Σε κάθε τι όπως διδάσκουν η ζωή και η εμπειρία, υπάρχει διαβάθμιση. Που είτε για τους τύπους, είτε από επιλογή, μοιάζει να λειτουργεί ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Άτυπη’ λοιπόν πενταμερής για το Κυπριακό. Ή κατά το Πιραντελικό ‘έτσι είναι αν έτσι νομίζετε’. Γιατί η ποιοτική διαφοροποίηση και ο χαρακτηρισμός της πενταμερούς, αν οψέποτε επαναληφθεί, θα εκλείψει. Εις ότι δε αφορά την ειδησεογραφία και τη διεθνή πολιτική η απλούστευση θα γίνει την ίδια κιόλας στιγμή. Έτσι τυπική ή άτυπη, θορυβώδης ή διακριτική, περίλαμπρη ή σεμνή, βροχερή ή με ηλιοφάνεια, αυτό που θα μείνει στο τέλος της ημέρας, είναι ότι θα μιλάμε για πενταμερή.
Από εκεί θα ξεκινήσει η κάθε νέα κουβέντα. Πέντε πλέον τα μέρη. Ως αρχή εργασίας ισότιμα. Ούτε πρώτο μεταξύ ίσων, οιοδήποτε εξ αυτών. Γιατί ποιος θα αντιτείνει πειστικά ότι σε μια συνάντηση, που συναντώνται τέσσερα κυρίαρχα κράτη-Ελλάδα, Κύπρος, Μ. Βρετανία και Τουρκία- το πέμπτο μέρος, ήτοι η Τουρκοκυπριακή κοινότητα δε θα ισχυρίζεται, ότι πέτυχε μια εν τοις πράγμασι αναγνώριση του διεθνούς της status, αυτού δηλαδή της κρατικής οντότητας, από τους δύο μάλιστα μεγαλύτερους αντιπάλους του, την Ελλάδα και την Κύπρο;
Στην καλύτερη των περιπτώσεων θα πετύχουμε να πείσουμε ή να αποδεχθούν όσοι τουλάχιστον το θέλουν, ότι ουδέν άλλαξε στη μοναδική και αποκλειστική νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και θα έχουμε απωλέσει πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα έχουμε συνηγορήσει σε μια νίκη εντυπώσεων και ουσίας, μικρή ή μεγάλη, ανάλογα με τον χρόνο και τις περιστάσεις, της Τουρκικής πλευράς. Έναντι ποίου ανταλλάγματος;’
Από πλευράς διαδικασίας κατ’ αρχήν η όλη προεργασία και εξέλιξη, γεννούν πολλά ερωτηματικά. Σε μια τέτοια σημαντική συνάντηση, που η συμμετοχή σου και μόνο έχει άμεσες συνέπειες και επιπτώσεις, καταλήγεις, αφού έχεις επιλύσει και συμφωνήσει, όλα όσα απλά θα ανακοινώσεις επ’ αφορμή της συνάντησης. Που από μόνη της θα πρέπει να έχει απλά τον ρόλο του Photo Opportunity.
Αν δεν έχεις συμφωνήσει την ουσία -και στην περίπτωση της διαπραγμάτευσης με τους Τούρκους, επακριβώς- το τι θα ανακοινώσεις, τότε δεν πραγματοποιείς τη συνάντηση. Η ιστορική εμπειρία έχει καταδείξει ότι θα βρεθείς εγκλωβισμένος , θα μετρήσεις απώλειες και στο τέλος ‘θα γλείφεις τις πληγές σου’. Οδυνηρό προηγούμενο το φιάσκο με τις συναντήσεις στην Αδριανούπολη επί επταετίας, που οδήγησε στην επονείδιστη απόφαση για την απόσυρση της μεραρχίας από την Κύπρο.
Η συμμετοχή σε πενταμερή, πέρα από την αδικαιολόγητη εκχώρηση πλεονεκτημάτων και επιχειρημάτων στην απέναντι πλευρά, προσφέρει ανέξοδη εξιλέωση και περιθώριο ελιγμών στην Τουρκία. Δεν είναι απλές διερευνητικές αλλά έμμεση αποδοχή ότι η Τουρκία είναι αξιόπιστος συνομιλητής με όρους Διεθνούς Δικαίου. Την ώρα που συστηματικά παραβιάζει την Κυπριακή ΑΟΖ και το διεθνή νομιμότητα σε βάρος της χώρας μας και αναμένεται η έκθεση Μπορέλ. Μαζί βέβαια και οι προτάσεις για την επιβολή κυρώσεων, που πρέπει με συστηματικότητα και επιμονή να επιδιώξουμε.
Αυτό δε σημαίνει ότι κλείνεις την πόρτα στον διάλογο. Κάθε άλλο. Τονίζουμε εξάλλου την ετοιμότητά μας διαρκώς και με τις διερευνητικές αλλά και στο πλαίσιο του ΟΗΕ για το Κυπριακό. Είναι όμως παράδοξο τουλάχιστον να συναινέσουμε σε πενταμερή με τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων και να επιβραβεύσουμε την Τουρκία, χωρίς πρώτα να έχει κάνει το αυτονόητο, να αναγνωρίσει δηλαδή την Κυπριακή Δημοκρατία.
Και πάλι θα ειπωθεί ότι πιέζουν οι καταστάσεις και ότι είναι η τελευταία ευκαιρία. Ειδικά όταν κάποιοι βρίσκονται στο ‘καναβάτσο’ για προσωπικές τους υποθέσεις. Ευκαιρία υπάρχει όταν μπορείς να πετύχεις κάτι συγκεκριμένο και καλύτερο σε σχέση με ότι έχεις. Οτιδήποτε άλλο είναι ένα ενδεχόμενο μιας ‘οποιασδήποτε λύσης’. Και μια ‘οποιαδήποτε λύση’ είναι μια κακή λύση. Δεν τη χρειαζόμαστε.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι νομικός, αν. Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων
