Στις 17 Μαρτίου 2011 ο νέος αρχηγός της μεγαλύτερης τουρκικής μυστικής υπηρεσίας, της ΜΙΤ, ο Hakan Fıdan, ανήγγειλε, (δημοσίευμα Yeni Şafak 17/3), την ριζική αλλαγή των κανόνων λειτουργίας της ΜΙΤ δίνοντας μεγάλη έμφαση στις καινούργιες ηλεκτρονικές δυνατότητες που προσφέρονται για την υπηρεσία στον τομέα έρευνας ακρόασης και παρακολούθησης.
Στις 19 Αυγούστου του 2011 γίνονταν για πρώτη φορά γνωστό από τουρκικό ΜΜΕ (εφημερίδα Σαμπάχ) ότι η ΜΙΤ και ειδικότερα το τμήμα Εκπαίδευσης της μυστικής υπηρεσίας ΜΙΤΕΜ είχε αποφασίσει την δημιουργία Κέντρου Πληροφοριών ακαδημαϊκού επιπέδου με την ονομασία ISAMER (οι προκαταρτικές συζητήσεις για το θέμα αυτό είχαν αρχίσει πριν από καιρό και ειδικά από το 2010 όταν η νέα ηγεσία της ΜΙΤ του Χακάν Φιντάν, είχε αποφασίσει την μεγάλη αναβάθμιση του Τμήματος Εκπαίδευσης), που θα συγκεντρώνει θα μελετά και θα αναλύει όλες τις πληροφορίες που συλλέγονται από την ΜΙΤ και στην συνέχεια θα συντάσσει ειδικές αναφορές για την πολιτική εξουσία και το διπλωματικό σώμα.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας, οι εκτιμήσεις ανέφρεραν ότι η λήξη του ψυχρού πολέμου και η νέα κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στις διεθνείς σχέσεις μετά την 11 Σεπτεμβρίου, έκαναν επιτακτική την ανάγκη ακαδημαϊκής προσέγγισης σε όλες τις διεθνείς εξελίξεις και ιδιαίτερα στις εξελίξεις που αφορούν άμεσα την Τουρκία. Στο νέο δημιουργούμενο τμήμα θα υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης και το κυριότερο, κατάλληλου συνδυασμού όλων των πληροφοριών που διατίθενται σε ακαδημαϊκό και επιστημονικό επίπεδο ενώ θα δίνει έμφαση στην συνεργασία και ανταλλαγή απόψεων και με ξένες ομοειδείς υπηρεσίες.
Ως πρώτη προτεραιότητα του νέου αυτού ακαδημαϊκής φύσεως τμήμα της ΜΙΤ, θα είναι σύμφωνα με τις ανακοίνωση, η παρατήρηση και ανάλυση της δραστικότητας του κουρδικού ΡΚΚ καθώς και οι διάφορες μελέτες που θα γίνουν σχετικά με τα προτεινόμενα σενάρια για την λύση του κουρδικού προβλήματος.
Όπως αναφέρονταν το Κέντρο αυτό, δηλαδή το İSAMER, θα ακολουθούσε την δημιουργία των ήδη λειτουργούντων, Ακαδημίας Πολέμου, Ακαδημίας της Αστυνομίας και της Ακαδημίας Εθνικής Ασφάλειας. Στο Κέντρο αυτό θα παρέχονται εκτός των άλλων και επιμόρφωση βάσει ειδικών τμημάτων διάρκειας δυο ή τριών ετών σε στελέχη της ΜΙΤ. Για το ίδιο θέμα στις 6 Ιανουαρίου του 2012 μαθαίνουμε, (ιστοσελίδα ΗΗ Halkın Habercisi), ότι με πρωτοβουλία του ίδιου του αρχηγού της ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν, στη περιοχή Gölbaşı της Άγκυρας θα δημιουργηθεί ένα μεγάλο «χωριό» της ΜΙΤ, όπου θα στεγαστεί και την νέα Ακαδημία Πληροφοριών, İSAMER. Στο ίδιο μέρος από την περιοχή του Yenimahalle της τουρκικής πρωτεύουσας θα μεταφερθούν και άλλες βασικές εγκαταστάσεις της ΜΙΤ Στο ίδιο θέμα της ίδρυσης του ISAMER επανήλθε η ίδια η τουρκική εφημερίδα, στις 20 Φεβρουαρίου του 2012, όπου ανακοινώνονταν και η επίσημη νομοθετική ρύθμιση για την ίδρυση και δημιουργία του Κέντρου.
Σύμφωνα με τις νέες πληροφορίες, το ISAMER θα λειτουργεί στα πλαίσια της ΜΙΤΕΜ, δηλαδή του εκπαιδευτικού τμήματος της ΜΙΤ και θα συνεργάζεστε μα ανάλογα ακαδημαϊκά τμήματα έρευνας και μελέτης ξένων μυστικών υπηρεσιών. Ως άμεση προτεραιότητα του Κέντρου καθορίζονται οι εξελίξεις στην Μέση Ανατολή η οποία χαρακτηρίζετε σαν άκρως κρίσιμη περιοχή, η παγκόσμια τρομοκρατία, το ΡΚΚ και το ζήτημα της ενεργειακής ασφάλειας.
Ειδικότερα οι εξελίξεις στην Συρία, το Ιράκ, και η «αραβική άνοιξη», όπως τονίζονταν, απασχολούν έντονα την ΜΙΤ η οποία έχει δώσει την εντολή παρακολουθούνται εντατικά τα σχετιζόμενα γεγονότα και να συντάσσονται ανάλογες εκθέσεις οι οποίες και θα παρουσιάζονται στο τουρκικό Εθνικό Συμβούλιο Ασφαλείας. Σύμφωνα με δηλώσεις του ειδικού ερευνητή της ΜΙΤ, απόστρατου συνταγματάρχη. Μεσούτ Ουλκέρ, η Τουρκία θα πρέπει να παίξει πιο ενεργό ρόλο στα πολιτικά πράγματα του περίγυρου της ειδικότερα μετά τις τελευταίες ραγδαίες εξελίξεις που αλλάζουν πολλά δεδομένα. Το συμφέρον της Τουρκίας, όπως τονίζετε, είναι να έχει καθοριστικό ρόλο στις εξελίξεις αυτές και προς την κατεύθυνση αυτή η συμβολή της ΜΙΤ πρέπει να είναι αποφασιστική.
Η Τουρκία, σύμφωνα με τον Ουλκέρ, δεν θα πρέπει να είναι ένας απλός παρατηρητής αλλά να διευθύνει τρόπων τινά τα πράγματα και για τον λόγο αυτό χρειάζεται μια δυνατή ΜΙΤ η οποία θα παρακολουθεί με άγρυπνο μάτι όλες τις εξελίξεις και για τον λόγο αυτό επιβάλλεται η δημιουργία αυτού του ακαδημαϊκού Κέντρου. Σημειωτέον ότι το Κέντρο θα στελεχωθεί από επίλεκτους ακαδημαϊκού επιπέδου ενώ οι γλώσσες που ζητούνται είναι 10 μεταξύ των οποίων Αγγλικά, Αραβικά, Ελληνικά, Αρμενικά, Γεωργιανά, Εβραϊκά, Κινέζικα και Ρωσικά.
Από την ίδια την ΜΙΤ μαθαίνουμε ότι το ΙΣΑΜΕΡ ουσιαστικά ιδρύθηκε και λειτουργεί από τον Αύγουστο του 2011 και ο βασικός του στόχος είναι η ακαδημαϊκή προσέγγιση σε νέα πεδία έρευνας και πληροφοριών που αφορούν τις διεθνείς εξελίξεις την παγκοσμιοποίηση. Οι δραστηριότητες του ISAMER θα είναι η έρευνα στην βιβλιογραφία των μυστικών υπηρεσιών, η σύνταξη ακαδημαϊκών και επιστημονικών μελετών, η διενέργεια σεμιναρίων, τραπεζών εργασίας, διαλέξεις, η ανάλυση και σύνταξη εκθέσεων πάνω σε εσωτερικά και εξωτερικά θέματα και προβλήματα, η δημιουργία τμημάτων στρατηγικών ερευνών και γενικότερα η έμφαση στην επιμόρφωση των στελεχών του προς κάλυψη και εξυπηρέτηση των αυξανόμενων αναγκών της Τουρκίας στο επίπεδο πληροφόρησης και ανάλυσης. Ο απώτερος στόχος είναι το ISAMER να αποτελέσει το μεγαλύτερο Κέντρο Ακαδημαϊκών Ερευνών της Τουρκίας πάνω σε θέματα Στρατηγικής και Διεθνών Σχέσεων.
Στις 15 Ιανουαρίου 2012 γίνονταν γνωστό, (Habertürk), η οριστική και τελική δημιουργία ενός νέου κεντρικού αρχηγείου μυστικών υπηρεσιών με πρωθυπουργική απόφαση. Το κεντρικό αυτό αρχηγείο θα έχει υπό την εποπτεία του τον γενικό συντονισμό όλων των μυστικών υπηρεσιών υπό την αιγίδα της μεγαλύτερης μυστικής υπηρεσίας, της ΜΙΤ. Το Κέντρο αυτό θα ονομάζεται, «ΜΙΜ», δηλαδή, «Συντονιστικό Κέντρο Πληροφοριών και Επιχειρήσεων», Müşterek İstihbarat ve Operasyon Merkezi. Το Κέντρο αυτό σε πρώτη φάση θα στελεχώνεται από επίλεκτα στελέχη των μυστικών υπηρεσιών τα οποία θα έχουν και την ανάλογη πείρα στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας τα τελευταία χρόνια. Ο σκοπός θα είναι η σε πρώτη φάση ανταλλαγή πληροφοριών και η ανάλυση γεγονότων και της επίδραση στους στις γενικότερες εξελίξεις.
Το Κέντρο θα διευθύνεται από το αρχηγό της ΜΙΤ, όπου και θα υπάγεται και όπου θα προωθούνταν όλες οι πληροφορίες για τις διαφορές επιχειρήσεις της μυστικής υπηρεσίας. Στην λειτουργία του θα συμβάλουν, σύμφωνα με τις πληροφορίες, η Διεύθυνση Ασφάλειας και οι υπηρεσίες Δημοσίας Τάξης. Η επιδίωξη της δημιουργίας του Κέντρου είναι να μην μένει τίποτα εν κρύπτω από το Κέντρο. Το Κέντρο θα ελέγχει σαν το «μεγάλο μάτι» όλες τις δραστηριότητες όλων των μυστικών υπηρεσιών, δηλαδή της Γενικής Ασφάλειας, του Γενικού Επιτελείου, της Στρατοχωροφυλακής και του υπουργείου Εξωτερικών.
Όλες αυτές οι μυστικές υπηρεσίες θα συντονίζονται από το Κέντρο και θα συμβάλουν ουσιαστικά στην αποτελεσματική λειτουργία του. Σε πρώτη φάση το Κέντρο θα αποτελείται από 6 διαφορετικούς τομείς και θα επανδρωθεί από 20 στελέχη ειδικευμένα στο τομέα της συγκέντρωσης και αξιοποίησης πληροφοριών. Θα βρίσκεται συνεχώς εν εγρήγορση και θα λειτουργεί αδιαλείπτως όλο το εικοσιτετράωρο, αξιοποιώντας όλο τον πλούτο των ηλεκτρονικών πληροφοριών που θα συρρέουν στο Κέντρο. Θα έχει την δυνατότητα να χρησιμοποιεί όλες οι τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις στον τομέα της παρακολούθησης και της συγκέντρωσης πληροφοριών, ενώ ο στόχος θα είναι η όσο το δυνατόν επιτάχυνση στην αξιοποίηση όλων αυτών των στοιχείων για τους «ειδικούς» σκοπούς του Κέντρου.
Η κύρια αφορμή στην δημιουργία αυτού του Κέντρου ήταν η μεγάλη διασπορά των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών και η προσπάθεια συγκέντρωσης τους την οποία φαίνεται πως έχει επιτύχει με τον καλύτερο τρόπο ο σημερινός αρχηγός της ΜΙΤ, Hakan Fıdan. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με αναφορά του Τούρκου δημοσιογράφου, Abdurrahman Şimşek, (Sabah), η πολυδιάσπαση αυτή προκαλούσε πολλά προβλήματα συντονισμού κυρίως στο ζήτημα της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας, των εσωτερικών και εξωτερικών απειλών. Με την δημιουργία του Κέντρου, το τρήμα Πληροφοριών Εξωτερικού το τμήμα Πληροφοριών Εσωτερικού άλλα και όλα τα αρχεία της Γενικής Διεύθυνσης Ασφαλείας και της υπηρεσίας πληροφοριών της Στρατοχωροφυλακής, υπάγονται πλέον στην προσωπική δικαιοδοσία του Hakan Fıdan ο οποίος θα έχει την δυνατότητα έλεγχου και πρόσβασης.
Ένα άλλο σοβαρό στοιχείο που συνέβαλλε στην αναγκαιότητα της ίδρυσης του ΜΙΜ, ήταν η προσπάθεια εξάρθρωσης τα τελευταία χρόνια πολλών οργανώσεων που είχαν σκοπό με διάφορες τρομοκρατικές επιχειρήσεις να προκαλέσουν την ανατροπή της κυβέρνησης του Ερντογάν. Η προοπτική περεταίρω εσωτερικής έντασης με τις μεταρρυθμίσεις που προωθεί η κυβέρνηση Ερντογάν και τις έντονες αντιδράσεις από διάφορα κέντρα είτε εθνικιστών είτε αριστερών αποκλίσεων, αλλά και η αποσταθεροποίηση του εξωτερικού περιβάλλοντος με άγνωστες τις γενικότερες συνέπειες αυτής της εξέλιξης, συνέβαλλε επίσης στην επιτάχυνση της δημιουργίας του Κέντρου.
Η δημοσιοποίηση της ανάγκης δημιουργίας αυτού του Κέντρου έγινε για πρώτη φορά ευρέως γνωστή στις 11 Μαΐου του 2012, από ένα σχετικό και αποκαλυπτικό δημοσίευμα της εφημερίδας Sabah. Σύμφωνα με το αποκαλυπτικό αυτό δημοσίευμα, από τότε είχε δημιουργηθεί ένας κεντρικός φορέας που θα ένωνε και θα συντόνιζε τις υπηρεσίες πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου, της Γενικής Ασφάλειας, της ΜΙΤ, της Υπηρεσίας Πληροφοριών του υπουργείου Εξωτερικών και φυσικά της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Στρατοχωροφυλακής.
Η κίνηση αυτή, όπως τονίστηκε, θεωρήθηκε σαν η σημαντικότερη εξέλιξη και μεταρρύθμιση στον τομέα των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας και ο νέος φορέας ενδεικτικά χαρακτηρίστηκε σαν «Κεντρική Δεξαμενή Πληροφοριών». Πέραν όμως της συγκέντρωσης πληροφοριών, ο συντονιστικός αυτός φορέας θα επιδίωκε την με μεγαλύτερη προοπτική επιτυχίας την διεξαγωγή επιχειρήσεων κατά των τρομοκρατικών ομάδων και ιδίως του κουρδικού ΡΚΚ.
Στη συνέχεια στις 22 Δεκεμβρίου του 2012 γίνονταν γνωστό ότι το υπό δημιουργία, κέντρο, δηλαδή το «ΜΙΜ», θα στελεχώνονταν από τέσσερεις διευθυντές της Γενικής Ασφάλειας και από άλλους δυο υποδιευθυντές της ενώ στα στελέχη του θα συμπεριλάμβαναν δυο στρατιωτικοί της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Γενικού Επιτελείου. Μάλιστα όπως έγινε γνωστό εκείνες τις μέρες, θα γίνονταν η πρώτη προπαρασκευαστική σύσκεψη των βασικών στελεχών του «ΜΙΜ» για να προχωρήσει και τυπικά η ίδρυση του Κέντρου. Για το ίδιο θέμα την επομένη, 23 Δεκεμβρίου του 2012, (Aksam), γίνονταν γνωστό ότι με την δημιουργία του νέου αυτού Κέντρου τελείωνε για πάντα η εποχή των στεγανών στις μυστικές υπηρεσίες και των «κρυφών», δηλαδή ανεξέλεγκτων επιχειρήσεων, χωρίς να υπάρχει κανένας συντονισμός μεταξύ τους.
Όπως αναφέρονταν χαρακτηριστικά, με την δημιουργία αυτό του Κέντρου με πρωτοβουλία του ίδιου του πρωθυπουργού, Ταΐπ Ερντογάν, τελείωνε ένας ακήρυχτος πόλεμος είκοσι ετών περίπου μεταξύ των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας. Σαν πρώτη προτεραιότητα του νέου αυτού Κέντρου θα ήταν η αντιμετώπιση της αυξανομένης τον τελευταίο καιρό δραστηριότητας κάποιων αριστερών τρομοκρατικών οργανώσεων, όπως TİKKO και DHKP-C.
Επίσης μεγάλη έμφαση θα δίνονταν στις εξελίξεις του εμφυλίου πολέμου στην Συρία, όπου είχαν εμπλακεί άμεσα και οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και φυσικά η δραστηριότητα του κουρδικού ΡΚΚ Για το ίδιο θέμα της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας της ΜΙΤ, στις 21 Φεβρουαρίου του 2013 μαθαίνουμε, (Zaman), ότι η ΜΙΤ για τις τεχνολογικές της ανάγκες και για την τελειοποίηση των συστημάτων παρακολούθησης θα συνεργάζονταν στενά με την TÜBİTAK, την τουρκική πολεμική βιομηχανία ειδικευμένη στον τεχνολογικό τομέα.
Όπως αναφέρονταν, ο ίδιος ο αρχηγός της MIT, Hakan Fıdan, είχε επισκεφτεί την Γενική Γραμματεία της τουρκικής πολεμικής βιομηχανίας και είχε συνάντηση με τον γενικό γραμματέα. Στη συνάντηση αυτή υπογράφτηκε συμφωνία συνεργασίας δέκα ετών μεταξύ της ΜΙΤ, της Γραμματείας Πολεμικής Βιομηχανίας και της TÜBİTAK, για την δημιουργία εργαστηρίου μυστικών υπηρεσιών. (İstihbarat Laboratuvar), που θα έχει σαν αποστολή να αντιμετωπίσει τις αυξανόμενες ανάγκες της ΜΙΤ. Για την δημιουργία αυτού του πρωτότυπου εργαστηρίου, είχε ήδη εγκριθεί ένα κονδύλι 220 εκατομμυρίων δολαρίων.
Οι προσυνεννοήσεις για την τελική συμφωνία για την δημιουργία του εργαστηρίου, είχαν αρχίσει από τα μέσα Δεκεμβρίου του 2012. Όπως γίνονταν γνωστό, το εργαστήρι αυτό θα έχει την δυνατότητα χρήσης ηλεκτρονικών, ηλεκτρομαγνητικών, οπτικών και ακουστικών συστημάτων, αποκωδικοποιητές κρυπτογραφημάτων, συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και αισθητήρες τελευταίας τεχνολογίας.
Παράλληλα θα έχει την δυνατότητα χρήσης τελειοποιημένων διχτύων παρακολούθησης, εξοπλισμένων με όλα τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα. Οι προσδοκίες για την αποτελεσματικότητα του εργαστηρίου στα πλαίσια της βελτίωσης των υπηρεσιών της ΜΙΤ, όπως αναφέρονταν χαρακτηριστικά, είναι πολύ μεγάλες και θα ανταποκρίνονταν στις ολοένα και αυξανόμενες ανάγκες της μεγαλύτερη μυστικής υπηρεσίας της Τουρκίας.
*Ο Νίκος Χειλαδάκης είναι Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
