Ποια είναι αυτή η Στρατιά του Αιγαίου που την «ξέχασε» σκόπιμα ο Μ.Τσαβούσουγλου;

Για άλλη μια φορά η τουρκική υποκρισία που απαιτεί την αποστρατικοποίηση των ελληνικών νησιών του ανατολικού Αιγαίου επικαλούμενη την συνθήκη της Λοζάνης, φάνηκε καθαρά στον επεισοδιακό διάλογο των κυρίων Δένδια και Τσαβούσογλου στην Άγκυρα. Αυτή την φορά όπως φάνηκε, οι Τούρκοι επιτέλους πήραν δημόσια την σωστή απάντηση.

Καθώς αυξάνεται η τουρκική προκλητική επιθετικότητα στο Αιγαίο και μονό η δημιουργία μιας τέτοιας καθαρά επιθετικού χαρακτήρα Στρατιάς από τουρκικής πλευράς, δίνει άλλο ένα νομικό επιχείρημα από την ελληνική πλευρά για την ύπαρξη αμυντικών στρατιωτικών δυνάμεων στα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

Αιχμή του δόρατος της τουρκικής επιθετικότητας και επεκτατικότητας στο Αιγαίο είναι η περίφημη Στρατιά του Αιγαίου με έδρα την Σμύρνη Δυστυχώς για την Στρατιά αυτή ελάχιστα έχουν γίνει γνωστά στην ελληνική πλευρά και το θέμα είναι εξόχως σημαντικό εξ αιτίας της καθαρά επιθετικής της διάταξης. Η στρατιά του Αιγαίου αξίζει να σημειωθεί ότι δημιουργήθηκε το Ιούλιο του 1974, μετά το τέλος των επιχειρήσεων των τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο.

Μετά το τέλος του Αττίλα, η Τουρκία άρχισε να συγκεντρώνει τις πρώτες μονάδες στην περιοχή, που θα αποτελούσαν τον πυρήνα της στρατιάς. Και πράγματι στις 2 Μαΐου 1975 ιδρύθηκε και επίσημα η νέα στρατιά του Αιγαίου που υπάγονταν απ’ ευθείας στο Επιτελείο Στρατού.

Η στρατιά του Αιγαίου ήταν από τη αρχή της ίδρυσης της σταθερά προσανατολισμένη προς τα νησιά του Αιγαίου, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει ενισχυθεί σημαντικά με μεγάλο αριθμό αποβατικών σκαφών, γεγονός που αποδεικνύει και τον επιθετικό της χαρακτήρα σε αντίθεση με τα όσα ισχυρίζονται οι Τούρκοι ότι έγινε για την άμυνα της Μικράς Ασίας.

Σήμερα η Στρατιά του Αιγαίου έχει εξελιχτεί σε ένα από τα μεγαλύτερα στρατιωτικά σώματα της Τουρκίας. Εκτός από τον αποβατικό στόλο περιλαμβάνει την 57η ταξιαρχία πυροβολικού με έδρα το προάστιο Μπουρνόβα στην Σμύρνη, την 19η ταξιαρχία πεζικού με έδρα το Αδραμύττιο, απέναντι από την Λέσβο, την 11η ταξιαρχία μηχανοκινήτου πεζικού με έδρα το Ντενιζλί, νοτιοανατολικά της Σμύρνης, την 3η εκπαιδευτική ταξιαρχία πεζικού με έδρα την Αττάλεια και την πρώτη εκπαιδευτική ταξιαρχία πεζικού με έδρα την Μαγνησία, βόρεια της Σμύρνης.

Παράλληλα στην δικαιοδοσία του επιτελείου Ναυτικού περιλαμβάνεται η διεύθυνση αποβατικού στόλου με έδρα την Φώκαια και την Σμύρνη, μια ταξιαρχία κομάντος του ναυτικού με έδρα την Φώκαια και την Σμύρνη, το αρχηγείο στόλου στον ναύσταθμο του Ακσάζ (απέναντι από τα Ίμια) και το αρχηγείο υποστήριξης αμφίβιων επιχειρήσεων με έδρα επίσης την Σμύρνη. Από όλα αυτά τα στοιχεία φαίνεται καθαρά ο επιθετικός χαρακτήρας της στρατιάς του Αιγαίου, απέναντι ακριβώς από τα ελληνικά νησιά του ανατολικού Αιγαίου.

Να σημειωθεί ότι οι Τούρκοι έχουν «παίξει» και διπλωματικά παιχνίδια με την Στρατιά του Αιγαίου. Έτσι τον Απρίλιο του 2000 ο πρώην αρχηγός του Επιτελείου Ναυτικού της Τουρκίας, Γκιουβέν Ερκαγια, προσπαθώντας υποτίθεται να βρει ένα σχέδιο για να μειωθεί η ένταση στο Αιγαίο είχε ρίξει για πρώτη φορά την πρόταση της σταδιακής μετακίνησης της Στρατιάς ανατολικότερα, αλλά με το αντάλλαγμα της υποχρέωσης της ελληνικής πλευράς να αναγνωρίσει τα τουρκικά «δίκαια στο Αιγαίο. Συγκεκριμένα στις 4 Απριλίου 2000 ο Έρκαγια, απόστρατος πλέον και μόνιμος σύμβουλος της τουρκικής κυβέρνησης για θέματα θαλάσσης, επέδωσε τότε στον πρωθυπουργό, Μπουλέντ Ετσεβίτ, ένα σχέδιο προτάσεων μιας ομάδας εμπειρογνωμόνων υπό την καθοδήγηση του, για τα προβλήματα του Αιγαίου. Το σχέδιο αυτό στην αρχή χαρακτηρίστηκε από τα τουρκικά ΜΜΕ σαν «μυστικό σχέδιο», αλλά γρήγορα «διέρρευσε» στον τουρκικό τύπο.

Όπως έγινε γνωστό το κυριότερο σημείο του σχεδίου ήταν η πρόταση για την διαπραγμάτευση με την ελληνική πλευρά της Στρατιάς του Αιγαίου, με τις γνωστές τουρκικές αξιώσεις για το Αιγαίο. Μόλις όμως έγινε γνωστό το σχέδιο του Έρκαγια, ήρθε αμέσως η αντίδραση του τουρκικού Γενικού Επιτελείου. Με γραπτή του ανακοίνωση έκανε σαφές, ότι δεν υπήρχε κανένα ζήτημα απομάκρυνσης της Στρατιάς του Αιγαίου στο εσωτερικό, όπως πρότεινε ο Έρκαγια και έτσι δεν τίθεται κανένα θέμα διαπραγμάτευσης της.

Το περίεργο σε όλα αυτά, είναι πως η εφημερίδα Μιλιέτ έγραψε τότε πως για το σχέδιο αυτό είχε ενημερωθεί, πριν δημοσιευθεί, ο τότε αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Τουρκίας, Χουσεΐν Κιβρίκογλου και μάλιστα, όπως αναφέρθηκε από την τουρκική εφημερίδα, ο αρχιστράτηγος αντιμετώπισε κατ’ αρχήν θετικά τις προτάσσεις του Έρκαγια. Ο ίδιος ο Ετσεβίτ δήλωσε πως είναι ακόμα πολύ νωρίς για να συζητάει κανείς την διαπραγμάτευση της στρατιάς του Αιγαίου . Ο δε πρώην πρόεδρος της Τουρκίας, Κενάν Εβρεν, σε δηλώσεις που είχε κάνει τότε στην εφημερίδα Σαμπάχ τόνισε ότι το πρώτο βήμα για συνομιλίες στα προβλήματα του Αιγαίου πρέπει να το κάνει η Ελλάδα και όχι η Τουρκία, αποδίδοντας έτσι αδιαλλαξία στην ελληνική πλευρά.

Όλα αυτά έδειχναν πώς η υπόθεση ήταν μάλλον μια στημένη κίνηση εντυπωσιασμού όπως το συνηθίζει η Τουρκία και τίποτα άλλο και μάλιστα πολύ καλά σκηνοθετημένη για να δημιουργήσει την εικόνα μιας Τουρκίας που ζητάει τρόπους διαλόγου και μάλιστα θέτει για τον σκοπό αυτό στο τραπέζι και πολλά «κεκτημένα» της. Την πραγματική διάσταση της υπόθεσης αποκάλυψε τότε ο δημοσιογράφος της Χουριέτ, Ερτουγρούλ Οζκιόκ, ο οποίος τόνισε πως αυτή η πρόταση δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτή από το Γενικό Επιτελείο καθώς παραβίαζε την δομή των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.

Ο ίδιος δημοσιογράφος, που είχε άμεση σχέση με το Γενικό Επιτελείο, συμπέρανε πως δεν ήταν δυνατόν στην παρούσα στιγμή και με τον τρόπο λειτουργίας της τουρκικής στρατιωτικής ιεραρχίας να αναληφθούν σημαντικές πρωτοβουλίες για κάποια διπλωματική κίνηση στο πρόβλημα του Αιγαίου. Τις ίδιες περίπου απόψεις με τον Οζκιόκ εξέφρασε τότε και ο δημοσιογράφος της Σαμπάχ, Γκιουνγκιόρ Μενγκί.

Το συμπέρασμα από αυτή την εντυπωσιακή επικοινωνιακά κίνηση της τουρκικής πλευράς, ήταν πως η Τουρκία έριχνε, όπως συνήθιζε πάντα, «άδεια για να πιάσει γεμάτα», δηλαδή ήταν μια κλασική κίνηση υποτίθεται «καλής θέλησης» της Τουρκίας, αφ’ ενός για να δει και να εκτιμήσει τις αντιδράσεις της ελληνικής πλευράς και αφ’ ετέρου για να δείξει σε διεθνές επίπεδο ότι… έχει την καλή θέληση ειρηνικής διευθέτησης των προβλημάτων του Αιγαίου.

*Ο Νίκος Χειλαδάκης είναι Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος