Γάλλους εμιγκρέδες όταν επέστρεψαν στη χώρα τους μετά την ήττα του Ναπολέοντα το 1815, “δεν κατάλαβαν, δεν έμαθαν τίποτα”.

Τα δάνεια που κατέστρεψαν την ελληνική και όχι μόνο οικονομία και κοινωνία, παρουσιάζονται πάλι ως «η σωτηρία των επιχειρήσεων».

Των επιχειρήσεων που δεν λειτουργούν και δεν ξέρουμε για πόσο ακόμα θα συμβαίνει αυτό. Των επιχειρήσεων που είναι ήδη χρεωμένες τόσο από τις οφειλές στο δημόσιο όσο και από παλαιότερα δάνεια.

Αυτές λοιπόν οι επιχειρήσεις πέρα από το φάσμα της έλλειψης μετρητού στην αγορά που θα υπάρχει μετά την καραντίνα και της σίγουρης εκτίναξης των τιμών για αγορά πρώτων υλών, καλούνται – ωθούνται στην δανειοληψία για να επιβιώσουν. Για ποιο λόγο; Απλά, για να συντηρήσουν το άριστα δομημένο μοντέλο της οικονομίας και να μπουν σε μια νέα διαδικασία εξάρτησης από το τραπεζικό σύστημα.

Γιατί για τους φιλελεύθερους προέχει όχι η σωτηρία της αγοράς και η διατήρηση των υπαρχουσών κοινωνικών δομών, αλλά η επιβίωση των τραπεζικών μονοπωλίων.

Η μεσαία τάξη στο απόσπασμα

Για μια ακόμα φορά, μετά την κρίση των μνημονίων, βλέπουμε πως ο στόχος είναι και πάλι η μεσαία τάξη. Αυτή καλείται να πληρώσει την κρίση της πανδημίας, αυτή κινδυνεύει με εξαθλίωση.

Θέλουν μια κοινωνία λίγων πλουσίων και πολλών φτωχών με διάφορες διαβαθμίσεις και πολλαπλές εξαρτήσεις τόσο από το δημόσιο όσο και από τις τράπεζες. Η ελληνική κοινωνία είναι έτσι δομημένη ώστε στη μεσαία τάξη να ανήκει η πλειοψηφία των Ελλήνων.

Αυτό συμβαίνει τόσο για λόγους οικονομικούς όσο και κοινωνικούς και πολιτισμικούς. Στη μεσαία αυτή τάξη με τις διάφορες εκφάνσεις της, ανήκει και ο επιχειρηματίας, ο βιοτέχνης, ο επιστήμονας, αλλά ανήκουν και υπάλληλοι αυτών.

Στη μεσαία τάξη ανήκει και ο αγρότης, ο τεχνίτης, ο “μάστορας” αλλά και οι εργαζόμενοι που εξαρτώνται από αυτούς. Αυτή την μεσαία τάξη, εδώ και χρόνια φτωχοποιούν κάθετα συμπιέζοντάς την με τη ακρίβεια της ζωής, την υπερφορολόγηση και την δανειοληψία.

Στη δεκαετία του ’90, μετά το οικονομικό “μπουμ” των τραπεζών και την ακατάσχετη παροχή καταναλωτικών, επιχειρηματικών και στεγαστικών δανείων που έδιναν αυτές, ξεκίνησε η μεγάλη αντιστροφή της ελληνικής οικονομίας- κοινωνίας. Τότε προέβαλλαν “βαριά βιομηχανία” της χώρας την οικοδομή. Για να δούμε με την κρίση του 2009 το πόσο σαθρό ήταν αυτό το μοντέλο.

Μετά τα μνημόνια και λίγο πριν, αναπτύχθηκε το μοντέλο της οικονομίας που βασιζόταν στην παροχή υπηρεσιών, τότε η “βαριά βιομηχανία” έγινε ο τουρισμός. Χρειάστηκε μια επιδημία για να καταρρεύσει το πλαστό αυτό οικοδόμημα ανάπτυξης. Θα μπορούσε όμως, εκτός από τον κορωνοϊό, να υπάρξει και ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο -σενάριο καθόλου απίθανο πλέον- ή μία παρατεταμένη παγκόσμια πετρελαϊκή κρίση, ή μία επιδημία σε κάποια ή κάποιες χώρες από τις οποίες η Ελλάδα εισάγει προϊόντα ακόμα, πρώτες ύλες ή απλά τουρίστες.

Έτσι λοιπόν, σήμερα τα μαγαζιά και οι επιχειρήσεις είναι κλειστά. Το ίδιος τα ξενοδοχεία, οι δρόμοι και οι παραλίες άδειες. Τόσο απλά, τόσο γρήγορα. Η οικονομία – κοινωνία της χώρας μας, δομημένη όχι στην παραγωγή αλλά στην παροχή υπηρεσιών νοσεί και καλείται να πληρώσει τα σπασμένα μιας πολιτικής συγκεκριμένης και μεθοδευμένης.

