Η ιδεολογία του πατριωτισμού μέσα από την παιδεία απάντηση στην εθνική παρακμή

Αν είναι κάτι που λάμπρυνε τις σελίδες της ιστορίας μας και μας χαρακτήριζε πάντα στο διάβα του χρόνου είναι ότι εμείς οι Έλληνες μάθαμε να αγωνιζόμαστε για τις αξίες που δίνουν νόημα στη ζωή μας: την ελευθερία, τη δημοκρατία, την πίστη μας στο Θεό, την ανθρώπινη επικοινωνία, τη φιλία, τον έρωτα, την αγάπη για τον συνάνθρωπο και την πατρίδα.

Κι όσο κι αν ταλαντευτήκαμε στα χρόνια της μνημονιακής κρίσης την τελευταία δεκαετία, όσο κι αν θεωρήσαμε πως ακυρώθηκαν οι αξίες μας στο διάστημα αυτό γιατί σκλήρυναν οι καρδιές μας από το σοκ της χρεοκοπίας, τη βία και την αγριάδα των όσων ζήσαμε, όσο κι αν είπαμε πως ”δεν υπάρχει Θεός για μας, μήτε Δικαιοσύνη”, ξέραμε κατά βάθος πως δεν ήταν έτσι.

Ξέραμε πως αυτό που ταλαντευόταν εντός μας δεν ήταν οι αξίες που ξέφτισαν, αλλά η πίστη μας σ’ αυτές απ’ τη στιγμή που τις βλέπαμε να μην ισχύουν στην πράξη, να διαψεύδονται, να ακυρώνονται, να λοιδωρούνται απ’ τους ίδιους προπάντων τους θεματοφύλακές τους που τάχθηκαν να τις προστατεύουν.

Ναι, τις βλέπαμε να κονιορτοποιούνται, χωρίς να μπορούμε να τις διασώσουμε. Τις βλέπαμε να κατολισθαίνουν όχι μόνο στον φυσικό χώρο ζωής μας, αλλά και στον πνευματικό και τον ψυχικό, που δέχονταν ζοφερά στίγματα απ’ την ολόπλευρη μετάλλαξη της δημοκρατίας μας σε ολιγαρχική, σε δημοκρατία εν ολιγαρχία, όπως την είχα περιγράψει στο άρθρο μου ”Πόσο… δημοκρατική είναι η μεταπολιτευτική Δημοκρατία μας;”

Το χειρότερο όλων ήταν ότι αυτοί που παρασύρθηκαν σ’ αυτήν την διάθλαση η οποία οδήγησε στην αθεΐα και την έλλειψη πίστης στις αξίες ήταν οι νέοι μας. Οι νέοι που δεν ξεγελιούνται. Αντιλαμβάνονται τις δραματικές διαστάσεις των γεγονότων, τις αισθάνονται, τις διαισθάνονται. Δεν είναι παιδιά…

Γι’ αυτό κατάλαβαν τα ψεύτικα λόγια των μεγάλων στα χρόνια της πολύπλευρης κρίσης. Κατάλαβαν το ξεγέλασμα των πολιτικών οι οποίοι πήγαν να τους εξαγοράσουν με τη φενάκη, με την πλασματική προσδοκία ενός καλύτερου ”αύριο”, που κατέληξε να γίνει τελικά παγίδα θανάτου των ονείρων και των προσδοκιών τους.

Τα κατάλαβαν όλα και γι’ αυτό προσπάθησαν να πιαστούν, να αγκιστρωθούν από κάπου, για να ξαναπιστέψουν πως υπάρχει ελπίδα, υπάρχει Θεός και Δικαιοσύνη. Και αγκιστρώθηκαν στα νιάτα τους. Ζεστάθηκαν απ’ τη φλόγα που καίει εντός τους και τους κάνει να πεισμώνουν και να αγωνίζονται από φόβο μην έχουν την τύχη των ευγενών ιστών της πατρίδας μας που συρρικνώνονται με το χρόνο, εγκαταλείπονται και σήπονται για να σβήσουν…

Αυτήν την τύχη όμως δε θα την έχουν, όσο αγωνίζονται να προσδώσουν ουσιαστικό νόημα στη ζωή τους. Όσο αγωνίζονται να πιστέψουν ξανά στις ιδέες, τις αξίες και στη δυνατότητά τους να δημιουργήσουν ένα καλύτερο αύριο, που θα δικαιώσει τον αγώνα τους να βρουν τον λόγο της ύπαρξής τους.

– Το μυστικό της ανθρώπινης οντότητας δεν είναι απλώς το να ζει, αλλά να βρει έναν λόγο ύπαρξης, είχε πει ο Ντοστογιέφσκι.

Και για μένα αυτό πρέπει να τους οδηγεί σε ενστερνισμό των ιδεών και των αξιών που εδραιώθηκαν με τα χρόνια περικλείοντας πολλές συνιστώσες τους, όπως ο ανθρωπισμός, η υπευθυνότητα, η αξιοκρατία, ο σεβασμός, η φιλοπατρία και η παιδεία, η καλλιέργεια γενικότερα του πνεύματος που θα τους βοηθήσει να ανασυντάξουν τον εαυτό τους, την κοινωνία στην οποία ζουν και την πατρίδα την οποία θα κληθούν να υπερασπίσουν με πίστη και θάρρος…

Αυτά τα δυο τελευταία άλλωστε ήταν ανέκαθεν βασικά χαρακτηριστικά του λαού μας, που αγαπούσε την ειρήνη και τη ζωή, ακόμα κι αν γινόταν οδύνη. Αγαπούσε την ειρήνη και τη ζωή, αλλά γινόταν θυσία για τη λευτεριά της πατρίδας του.

Αγαπούσε την ειρήνη και τη ζωή, αλλά έβγαζε μυριόστομα ”ΟΧΙ” αντίστασης στην παράδοσή της, όπως το απαιτούσε η ιστορία του, που ήταν ένας ανεξάντλητος αγώνας για την ανεξαρτησία.

– Ο ελληνικός λαός είναι ο μόνο λαός που γιορτάζει την επέτειο του ”ΟΧΙ”. Αυτό το ΟΧΙ ήταν το ΟΧΙ του Μεσολογγίου, το ΟΧΙ του Σολωμού… Ο κόσμος δεν ξέχασε ότι οι πρώτοι που το πρόφεραν ήταν η Αντιγόνη και ο Προμηθέας.‟

”Όταν οι νεκροί της ελληνικής Αντίστασης έπεφταν στο έδαφος όπου επρόκειτο να περάσουν την πρώτη νύχτα του θανάτου τους, έπεφταν σ’ ένα χώμα που είχε γεννήσει την πιο ευγενική και την πιο παλιά ανθρώπινη πρόκληση, κάτω από τα άστρα που μας κοιτάζουν απόψε, τα άστρα που ξενύχτησαν τους νεκρούς της Σαλαμίνας…, είχε πει – μεταξύ άλλων – στη συγκλονιστική ομιλία του στην πρωτοφωταγωγημένη Ακρόπολη ο Γάλλος συγγραφέας και πολιτικός Αντρέ Μαλρώ (28 Μαΐου 1959).

Χιλιάδες χρόνια μετά από εκείνην την ηρωϊκή ναυμαχία του 480 πΧ, οι σημερινοί Έλληνες καλούνται να ανταποκριθούν με ζέση και αυταπάρνηση, θάρρος κι αποφασιστικότητα απέναντι στο πιθανό ενδεχόμενο μιας πολεμικής σύγκρουσης με την Τουρκία.

Την Τουρκία που μετά την αποτυχημένη εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού στον Έβρο, κορυφώνει τις προκλητικές της ενέργειες σήμερα εκδηλώνοντας την πρόθεση να προχωρήσει στα ενεργειακά σχέδιά της, τα οποία αφορούν τη ”Γαλάζια Πατρίδα”, το όνειρο του Ταγίπ Ερντογάν, που είναι ουσιαστικά ένα νεοοθωμανικό όνειρο, με στόχο τη συνεκμετάλλευση, διχοτόμηση του Αιγαίου και το μοίρασμα στα δύο της πίτας των υδρογονανθράκων και των νησιών του….

