Από την πανδημία στη συνδημία

Η συνδημία (*) που αναπτύσσεται λόγω του κορωνοϊού, προκάλεσε και θα προκαλέσει στο άμεσο μέλλον καταστρεπτικές συνέπειες, εξαιρετικά δυσανάλογες αυτής καθ’ εαυτής της ασθένειας covid-19.

Ο ΕΟΔΥ καθημερινά και σ’ όλο το διάστημα της υγειονομικής κρίσης, ανακοινώνει ότι: «Το 97% (+ -) των θανόντων είχε κάποιο υποκείμενο νόσημα και ηλικία 70 ετών και άνω». Επίσης, οι θανόντες έχουν διάμεση ηλικία τα 80 έτη – μάλιστα, πριν μερικές εβδομάδες, ήταν τα 79 έτη. Βέβαια παραμένει ένα ποσοστό 3% (+-) των θανάτων που αφορά άτομα ηλικίας μικρότερης των 70 ετών και χωρίς υποκείμενο νόσημα. Σημειώνουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις καταγράφονται όχι μόνο οι θανόντες «από», αλλά και «με», covid, όπως επίσημα έχει δηλωθεί.

Είναι αποδεδειγμένο πλέον ότι η covid-19, είναι μια ασθένεια με υψηλά ποσοστά θνητότητας σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες, δηλαδή, σε άτομα μεγάλης ηλικίας με υποκείμενα νοσήματα. Το ποσοστό αυτό μειώνεται θεαματικά, έως και μηδενίζεται, όσο κατεβαίνουμε την ηλικιακή κλίμακα ή έχουμε να κάνουμε με σχετικά υγιείς ανθρώπους. Το πρόβλημα λοιπόν από την άποψη των συνεπειών της νόσου, αμιγώς, εντοπίζεται σ’ αυτές τις πληθυσμιακές ομάδες.

Το πρόβλημα όμως του κορωνοϊού, διαστέλλεται, πέραν αυτής καθ’ εαυτής της νόσου που προκαλεί. Πρώτον, στους ανθρώπους που θα επιδεινωθούν τα προβλήματα υγείας τους ή/και θα καταλήξουν εξαιτίας της covid, χωρίς να πάσχουν από covid. Είναι οι πάσχοντες από σοβαρά χρόνια νοσήματα που χρήζουν νοσοκομειακής φροντίδας, χειρουργείων κλπ και η περίθαλψη τους αναβάλλεται γιατί όλα τα νοσοκομεία της χώρας λειτουργούν στους ρυθμούς της covid, ενώ με κυβερνητική απόφαση έχει ανασταλεί το 80% των χειρουργείων.

Δεύτερον, εξαιτίας των μακροχρόνιων επιπτώσεων στην υγεία και θανάτων λόγω ψυχικών ασθενειών, αυτοκτονιών, βίας, νοσημάτων σχετιζομένων με τη φτώχεια, που θα βαίνει συνεχώς αυξανόμενη, άγνωστο για πόσο, ακόμα και μετά το τέλος της «πανδημίας».

Στις αρχές Οκτωβρίου ο πρωθυπουργός χαρακτήριζε «αδιανόητο» το lockdown ενώ στις 4/11/20 ο κυβερνητικός εκπρόσωπος δήλωνε κατηγορηματικά «όχι». Σαν να βρισκόμαστε σε πόλεμο και ο λαός είναι ο αντίπαλος στρατός που πρέπει να αιφνιδιάσουμε, η κυβέρνηση αποφάσισε lockdown για τις 7/11/20. Τι ήταν αυτό που άλλαξε τη θέση της κυβέρνησης μέσα σε τρεις μέρες;

Ενώ το Μάρτη θα μπορούσαν να υπάρξουν κάποιες δικαιολογίες για το «μεγάλο εγκλεισμό» λόγω της άγνωστης συμπεριφοράς του ιού, το lockdown του Νοεμβρίου αποφασίστηκε με αποκλειστικό στόχο να δικαιολογήσει η κυβέρνηση την αδράνειά της, αφού:

Αγνοήθηκαν τα επιστημονικά συμπεράσματα από τον «μεγάλο εγκλεισμό» της Άνοιξης.

Η απόφαση πάρθηκε χωρίς συζήτηση με το σύνολο της επιστημονικής κοινότητας και Ελλήνων επιστημόνων διεθνούς εμβέλειας, η πλειοψηφία των οποίων ήταν αντίθετοι. Απεναντίας, κάθε αντίλογος στιγματίζεται και οι φορείς του χαρακτηρίζονται «ψεκασμένοι».

Αγνοήθηκαν συστάσεις του ΠΟΥ, ο διευθυντής του οποίου για την Ευρώπη Χανς Κλούγκε, δήλωνε: «Δεν επιστρέφουμε στο Φεβρουάριο, ξέρουμε πώς να στοχεύσουμε τον ιό και όχι την κοινωνία».

Ο ίδιος ο ΠΟΥ και ένας μεγάλος αριθμός επιστημόνων επισημαίνει ότι η γνώση που αποκτήθηκε στο 8μηνο διάστημα εξάπλωσης της συνδημίας δίνει τη δυνατότητα εφαρμογής πολύ πιο αποτελεσματικών μέτρων με στοχευμένα, επαναλαμβανόμενα τεστ και ιχνηλάτηση του ιού χωρίς την εφαρμογή των καταστροφικών για την κοινωνία και την οικονομία lockdowns.

Το lockdown δεν προσφέρει τίποτα παραπάνω από μια ψευδαίσθηση ασφάλειας.

Μπορεί να είναι αποτελεσματικό μόνο αν είναι ολοκληρωτικό. Όμως όλος ο πρωτογενής και όλος ο δευτερογενής τομέας της παραγωγής εξακολουθεί να εργάζεται. Επίσης, εξ’ ορισμού, ο κλάδος της υγείας και πολλοί ακόμα κλάδοι του τριτογενούς τομέα. Εκατομμύρια δηλαδή ανθρώπων συγχρωτίζονται και ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού συνωστίζεται στα μέσα μεταφοράς και εν συνεχεία συναναστρέφεται με τους «εγκλείστους» στις οικογένειες. Εν τέλει η καραντίνα αφορά συνταξιούχους, ανέργους, απασχολούμενους στο λιανεμπόριο (πλην τροφίμων) και την εστίαση. Η μερική καραντίνα αποτελεί μια πλάνη.

Η καραντίνα όμως αποτελεί το άλλοθι της κυβέρνησης που συγκαλύπτει τη γύμνια της. Γύμνια από άποψη στρατηγικής, γύμνια από άποψη υποδομών και στελέχωσης του ΕΣΥ. Με τον οριζόντιο τυφλό εγκλεισμό που επέλεξε ως στρατηγική, θέλει να δηλώσει ότι κάνει το μέγιστο δυνατό για την αντιμετώπιση της συνδημίας.

Παράλληλα μια σειρά αντιφατικών και περιγέλαστων μέτρων που έχει εξαγγείλει είναι ανεφάρμοστα, δημιουργώντας το έδαφος να επιρριφθούν οι ευθύνες στους πολίτες. Το σκηνικό συμπληρώνεται από ένα «ανθολόγιο» δηλώσεων και απόψεων διαφόρων ειδικών, δημοσιογραφούντων και αξιωματούχων που μόνο λοιδορία προκαλούν.

Σήμερα «φρακάρουν» τα νοσοκομεία λόγω συσσωρευμένων πραγματικών κρουσμάτων, δηλαδή, συμπτωματικών ασθενών covid. Το γεγονός αυτό οφείλεται πρωτίστως στην ανυπαρξία Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ). Γιατί, όπως λένε γιατροί πρώτης γραμμής, η συντριπτική πλειοψηφία των συμπτωματικών ασθενών θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν στις δομές της ΠΦΥ ή ακόμα και στο σπίτι υπό ιατρική επιτήρηση. Τα μνημόνια όμως που επιβλήθηκαν στη χώρα διέλυσαν την ΠΦΥ. Η δε κυβέρνηση, ακόμα και τούτες τις στιγμές, προτιμάει να σκορπάει πολλά εκατομμύρια για μικροπολιτικούς σκοπούς , παρά για δημιουργία «δομών covid».

Φυσικά αυτό οφείλεται και στις ελλείψεις υποδομών, εξοπλισμού, υλικών και ανθρώπινου δυναμικού στα νοσοκομεία. Επίσης στο κλείσιμο πολλών νοσηλευτικών ιδρυμάτων αφού οι νεοφιλελεύθεροι μνημονιακοί (σημερινοί υπουργοί), από το 2013 δήλωναν ότι αν χρειαστεί να κλείσουν νοσοκομεία – για να εξυπηρετηθούν τα δάνεια – θα τα κλείσουν. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική αποσάθρωσης της Δημόσιας Υγείας προς όφελος της ιδιωτικής, ακολουθείται και σήμερα στην κορύφωση της συνδημίας.

Ο δρόμος για την επίτευξη «ανοσίας αγέλης», είτε με φυσικό τρόπο, είτε με χρήση εμβολίων είναι ακόμα μακρύς. Το ερώτημα είναι: Μέχρι τότε, ποιό δρόμο θα ακολουθήσουμε; Τα κυλιόμενα, αποτυχημένα lockdowns ή τη δημιουργία δομών υγείας; Είναι σαφές ότι η κυβέρνηση πιστή στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο της έχει κάνει την επιλογή της. Μέχρι πότε θα της επιτρέπουμε να σπέρνει το φυσικό, οικονομικό και κοινωνικό θάνατό μας;

Το αν αυτήν την υγειονομική κρίση θα τη χαρακτηρίσουμε «συνδημία» ή «πανδημία» είναι πολύ ουσιαστικό από άποψη πολιτικής στρατηγικής. Εφόσον αποδεδειγμένα είναι συνδημία, πρέπει να αλλάξει άρδην και η στρατηγική αντιμετώπισής της η οποία πρέπει να επικεντρωθεί στους ευάλωτους ανθρώπους, και όχι στο σύνολο της κοινωνίας διογκώνοντας τις καταστροφικές παράπλευρες συνέπειες.

Η συνδημία λόγω του κορωνοϊού είναι ένα πολυσύνθετο και πολυεπίπεδο πρόβλημα με πολλές αδιερεύνητες πτυχές, όχι μόνο στο ιατρικό πεδίο. Η υγειονομική διάστασή της, χωρίς το μεγεθυντικό φακό του φόβου, ίσως κριθεί πολύ υποδεέστερη από τον ιστορικό του μέλλοντος. Θα αποτελέσει την αφετηρία αναθεώρησης – επαναπροσέγγισης ζητημάτων στο κοινωνικό, οικονομικό, ψυχολογικό, πολιτικό, πολιτισμικό και εθνικό πεδίο. Όπως και να έχει, η επόμενη μέρα δε θα είναι μόνο ενδιαφέρουσα αλλά δε θα έχει καμία σχέση με την «κανονικότητα» του παρελθόντος.

(*) Συνδημία σημαίνει ότι ο ιός SARS– COV– 2 που προκαλεί τη βαριάς μορφής ασθένεια covid -19, πυροδοτεί σοβαρά υποκείμενα νοσήματα όπως καρδιαγγειακά, πνευμονοπάθειες, καρκίνος, ανεπάρκειες (ηπατική, νεφρική κ.α.), παχυσαρκία κλπ. ενώ σε υγιείς οργανισμούς η επίδραση του ιού είναι ήπιας μορφής και σπάνια θανατηφόρος.