Δεν ήταν ένας μικρός προϊδεασμός της ανιούσας κλιμάκωσης που θα ακολουθούσε η πολιτική του καριέρα. Γιατί και τα τουρκικά Μέσα ακόμα έδειξαν αιφνιδιασμένα απ’ την εκτίναξη του άγνωστου τότε (καλοκαίρι του ’18) στο ευρύ κοινό της Τουρκίας Σεντάτ Ονάλ, του ”κρυφού”, άσσου στη φαρέτρα του Ταγίπ Ερντογάν.
Του ”κρυφού άσσου” που ξεπετάχτηκε απ’ το πουθενά και αποδείχθηκε γρήγορα πως δεν ήταν ένας ακόμα διάττων αστήρ της τουρκικής πολιτικής και διπλωματίας, αλλά ένας αξιοσημείωτος δευτεραγωνιστής, που μπορεί να γινόταν στη ροή του χρόνου πρωταγωνιστής.
Για τον λόγο αυτό ο διορισμός του στη θέση του αναπληρωτή υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας μόνο τυχαίος δεν ήταν, αφού λίγο αργότερα ο Ταγίπ Ερντογάν – εκμεταλλευόμενος την εμπειρία του απ’ τη συμμετοχή του σε πολλές διπλωματικές αποστολές – τον όρισε επικεφαλής της νέας αντιπροσωπείας που ετοιμαζόταν να μεταβεί στις ΗΠΑ εν μέσω επιδεινούμενης οικονομικής κρίσης της χώρας του.
Πρώτιστος στόχος του ήταν να εξομαλύνει τις διαταραγμένες σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών (λόγω της κράτησης του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, της πολιτικής της Τουρκίας στη Συρία, της αγοράς των S400 και των στενών σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία και το Ιράν) και να επικοινωνήσει παράλληλα – μέσω των αντιπροσώπων του – με τους αξιωματούχους του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για τις εντάσεις που πύκνωναν προοδευτικά μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας, σύμμαχες χώρες του ΝΑΤΟ αμφότερες.
Οι ανησυχίες του Ερντογάν για διαιώνιση της διάρρηξης των σχέσεων της Τουρκίας με τις ΗΠΑ καταλάγιασαν, όπως και οι ανησυχίες των Αμερικανών για την επιρροή του στην κεντρική τράπεζα. Η τουρκική αντιπροσωπεία επέστρεψε ικανοποιημένη.
Ένα χρόνο μετά (Άνοιξη 2019), ο πρέσβης Σεντάτ Ονάλ τέθηκε επικεφαλής αντιπροσωπείας του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας του, για να φέρει σε πέρας πολιτικές διαπραγματεύσεις με την ελληνική αντιπροσωπεία της οποίας προΐστατο τότε ο πρέσβης μας Δημήτρης Παρασκευόπουλος.
Οι επαφές εκείνες απέβησαν άκαρπες και γι’ αυτό χρειάστηκε να περάσει ενάμισης χρόνος, για να έρθει και πάλι ο Σεντάτ Ονάλ στην επικαιρότητα. Όχι, δεν εννοώ την εκπροσώπηση της Τουρκίας στο πρόσωπό του κατά την επίσκεψή του στη Ρωσία με την ιδιότητα του υφυπουργού Εξωτερικών, αλλά την παρέμβασή του στο Κυπριακό επ’ ευκαιρία της ομιλίας του σε τελετή που διοργανώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στην τουρκική εθνοσυνέλευση με τη λήξη υου συμποσίου για την Ανατολική Μεσόγειο.
— Υπάρχουν δύο ξεχωριστοί λαοί στην Κύπρο, δύο ξεχωριστές δημοκρατικές τάξεις και δύο ξεχωριστά κράτη… οι προσπάθειες για λύση πρέπει να βασίζονται σε αυτές τις πραγματικότητες”, είχε υποστηρίξει μεταξύ άλλων επικοινωνώντας το σχέδιο του Τιυρκου Προέδρου για διχοτόμηση της Κύπρου και τα λόγια του εκείνα επιβεβαίωναν απόλυτα την εκτίμηση του ΓΓ του ΑΚΕΛ Άντρου Κυπριανού το περασμένο Φθινόπωρο ότι ”Στόχος της Τουρκίας είναι η οριστική διχοτόμηση της Κύπρου”…
Κι αν θέλετε επιβεβαίωση της εμπέδωσης του ιδεολογήματος της ”Γαλάζιας Πατρίδας” στην ρητορική του Σεντάτ Ονάλ, ακούστε και το παρακάτω που μοιάζει σαν ηχηρός απόηχος των απόψεων Ερντογάν, κομμένος και ραμμένος στα σχέδιά του:
— …Το Κυπριακό συνεχίζει να είναι το πιο σημαντικό εμπόδιο για την σταθερότητα και τη συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο…Ο βασικός λόγος για αυτό είναι η αδιάλλακτη στάση της ελληνοκυπριακής πλευράς η οποία βλέπει τον συνιδιοκτήτη του νησιού (τουρκοκυπριακό λαό) ως μειονότητα… Προκειμένου να επιτευχθεί μια μόνιμη λύση πιστεύουμε ότι πρέπει να εφαρμοστεί η μέθοδος επαγωγής και όχι αφαίρεσης. Δηλαδή να υπάρχουν δύο ξεχωριστοί λαοί στην Κύπρο, δύο ξεχωριστές δημοκρατικές τάξεις και δύο ξεχωριστά κράτη. Οι προσπάθειες για λύση πρέπει να βασίζονται σε αυτές τις πραγματικότητες…
Η τουρκική προπαγάνδα στα καλύτερά της με όπλο την στρεψόδικη ρητορεία του ΥΦΕΞ της Τουρκίας, που μετατρέπει σχεδόν μαγικά τον θύτη σε θύμα της τουρκοκυπριακής ιστορίας!..
Όσο για το αν γίνεται πιστευτή αυτή, μικρή σημασία έχει όταν μπαίνουν στη μέση τα συμφέροντα σε βαθμό που να κάνουν τον Μακρόν να αλληλογραφεί με τον Ερντογάν (σε μια προσπάθεια προσέγγισης Γαλλίας-Τουρκίας, αν και η υπουργός Άμυνας της Γαλλίας μάς προετοίμασε για επικείμενη ελληνογαλλική Αμυντική συμμαχία κι όχι… γαλλοτουρκική) και την Μέρκελ να κάνει χαρές για ένα καθρεφτάκι-αντίκα που της χάρισε ο πανούργος νεο-Οθωμανός προσκεκλημένος της.
Τα ”φυντάνια” του Ερντογάν, αν και… παραωριμασμένα ηλικιακά (ο Ονάλ βρίσκεται ήδη προς το τέλος της 5ης δεκαετίας της ζωής του), δουλεύουν μεθοδικά για εκείνον αποδεχόμενα ως αξίωμα το κατακτητικό δόγμα του για μοίρασμα των υπέργειων και υποθαλάσσιων θησαυρών του Αιγαίου και της Κύπρου.
Με τα δεδομένα αυτά υπόψιν προσήλθε στις 25/01/΄21 η ελληνική αντιπροσωπεία (υπό τον 79χρονο έμπειρο διπλωμάτη Παύλο Αποστολίδη και παρόντες τον πρέσβη Αλέξανδρο Κουγιού και την διπλωμάτη Ιφιγένεια Καναρά, διευθύντρια του γραφείου του Γ.Γ του ΥΠΕΞ Θεμιστοκλή Δεμίρη).
Οι διερευνητικές επαφές του 61ου γύρου έλαβαν χώρα στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα στην περιοχή του Ντολμά Μπαχτσέ – στην παραλιακή του Βοσπόρου – όπου βρίσκεται το ομώνυμο οθωμανικό ανάκτορο (τελευταία κατοικία του Κεμάλ Ατατούρκ), σε δωμάτιο του οποίου έχει εγκατασταθεί το Γραφείο της Τουρκικής Προεδρίας.
Απέναντι στους Έλληνες εκπροσώπους υπό τον διπλωμάτη Παύλο Αποστολίδη (πρέσβη ε.τ, πρώην διοικητή της ΕΥΠ, πρώην υπηρεσιακό Υπουργό Διοικητική Μεταρρύθμισης της υπηρεσιακής κυβέρνησης Παναγιώτη Πικραμμένου και – προσοχή!!! – ειδικό σύμβουλο του ΕΛΙΑΜΕΠ (του μη κερδοσκοπικού ”think tank”, που ιδρύθηκε στην Αθήνα το 1988 και εκδηλώνει περιοδικά πότε φιλοσκοπιανή και πότε φιλοτουρκική προπαγάνδα) κάθισαν στο Τραπέζι διαβουλεύσεων οι Τούρκοι ομόλογοί τους υπό τον μόνιμο υφυπουργό Εξωτερικών Σεντάτ Ονάλ.
Ο υψηλόβαθμος Τούρκος αξιωματούχος πλαισιωνόταν απ’ τον επεκτατιστή Τσαγατάι Έρτζιγιες (διευθυντή αεροναυτιλιακών του τουρκικού ΥΠΕΞ) και τον Ιμπραήμ Καλίν, εκπρόσωπο του Τούρκου Προέδρου, γνωστό και από τη συμμετοχή του στην ”μυστική” τριμερή συνάντηση του Βερολίνου (Ιούλιο 1920), όπου έλαβαν μέρος η διπλωματική σύμβουλος του Κυριάκου Μητσοτάκη επί ευρωπαϊκών θεμάτων Ελένη Σουρανή και ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής της Άνγκελα Μέρκελ, Γιαν Χέκερ.
Όπως ήταν αναμενόμενο – αν και πέρασαν 5 χρόνια απ’ την τελευταία συνάντηση των αντιπροσωπειών των δύο χωρών – δεν είχαν και πολλά να πουν στη ”συνάντηση του Βοσπόρου”, γιατί συμφώνησαν ότι διαφωνούσαν.
Γι’ αυτό χρειάστηκαν μόνο λίγες ώρες (τρεις και κάτι, για την ακρίβεια), για να σηκωθούν Έλληνες και Τούρκοι – κοινή… συναινέσει – απ’ το Τραπέζι διαβουλεύσεων, αφού ήταν άνευ λόγου και περιεχομένου η συνέχιση των άτυπων, μη δεσμευτικών συζητήσεών τους, καθώς υπήρχε πλήρης διάσταση απόψεων και επί του ζητουμένου ακόμα θέματος.
Κι αυτό γιατί οι μεν πρώτοι – έχοντας στις αποσκευές τους την απόφαση της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε από τον Οκτώβριο του 2020 (όπου ξεκαθαριζόταν ότι η μόνη διαφορά μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας είναι οι θαλάσσιες ζώνες) – ήθελαν να περιοριστούν οι συνομιλίες (στο πλαίσιο, πάντα, του Διεθνούς Δικαίου) μόνο στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών (ΑΟΖ, υφαλοκρηπίδα, χωρικά ύδατα), ενώ οι δεύτεροι ήθελαν να διευρυνθούν εφ’ όλης της ύλης των τουρκικών διεκδικήσεων.
Πράγμα μη αποδεκτό από μας, φυσικά, που ήδη αργήσαμε – ως Ελλάδα – να βάλουμε φρένο στις ορέξεις των Τούρκων για διεύρυνση των συζητήσεων μεταξύ μας σε θέματα πέραν της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ, υπό τον φόβο της αύξησης της επιθετικότητας της Τουρκίας με στόχο τα τετελεσμένα.
Η Άγκυρα βέβαια δεν αντέδρασε στην πλήρη διαφοροποίηση της Αθήνας, γιατί προφανώς θέλει να δείξει το καλοπροαίρετο των προθέσεών της ενόψει της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ τον Μάρτιο. Τότε που θα εξεταστούν οι πολιτικοοικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας και τα μέτρα-κυρώσεις που ίσως ληφθούν εις βάρος της τελευταίας (αν και δεν το θεωρώ πιθανό), σε περίπτωση που θα συνεχίσει να προκαλεί στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Έπειτα είναι και ο παράγων Αμερική, που έκανε ήδη την πρώτη φιλική κίνηση προς αυτήν – επί Προεδρίας Μπάιντεν – ”παγώνοντας” την πώληση F-35 στα ΗΑΕ, την οποία είχε εγκρίνει ο προκάτοχος του Τζο Μπάιντεν Ντόναλντ Τραμπ.
Και η Αμερική μετράει πολύ αυτήν τη στιγμή για τον Ερντογάν (που έχει ανοίξει πολλά μέτωπα λόγω των επεκτατικών φιλοδοξιών του), γιατί θέλει να δείξει στην νέα ηγεσία της ότι – σε αντίθεση με ό,τι λέγεται και ακούγεται – η Τουρκία δεν είναι ο ταραξίας της περιοχής, αλλά χώρα… φιλική, διαλεκτική και συμφιλιωτική με τους τρίτους.
Αυτό δεν ισχύει βέβαια, αλλά εξυπηρετεί θαυμάσια την προπαγάνδα της γείτονος χώρας προκειμένου να κερδίσει χρόνο, ώστε να προλάβει να ανακάμψει οικονομικά πριν περιέλθει σε χρεοκοπία. Ο πιστός στον Ερντογάν 58χρονος Τούρκος ΥΦΕΞ Σεντάτ Ονάλ (επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπείας με μικρή εμπειρία στα ελληνοτουρκικά, αλλά μεγάλη σε διπλωματικές αποστολές στο Εξωτερικό,όπως είπαμε) το γνωρίζει καλά αυτό.
Όπως γνωρίζει και την αγωνία της Ευρώπης (στην οποία ευελπιστεί να ενταχθεί η Τουρκία) για την πολιτική των τακτικισμών της Άγκυρας έναντι της Ελλάδας στα ακανθώδη ζητήματα γύρω από το Αιγαίο.
Γι’ αυτό και δεν προέβη σε εμπρηστικές δηλώσεις δυσαρέσκειας σε βάρος της ελληνικής πλευράς μετά το ναυάγιο του 61ου γύρου των διερευνητικών επαφών (που άνοιξε ήδη τον δρόμο για τον επόμενο του Φεβρουαρίου στην Αθήνα), κάτι συνηθισμένο για άλλους Τούρκους αξιωματούχους, με τελευταίο τον εκπρόσωπο του AKP Ομέρ Τσελίκ, ο οποίος – ως πρόδρομος του Τσαβούσογλου -προειδοποίησε την Ελλάδα να προσέχει τους χαρακτηρισμούς της κατά της Τουρκίας…
Ωστόσο καλό είναι να μην εφησυχάζουμε απ’ την φαινομενική νηνεμία (προ της Συνόδου Κορυφής του Μαρτίου) και την ήπια στάση του Καππαδόκη Τούρκου διπλωμάτη, καθώς – σε καμιά περίπτωση – η χώρα του δε θα υποχωρήσει στο ελάχιστο απ’ τις γνωστές διεκδικήσεις της σε Αιγαίο και Θράκη.
Για να μη θυμηθώ αυτές για την Κύπρο – ενόψει της πενταμερούς για το Κυπριακό – οι οποίες έχουν απώτερο στόχο για την Τουρκία την κατάργηση των Συμφωνιών Ζυρίχης-Λονδίνου (1959). Την ”επικαιροποίησή” τους, δηλαδή, στη γλώσσα της τουρκικής διπλωματίας.
Είναι κάτι αντίστοιχο με την αναθεώρηση που ζητά η Τουρκία για τη Συνθήκη της Λωζάνης με επίκεντρο το Αιγαίο και τη Θράκη. Στην περίπτωση της Κύπρου, συγκεκριμένα, ζητά από τον ΟΗΕ (μέσω του Ερσίν Τατάρ, του Τουρκοκύπριου ηγέτη- ανδρείκελου του Ερντογάν στο νησί) ”επικαιροποίηση” των ως άνω Συμφωνιών.
Γιατί το κάνει αυτό; Γιατί – ναι μεν αυτές την κατέστησαν το 1959 συνεγγυήτρια της Κύπρου (κοντά στην Βρετανία και την Ελλάδα) – όμως οδήγησαν ταυτόχρονα στη δημιουργία ελεύθερου Κυπριακού κράτους (1960), πράγμα που δεν εξυπηρετεί καθόλου τα σχέδια της ”Γαλάζιας Πατρίδας” του Ταγίπ Ερντογάν σήμερα. Σχέδια που αποσκοπούν στη διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας…
Αυτές άλλωστε ήταν διαχρονικές αξιώσεις των Τούρκων και, γνωρίζοντάς το αυτό από πρώτο χέρι – ως π. υπουργός Εξωτερικών και πρωθυπουργός – ο Αντώνης Σαμαράς, ήταν πεπεισμένος πέρα για πέρα για την τουρκική δολιότητα, όταν είπε προς την κυβέρνηση ότι δεν έπρεπε να δεχτεί τις διερευνητικές, γιατί ”ακυρώνουν κάθε συζήτηση για κυρώσεις κατά της Τουρκίας”
Της Τουρκίας που ζητά τώρα υφαλοκρηπίδα απ’ το Άγιο Όρος έως την Λήμνο για… ”συνεκτική συνεκμετάλλευση” και επιμένει στη διευρυμένη ατζέντα διαλόγου με την Ελλάδα, γιατί – πέρα από το Αιγαίο – έχει σκοπό να ζητήσει αλλαγή καθεστώτος στη Θράκη (αναγνώριση ”τουρκικής” μειονότητας, με σκοπό μακροπρόθεσμο να ανοίξει ο δρόμος για την αυτονομία και την ανεξαρτησία της).
Έτσι δικαιολογούνται και οι αλλεπάλληλες NAVTEX της που θέλουν να κονιορτοποιήσουν τις κόκκινες γραμμές της Άμυνάς μας. Γι’ αυτό, αν συνεχίσουμε να συμμετέχουμε στο δικό της ”παιχνίδι” των διερευνητικών επαφών, είναι σαν να της δίνουμε συγχωροχάρτι ξεπλένοντας τις αμαρτίες της. Σαν να δίνουμε συγχωροχάρτι στον Ταγίπ Ερντογάν, ενώ παράλληλα αποχαρακτηρίζουμε την Τουρκία στην Παγκόσμια Ιστορία ως ”Κατοχική Δύναμη της Κύπρου”.
Επιπλέον, της επιτρέπουμε να διαφημίζει μέσω των διεθνών ΜΜΕ το φιλειρηνικό, διαλεκτικό, συζητήσιμο πρόσωπό της κρύβοντας την αναθεωρητική στρατηγική, τις καταχρηστικές πρακτικές και τα παράνομα πεπραγμένα της.
Της επιτρέπουμε να προπαγανδίζει ανέξοδα – ενώπιον της παγκόσμιας κοινής γνώμης – τη θέση της ως διαιωματούχου Περιφερειακής δύναμης στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσογείου σβήνοντας οριστικά απ’ την ιστορική μνήμη των ξένων το κατάμαυρο από γενοκτονίες και εθνοκαθάρσεις ποινικό της μητρώο, στο οποίο προστέθηκαν τα 46-47 τελευταία χρόνια το προσωνύμιό της ”ΑΤΤΙΛΑΣ” και ο συνοδός χαρακτηρισμός του εισβολέα- κατακτητή της Βόρειας Κύπρου…
Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)