Με βάση αυτά ανακοίνωσε ότι θα αποστείλει ωκεανογραφικό της κρατικής εταιρείας πετρελαίου της (ΤΡΑΟ) για έρευνες και γεωτρήσεις προς ανεύρεση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, φυσικού αερίου και πετρελαίου εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (την οποία αμφισβητεί), στα τεμάχια 15 και 20 νότια και ανατολικά της Κρήτης, της Καρπάθου και της Ρόδου, όπως μας πληροφορεί η φιλοκυβερνητική τουρκική εφημερίδα Γενί Σαφάκ, που υποστηρίζει ότι οι περιοχές αυτές ανήκουν στην τουρκική και λιβυκή ΑΟΖ αντίστοιχα…

Με βάση αυτά, δε βρίσκονται σε εγρήγορση μόνο – απ’ την μεριά μας – οι Ένοπλες Δυνάμεις και το πολιτικό προσωπικό της χώρας μας, αλλά και όλος ο ελληνικός λαός που παρακολουθεί με αγωνία τις μεθοδικές κινήσεις της Άγκυρας, καθώς προχωρά στα επόμενα βήματα των αξιώσεών της στο Αιγαίο και την υφαλοκρηπίδα της Ανατολικής Μεσογείου, χωρίς να αποκλείει κανείς παράλληλο χτύπημα ασύμμετρης απειλής της στον ΒΑ Αιγαίο και τον Έβρο με υβριδικά χαρακτηριστικά.

Θα με ρωτούσε πιθανόν κάποιος απαισιόδοξος τώρα:

– Πόσες ελπίδες έχουμε να νικήσουμε, όταν είμαστε σε τέλμα από χρόνια και μέσα στη γενική παρακμή;

Θα του έλεγα πως ο πατριωτισμός πηγάζει συχνά μέσα απ’ τις ταπεινώσεις και τους θρήνους της παρακμής μας. Κι εμείς οι Έλληνες θρηνήσαμε πολύ για την οικονομική κρίση και την υποβάθμιση της ζωής μας, για την εκχώρηση της εθνικής περιουσίας μας και τη φυγή των παιδιών μας, για την κοινωνική αποσάθρωση των μεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας μας και το αβέβαιο αύριο για την επιβίωση του ελληνικού έθνους.

Θρηνήσαμε πολύ, μα τώρα πρέπει να σταματήσουμε. Πρέπει να είμαστε ψύχραιμοι και αποφασισμένοι μπροστά στις σαρωτικές γεωπολιτικές ανατροπές, που μας αναγκάζουν να αντιτάξουμε στο κενό ισχύος έναντι της Τουρκίας την νοοτροπία του νικητή που κρύβουμε μέσα μας.

Την νοοτροπία που ανέδειξε τη Δόξα του ’40. Την νοοτροπία που μας κληροδότησαν οι πρόγονοί μας με τους αγώνες και τις θυσίες τους για την απελευθέρωση της πατρίδας. Η νοοτροπία από μόνη της, όμως, δεν αρκεί. Γι’ αυτό θα πρέπει να αναπλάσουμε την ιδεολογία του πατριωτισμού μέσα από την παιδεία.

Μια παιδεία που θα εμφυσήσει στους μαθητές την αγάπη για την πατρίδα, την κοινή ιστορική συνείδηση, την κοινή καταγωγή και τον κοινό πολιτισμό μας. Γιατί αυτά θα είναι η βάση για την αποκατάσταση της εθνικής μας αξιοπρέπειας. Η βάση στην οποία θα συγκλίνουν, παράλληλα, και άλλες αξίες, όπως αυτές της ισότητας, της δικαιοσύνης και του ανθρωπισμού.

*Η Κρινιώ Καλογερίδου είναι συγγραφέας