Η συνθήκη του Μοντρέ που επέτρεψε στην Τουρκία να επανεξοπλίσει τα Στενά έχει και ένα άλλο πολύ σημαντικό όρο. Θέτει αυστηρές προϋποθέσεις διέλευσης από τον Βόσπορο προς την Μαύρη Θάλασσα σε πολεμικά πλοία χωρών που δεν έχουν ακτογραμμή στον Εύξεινο Πόντο/
Η διάταξη αυτή είναι σοβαρά εμπόδιο για τον πολεμικό στόλο των Ηνωμένων Πολιτειών, που θέλει να έχει ανοιχτή πρόσβαση στην περιοχή αυτή όπου η ένταση ανεβαίνει συνεχώς από τα γεγονότα τα της Ουκρανίας και την αυξανόμενη ένταση με την Ρωσία.
Την άποψη ότι ο Ερντογάν για να εξομαλύνει τις σχέσεις του με την Ουάσιγκτον και τον νέο πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, διακηρύσσει ότι θα προχωρήσει παρά τις εσωτερικές αντιδράσεις με κάθε μέσο στην κατασκευή του καναλιού τη; Κωνσταντινούπολης, το οποίο πρακτικά θα είναι η κατάργηση της συνθήκης του Μοντρέ, υποστηρίζει ο πολύ γνωστός Τούρκος δημοσιογράφος, ακτιβιστής, καθηγητής, ακαδημαϊκός και πολίτικος, Prof. Baskın Oran, στην τουρκική επιθεώρηση, Aktıf Haber.
Σύμφωνα με τον Τούρκο καθηγητή : Πρώτον, ο Τζο Μπάιντεν δεν τηλεφώνησε στον Ερντογάν σχεδόν τέσσερις μήνες μετά την ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων. Δεύτερον, τον Δεκέμβριο, το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών έθεσε σε ισχύ τον νόμο περί κυρώσεων, (CAATSA), κατά της Τουρκίας, για την αγορά του συστήματος πυραυλικής άμυνας S-400 από τη Ρωσία, τον οποίο ο Trump εμπόδιζε την εφαρμογή του. Τρίτον, οι ΗΠΑ κρατάνε το χαρτί της δικής της τουρκικής τράπεζας Halkbank και του έμπιστου προσώπου του Ερντογάν, Reza Zarrab, που κρατείται στις ΗΠΑ για το σκάνδαλο των παρανόμων συναλλαγών με το Ιράν. Σε όλα αυτά τα θέματα, ο Μπάιντεν συμπεριφέρεται τελείως διαφορετικά από τον Τραμπ.
Γι ‘αυτό ο Ερντογάν κάνει κάποιες προσπάθειες να πλησιάσει το Μπάιντεν. Μια από τις πιο σημαντικές κινήσεις του Ερντογάν είναι η συζήτηση για την κατάργηση της συνθήκης του Montreux μέσω του Kanal Istanbul. Παράλληλα προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την κρίση στην Ουκρανία.
Όπως είναι γνωστό η Ουκρανία βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο με τις ανατολικές αυτόνομες περιοχές όπου οι Ρώσοι πολίτες διαμένουν από το 2014. Η Ουκρανία υπέβαλε αίτηση στο ΝΑΤΟ, λέγοντας «Αυξήστε την παρουσία σας στη Μαύρη Θάλασσα». Στο ζήτημα αυτό ο Ερντογάν για πρώτη φορά έχει γυρίσει με χαρακτηριστικό τρόπο την πλάτη το στον Πούτιν και συντάσσεται με την Ουκρανία και τις ΗΠΑ.
Το ποιες θα είναι βέβαια οι συνέπειες αυτής της στάσης του στις σχέσεις του με την Ρωσία, αυτό είναι ένα σημαντικό ερώτημα
Μήπως άραγε ήρθε η ώρα;
*Ο Νίκος Χειλαδάκης είναι Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος
