Oι Αμερικάνοι Πεζοναύτες και το Φιλελληνικό Κίνημα της Φιλαδέλφειας

Το 1805 οι ΗΠ ήταν έτοιμες να βάλουν ένα τέλος στην τρομοκρατία των Βερβερικών κρατών της βορείου Αφρικής, μιας τρομοκρατίας που στη διάρκεια πολλών δεκαετιών υπό την ανοχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας είχε συμπληρώσει πολλές σελίδες στο ποινικό μητρώο των υποτελών της μεγάλης πύλης και της ίδιας της Οθωμανικής κυριαρχίας στη Μεσόγειο. Ο Thomas Jefferson 3^ος Πρόεδρος των ΗΠ αποφάσισε να επέμβει.

Έμπειρος διπλωμάτης, γνώστης των Ευρωπαϊκών θεμάτων και εκ των ιδρυτών του Αμερικάνικου έθνους, σε μια μυστική αποστολή εξουσιοδότησε τον «Στρατηγό» Eaton. Ο William Eaton, πρώην πρέσβης των Η.Π. στη Τυνησία, πρότεινε στον Thomas Jefferson να χρησιμοποιήσει τον εξόριστο αδελφό τού Yusef, τον Hamet, σε μια εκστρατεία εναντίον της Τρίπολης και ο Πρόεδρος των Η.Π. εξουσιοδότησε τον Eaton να το προσπαθήσει. Στην έρημο της Αιγύπτου ο Eaton, με τη βοήθεια του Hamet Karamanli, ετοίμασε ένα στρατό από 8 Αμερικανούς πεζοναύτες, 40 Έλληνες μισθοφόρους (Φώτο 1 Attack on Derna by Charles Waterhouse, προσοχή στον Τσολιά..) και άλλους Χριστιανούς και Άραβες μισθοφόρους, καθώς και πιστούς οπαδούς του Hamet· που όλοι μαζί δεν ξεπερνούσαν τους 400 στρατιώτες. Μετά από μια πορεία μέσα από την έρημο, περίπου 800 χιλιομέτρων, έφτασαν στην πόλη της Τρίπολης, DERNA.

(Φωτό 1)

Με την υποστήριξη του Πολεμικού Ναυτικού, ο Eaton έγινε ο πρώτος Αμερικανός που ύψωσε τη σημαία των Η.Π. σε ξένο έδαφος και μάλιστα μετά από την πρώτη συνδυασμένη επιχείρηση. Η κρίσιμη συμβολή των Ελλήνων έκανε τον William Eaton να πει «Οι Έλληνες σε αυτή την μικρή υπόθεση ήταν αντάξιοι του αρχαίου χαρακτήρα τους». Στις ΗΠ ιδεολογικά είχε ξεκινήσει ένα κίνημα εναντίον της καταπίεσης των Χριστιανικών λαών, σε σπίτια και θέατρα πλήθος κόσμου διάβαζαν για τις βαρβαρότητες των Οθωμανών και τα Λευκά ή Χριστινικά σκλαβοπάζαρα, για την εκτέλεση του Πατριάρχη Γρηγορίου και για τη ολοκαύτωμα της Χίου…

Οι Πεζοναύτες ποτέ δεν ξέχασαν…

Λίγα χρόνια μετά, η Φιλαδέλφεια της Πενσυλβάνια «ερωτευμένη» με την κλασσική Ελλάδα, έθεσε στο κέντρο του ενδιαφέροντος της την Ελληνική Επανάσταση, «στις φλέβες των Αμερικανικών βάσεων, ρέει το αίμα του Ελληνισμού- Life Liberty and the Pursuit of Happiness – Zωή- Ελευθερία και Ευδαιμονία». Δεν αναφέρομαι στην πολιτική ηγεσία και στις επίσημες θέσεις της, αλλά στην πλατιά μάζα των διανοουμένων και των μη διανοουμένω που οι μεν έχτιζαν ήδη τα σημαντικότερα κυβερνητικά τραπεζικά και άλλα κτίρια σε κλασσικό Ελληνικό ρυθμό της εποχής του 4^ου και του 5^ου αιώνα π.Χ. και οι υπόλοιποι που με νωπές τις μνήμες της Αμερικάνικης Επανάστασης και με τις ιδέες του Ελληνισμού να κυριαρχούν στο Αμερικάνικο σύνταγμα και στην καθημερινή ζωή. (Φωτό 2, η Δεύτερη Τράπεζα των ΗΠ στην καρδιά της Φιλαδέλφεια, χτίστηκε το 1818 και στηρίχθηκε στο σχέδιο του Παρθενώνα των Αθηνών).