Αυτής που αφού απαξίωσε την παραγωγή: αγροτική, βιοτεχνική, βιομηχανική, εξόρυξης ορυκτού πλούτου, δημιουργούσε μια κοινωνία υπαλλήλων, γκαρσονιών και παροχών υπηρεσιών, εξαρτώμενες απόλυτα από τις εισαγωγές προϊόντων από το εξωτερικό και ξένου πλούτου μέσω των επενδυτών και τουριστών. Όμως η κρίση του κορωνοϊου, όπως και κάθε κρίση στην ιστορία δημιουργεί και ευκαιρίες.

Η κρίση αυτή απέδειξε τη σαθρότητα της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας που χρειάστηκε μια καραντίνα για να δείξει ότι οι χώρες δεν μπορούν να εξαρτώνται από τις άλλες για να επιβιώσουν. Απέδειξε επίσης τη σαθρότητα του οικοδομήματος της Ε.Ε η οποία, περισσότερο από ποτέ αποδεικνύεται ανίκανη να διαχειριστεί την κρίση. Οι επιπτώσεις, οικονομικές και κοινωνικές της πανδημίας θα φανούν στην έξαρσή τους, στους επόμενους μήνες. Τα κράτη θα κληθούν να την αντιμετωπίσουν αναθεωρώντας τα πρότυπα οικονομικής δομής τους.

Μαζί τους και η Ελλάδα που θα έχει να ζήσει (;) μέσα σε μια τραυματισμένη Ε.Ε αλλά και θα μπορεί και θα πρέπει να αναθεωρήσει τις υπάρχουσες δεσμεύσεις- εξαρτήσεις της και κυρίως τις συμμαχίες της, στρατηγικές και οικονομικές. Απέναντι στους ξεκομμένους από την πραγματικότητα γραφειοκράτες των Βρυξελλών, τα νέα πανευρωπαϊκά μνημόνια, τις μονοπωλιακές πολυεθνικές και το αχαλίνωτο τραπεζικό σύστημα που λειτουργεί για την αυτοσυντήρησή του μόνο, υπάρχει και η πραγματική οικονομία.

Λύσεις άμεσες

Εκτός όμως από τη δικαιολογημένη γκρίνια, υπάρχει και η πραγματικότητα. Αυτή που θέλει την οικονομία- κοινωνία να επιβιώσει αμέσως, μετά το τέλος των υπαρχουσών περιορισμών. Αντί λοιπόν για νέα δάνεια προτείνουμε το οριζόντιο πάγωμα των υπαρχόντων δανείων με την καταβολή για τουλάχιστον έξι μήνες, μόνον των τόκων για τις επιχειρήσεις. Επίσης πρέπει να προωθηθούν άμεσες φορολογικές μειώσεις και κατάργηση των επαχθών διατάξεων της ολικής προκαταβολής του φόρου αλλά και αυτού του επιτηδεύματος.

Για να υπάρξει ρευστότητα πραγματική και όχι επίπλαστη, για να μην μειωθούν οι θέσεις εργασίας, οφείλεται να χρηματοδοτηθεί η καταβολή των μισθών και των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων σε επίπεδο 25% έως 50% για τουλάχιστον τρεις μήνες.

Το ίδιο και η χρηματοδότηση στους λογαριασμούς των ΔΕΚΟ. Ένα γενναίο μέτρο που καλύπτει οριζόντια την Ελληνική κοινωνία είναι επίσης και η μείωση του ΕΝΦΙΑ ώστε οι μικροϊδιοκτήτες να μπορέσουν να ανταπεξέλθουν στην μη καταβολή των ενοικίων για 40% που έχει επιβληθεί αλλά και στην δυστοκία καταβολής γενικότερα των ενοικίων που θα προκύψει από την κρίση.

Τέλος, οφείλει η Ελλάδα να αναθεωρήσει τις υπάρχουσες δεσμεύσεις που προκύπτουν από αλλότρια προς τα εθνικά συμφέροντα και να σταματήσει τις κυρώσει σε χώρες όπως η Ρωσία και το Ιράν.

Αυτό θα διευκολύνει τις εξαγωγές κυρίως αγροτικών προϊόντων αλλά και θα δώσει την δυνατότητα σύναψης σε εθνικό επίπεδο συμφερόντων διακρατικών συμφωνιών που θα αφορούν τον ενεργειακό τομέα με τα συγκεκριμένα κράτη.

Η ώρα για γενναίες αποφάσεις είναι τώρα που υπάρχει η ανθρωπιστική αυτή κρίση και η δικαιολογία για απεξάρτηση από μη συμφέρουσες εθνικά δεσμεύσεις, καθίσταται αναγκαία.

Για μια Εθνική οικονομία

Ο κόσμος στον οποίο θα ζήσουμε μετά την κρίση αυτή θα είναι διαφορετικός. Η παγκόσμια οικονομία με την διεθνοποιημένη υφή και λογική της απέτυχε. Οι οικονομίες χωρών, όπως η Κίνα, οι ΗΠΑ και της Ε.Ε τραυματίστηκαν βαριά και οι επιπτώσεις θα φανούν γρήγορα. Η Ελληνική οικονομία – κοινωνία οφείλει να αλλάξει στην υφή των προσανατολισμών της. Η ύπαρξη μιας εθνικής οικονομίας που δεν θα εξαρτάται από τα καπρίτσια των αγορών είναι επιβεβλημένη.

Η έννοια της αυτάρκειας που τόσο λοιδορήθηκε τα τελευταία χρόνια από τα φιλελεύθερα παπαγαλάκια, έρχεται ξανά στο προσκήνιο. Η Ελλάδα πρέπει και μπορεί να ξαναδώσει έμφαση στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα της οικονομίας.

Δηλαδή την αγροτική παραγωγή, την κτηνοτροφία, την αλιεία, την μεταποίηση, την βιοτεχνία και τον ορυκτό πλούτο. Είναι τραγελαφικό να εισάγουμε ακατάλληλες μάσκες από την Κίνα, όταν υπήρχαν ελληνικές βιοτεχνίες που τις παρήγαγαν και έκλεισαν από έλλειψη κρατικού ενδιαφέροντος.

Είναι απλά τραγικό να εισάγουμε πατάτες από την Αίγυπτο ή λεμόνια από το Ισραήλ και να στέλνουμε το λάδι στην Ιταλία, επειδή δεν αρκούν οι μονάδες μεταποίησης του. Η πατρίδα μας, είτε αυτό αρέσει είτε όχι σε ορισμένους θιασώτες της οικονομίας των αγορών, είναι μια αγροτική χώρα.

Οι γεωμορφολογικές συνθήκες της είναι ένας πλούτος που δεν έχει τύχει εκμετάλλευσης στο έπακρό του. Αλλά αντίθετα πολεμιέται στην ουσία του. Από το περίφημο μαξιλάρι των κονδυλίων πρέπει να ενισχυθούν πρωτίστως οι αγρότες να παράξουν όχι πια μόνο μονοκαλλιέργειες.

Η γενναία εισοδηματική ενίσχυση των αγροτών είναι επιβεβλημένη για την κάλυψη της ζήτησης αλλά και την δημιουργία εξαγωγικού πλεονάσματος.

Ο επαχθής ΦΠΑ των αγροτών στην παραγωγή και στα καύσιμα που χρησιμοποιούν, να καταργηθεί τώρα. Τα πλεονάσματα της παραγωγής που πάνε στις χωματερές να δίνονται μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης σε χαμηλόμισθους , συνταξιούχους και ανέργους. Επίσης να διατεθούν στις ένοπλες δυνάμεις , σε νοσοκομεία και ιδρύματα ώστε να μειωθεί το κόστος των προμηθειών τους και τα κονδύλια αυτά να παρέχονται αλλού.

Λύσεις απλές υπάρχουν αρκεί να υπάρχει θέληση της υπέρβασης των ημετέρων μεσαζόντων

Όμως και στον τουρισμό υπάρχουν δυνατότητες παρέμβασης. Τα κονδύλια που θα διατεθούν για την ενίσχυση των τουριστικών επιχειρήσεων μπορούν να δοθούν για την κάλυψη διακοπών ελληνικών οικογενειών σ επίπεδο από 50- 100%. Τόσο κατά την περίοδο του θέρους όσο και τον χειμώνα ώστε πολλές εποχιακές μονάδες να μην χρειάζεται να κλείσουν και κυρίως για να αρθεί η δικτατορία των πολυεθνικών tour operators.

Σημειώστε ότι πολλές διανυκτερεύσεις αγοράζονται σε τιμές 3 και 4 ευρώ…

Παραθέσαμε κάποιες λίγες αλλά απλές και εφικτές προτάσεις για την επανεκκίνηση της πραγματικής οικονομίας- κοινωνίας. Η χρήση του διπλού όρου οικονομία – κοινωνία δεν είναι καθόλου τυχαία αφού η οικονομία, η πραγματική και όχι η εκμεταλλευτική, είναι συνυφασμένη με την υγιή λειτουργία της κοινωνίας. Γι’ αυτό και επιβάλλεται το ξεπέρασμα της υπάρχουσας φιλοσοφίας που θέλει την οικονομία βασισμένη μόνο στο κέρδος και όχι στην ζωή της κοινωνίας, μιας και η πρώτη πρέπει να υπάρχει για να υπηρετεί η δεύτερη και όχι το αντίστροφο.

Κυρίως όμως χρειάζεται η αλλαγή της πολιτικής και της οικονομικής φιλοσοφίας, ώστε να υπηρετεί τις ανάγκες της λαϊκής κοινότητας και όχι αυτή των διεθνών αγορών.