(Φωτό 2)

Ήταν τέτοιο το πάθος και η κυριαρχία του Ελληνιστικού πνεύματος στη Φιλαδέλφεια που την αποκαλούσαν «Η Αθήνα της Αμερικής» και όλοι οι Φιλέλληνες από ολόκληρη την τότε νέα δύναμη που αναδυόταν στη γη «πέρα από τις στήλες του Ηρακλή και τη μεγάλη θάλασσα», όπως την είχε αναφέρει στον περίφημο διάλογο του με τον Μέγα Αλέξανδρο ο Διογένης, αποφάσισαν να δημιουργήσουν μια επιτροπή βοήθειας προς την Επαναστατημένη Ελλάδα με έδρα την Φιλαδέλφεια. Αν και αρκετοί ήταν αυτοί που προσπάθησαν να ζητήσουν την στρατιωτική παρέμβαση των ΗΠ, δεν είχε φτάσει ακόμη η ώρα. Έτσι οι πλειοψηφία των υποστηρικτών του Φιλελληνικού κινήματος υπέρ της Επανάστασης εστίασαν στη Χριστιανική πίστη και την ανάγκη για Ελευθερία των Ελλήνων που οι αιμοσταγείς Οθωμανοί «έπνιγαν στο αίμα» κάθε εθνικοαπελευθερωτική κίνηση, αγγίζοντας με αυτό τον τρόπο πολύ περισσότερους Αμερικανούς.

Το Σεπτέμβριο του 1822 η Εθνική Εφημερίδα της Φιλαδέλφειας πρωτοστάτησε στο κίνημα σκιαγραφώντας “μια ρομαντική πρόταση για το Κογκρέσο.” Ο συντάκτης της εφημερίδας, Robert

Ο Walsh, κάλεσε το Κογκρέσο να εκδώσει δήλωση υπέρ των Ελλήνων και να στείλουν προς όφελός τους “ένα τμήμα της ναυτικής δύναμης των Ηνωμένων Πολιτειών, η οποία μπορεί να γλιτώσουν από την επιδίωξη πειρατών “Εκτίμησε ότι ένας στόλος των ΗΠΑ που θα αποτελείται από “δέκα, δεκαπέντε ή είκοσι ιστιοφόρα αποτελούμενο από φρεγάτες και άλλα πλοία “θα ήταν αρκετός για να καταστρέψει το το Οθωμανικό ναυτικό και να επιτρέψει στους Έλληνες να επιτύχουν την ανεξαρτησία τους. Ο Ουαλς υποστήριξε ότι έχοντας διακηρύξει τη δική τους (οι ΗΠ) ουδετερότητα στο Συνέδριο της Βιέννης, οι ευρωπαϊκές δυνάμεις δεν μπορούσαν να αντιταχθούν στην επέμβαση των ΗΠΑ “στο πλευρά του Χριστιανισμού και του Πολιτισμού»…(σχόλιο: οι σοφοί πρόγονοι μας έλεγαν ότι η ιστορία κάνει κύκλους και δεν είναι γραμμική…).

To 1827 o Samuel Miller ήταν ένας από τους πιο γνωστούς παρασημοφορημένους Πεζοναύτες Αξιωματικούς ο οποίος στον πόλεμο του 1812 ήταν υπεύθυνος για την ασφάλεια της ίδιας της Ουάσιγκτον. Στη μάχη του Bladensbur πολεμάει γενναία και τραυματίζεται. Για τις ηρωικές του πράξεις προάγεται σε Ταγματάρχης. Το 1825 τον βρίσκει Διοικητή της βάσης των Πεζοναυτών στη Φιλαδέλφεια. Γνώστης της Ελληνικής ιστορίας φρόντισε να μην ξεχαστεί η συμβολή των Ελλήνων στην πρώτη νίκη των Πεζοναυτών και των ίδιων των ΗΠ εκτός συνόρων. Επηρεασμένος από το σημαντικό φιλελληνικό κίνημα στις ΗΠ μάζεψε χρήματα μεταξύ των υφισταμένων του και τα κατέθεσε σε τραπεζικό λογαριασμό που διατηρούσε η επιτροπή των φιλελλήνων στην πόλη. Από τα αρχεία των Πεζεναυτών διασώζονται πολλά αξιόλογα έγγραφα για τον Miller, αλλά και από το αρχείο της επιτροπής υπέρ των Ελλήνων ιδιαίτερα σημαντικές επιστολές. Μία από αυτές (φωτό 3) έφερε πρόσφατα στη δημοσιότητα ο Ύπατος Πρόεδρος της ΑΗΕΡΑ και κάτοικος της Φιλαδέλφεια George Horiates.

(Φωτό 3)

Στην επιστολή του ο Samuel Miller αναφέρει χαρακτηριστικά

«Στρατόπεδο Πεζοναυτών 20 Φεβρουαρίου,

Αγαπητέ κύριε, αισθάνομαι από κοινού μαζί με άλλους για τις ασυναγώνιστες διακρίσεις των γενναίων Ελλήνων που είναι λογικοί και για τις αυξανόμενες προσπάθειες της επιτροπής σας για να συγκεντρώσει χρήματα για την ανακούφιση των άπορων οικογενειών, δεν μπορώ να επιτρέψω να περάσει η ευκαιρία χωρίς να συνεισφέρω μαζί με τους αξιωματικούς και τους υπόλοιπους άνδρες που βρίσκονται υπό τις διαταγές μου, κάποια μικρή βοήθεια για την επίτευξη των τόσο ευγενών σκοπών σας, γι ‘αυτό νιώθω ευλογημένος με το να εσωκλείω μια επιταγή στην τράπεζα της Φιλαδέλφειας από τις ακόλουθες πηγές: Yπολοχαγός James M’ Cauley and Francis C. Hall $10, Δώδεκα Λοχίες, Δεκανείς και Μουσικοί 11.25$, Πενήντα εννιά στρατιώτες 30$, Τρεις Οικείοι 1.25$, Μετρητά 20$ Τελικό ποσό 72.50$. Γνωρίζω πόσο μικρό μπορεί να φαίνεται το ποσό σε σύγκριση με τις ανάγκες της περίστασης, αλλά πιστεύω ότι θα είναι λιγότερο αποδεκτό από την περίσταση ότι το περίσσευμα του στρατιώτη θα πρέπει να συμβάλει σε οποιοδήποτε βαθμό όσο μικρό κι αν είναι, και να μετριάσει τα δεινά των καταπιεσμένων της γης του Θεμιστοκλή και του Λεωνίδα, έτσι τα συναισθήματα που έχουν υπαγορεύσει τις συνεισφορές σε μεγάλο βαθμό θα ικανοποιηθούν». SAMUEL MILLER

Στη μικρή αυτή έρευνα εντύπωση μου προκάλεσε το γεγονός ότι η επιτροπή των φιλελλήνων της Φιλαδέλφεια έλαβε δωρεές και από άλλες πόλεις, πρώτη από όλες…η Σπάρτη της Νότιας Καρολίνας…

*Ο Ανδρέας Ι. Ζαπουνίδης είναι Πρόεδρος της American Hellenic Educational Progressive Association-AHEPA HJ41 ΚΑΛΑΜΑΡΙΑ «Κωνσταντίνος Παλαιολόγος» και Γραμματέας Αssociation US Army-AUSA Hellenic Chapter. Σύμβουλος Ασφάλειας και Community Liaison Consultant εταιρειών Ενέργειας και Αμυντικής Βιομηχανίας.