Παράδοξο Υπόδειγμα ή Παράδειγμα προς Αποφυγή;
Συμπληρώσαμε -καθόλου αισίως- ένα ολόκληρο χρόνο από την επίσημη ημερομηνία- με ανακοίνωση και σφραγίδα του ΠΟΥ (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας) από την κήρυξη της Πανδημίας και την προκήρυξη (ως WANTED) της δημόσιας υγείας και της ανθρώπινης ελευθερίας…
Θα κάνουμε έναν απολογισμό και ταυτόχρονα μια απόπειρα να διαχωρίσουμε τις χώρες -βάσει των τακτικών διαχείρισης της κρίσης- σε 4 βασικές κατηγορίες και 2 υποκατηγορίες. Μεθοδολογικά θα βασιστούμε σε 3 βασικά κριτήρια: α) την αυστηρότητα των μέτρων που πήραν, β) την έως τώρα αποτελεσματικότητά τους ως προς την προστασία του πληθυσμού και γ) τη λιγότερη δυνατή φθορά της οικονομίας.
PREMIER COVID LEAGUE
Α’ Κατηγορία: Νότιος Κορέα
Η Τίγρης της Ν.Α. Ασίας είναι η άξια Παγκόσμια Anti-Covid Πρωταθλήτρια (αν υπήρχε τέτοιος τίτλος). Θρήνησε (αδιανόητο) 1.813 θανάτους σε έναν πληθυσμό 51,7 εκατ. κατοίκων! Πήρε εξ αρχής αυστηρά μέτρα αξιοποιώντας την πρότερη εμπειρία του SARS και υποφέρει λιγότερο και ως κοινωνία και ως οικονομία. Στην τριάδα της επιτυχίας συγκαταλέγονται και οι άλλες δύο «τίγρεις», η Ταϊβάν και η Σιγκαπούρη. Η πρώτη δηλώνει μόλις 12 (ναι δώδεκα) θύματα με πληθυσμό 23,6 εκατ., ενώ η δεύτερη μόλις 19 επί 5,7 εκατ. κατοίκων, σε ένα κρατίδιο μικρότερο από τη Θεσσαλονίκη.
SUPER COVID LEAGUE
Β’ Κατηγορία: Κίνα – Ρωσία
Αυταρχικά καθεστώτα με πλήρη έλεγχο στην ενημέρωση και την εγχώρια και την παγκόσμια κοινή γνώμη. Εμφανίζονται ως «επιτυχημένα», αλλά κανείς δεν γνωρίζει τί πραγματικά συμβαίνει εντός των τειχών τους και ποιά είναι η τύχη των ασθενών τους. Ουδείς επίσης δεν τολμάει να το ψάξει… Αφού είναι γνωστό πως το πολώνιο δεν αφήνει ίχνη… Για την ιστορία, η «πατρίδα» του Covid-19, δηλώνει μόνο 4.636 θανάτους, δηλαδή τους μισούς από την Ελλάδα των 11 εκατομμυρίων, ενώ ο πληθυσμός της είναι 1,4, δις, δηλαδή 140 φορές μεγαλύτερος του δικού μας.
RELEGATED COVID LEAGUE
Γ’ Κατηγορία: Η Δύση / ΗΠΑ και Ευρώπη:
Αποτυγχάνουν παταγωδώς παρότι διαθέτουν τα πιο προηγμένα συστήματα υγείας. Η Αμερική κυρίως λόγω της αμφιθυμίας του Τραμπ (που αντιλαμβανόταν ενστικτωδώς τα λάθη του, αλλά οι «διορθώσεις» του Dr. Fauci, τον οδηγούσαν σε μεγαλύτερα σφάλματα) και η Ευρωπαϊκή Ένωση εξαιτίας της διαχρονικής γραφειοκρατίας και δυσκαμψίας της. Η ίδια η Καγκελάριος Μέρκελ ομολόγησε δημοσίως τα λάθη της, σε μια σπάνια στιγμή αυτοκριτικής για Γερμανίδα πολιτικό.
SOUTHERN HEMISPHERE LEAGUE
(Δ) Υποκατηγορία: Αφρική – Λατινική Αμερική – Κεντρική Ασία
Ή «όπου φτωχός και η μοίρα του»: στο μισό πλανήτη κυριάρχησε η «δεδομένη» έλλειψη στοιχειωδών υποδομών στα συστήματα δημόσιας υγείας, η ανυπαρξία μηχανισμών ιχνηλάτησης, ηγέτες αρνητές, όπως ο Βραζιλιάνος Μπολσονάρο, και βέβαια η δραματική έλλειψη πόρων, που κατατάσσει τους πληθυσμούς ολόκληρων ηπείρων σε καθεστώς εμβολιαστικού lock down. Ταξικός και νεοταξικός ο ιός λοιπόν… όχι μόνο τοξικός!
Για να μην αποτυπωθούν δραματικά ρεκόρ στις περιοχές αυτές, ουσιαστικά δεν μετράνε τί πραγματικά συμβαίνει. Οι Δυτικοί βολεύονται από τα πλείστα όσα πανδημικά φαινόμενα ευδοκιμούσαν και πριν τον Covid-19 στις χώρες αυτές και «τσουβαλιάζουν» νεκρούς, ως καθημερινό φαινόμενο… Απλά ντροπή…
Η ΛΙΓΚΑ ΤΩΝ «ΑΡΙΣΤΩΝ»
Δ1’ Υποκατηγορία: Ελλάδα
Μόλις σπάσαμε το δυστοπικό ρεκόρ των 10.000 νεκρών…
Ενώ ανήκουμε στην Ευρώπη, θέλουμε και στη διαχείριση του Covid να φαινόμαστε ανώτεροι. Εφαρμόζουμε εδώ και ένα χρόνο το πιο σκληρό lock down (βλ. πίνακα 1) όχι μόνο γιατί είχαμε ένα από τα πιο αδύναμα ΕΣΥ των 28, αλλά δεν φροντίσαμε να το θωρακίσουμε ούτε κατά το 5μηνο μεταξύ 1ου και 2ου lock down (Μάιος – Οκτώβριος). Ως αποτέλεσμα, η ύφεση βαθαίνει, τα μέτρα δεν πιάνουν, όχι τόσο εξαιτίας της κόπωσης του πληθυσμού, όπως θέλουν να μας μετατοπίσουν την ευθύνη οι Άριστοι του Μαξίμου, αλλά κυρίως γιατί οι ίδιοι τα έχουν χαμένα. Αυτοί μπλέξανε τις γραμμές τους και εμείς χάνουμε τις ζωές μας. Εξακολουθούν να πλασάρουν το μύθο τους, ότι δήθεν ζούμε ένα SUCCESS STORY, ότι δήθεν είμαστε οι καλύτεροι στον κόσμο, σε μια κοινή γνώμη που δεν είναι -ευτυχώς- όσο «κοβιντιασμένη» διανοητικά φοβόμαστε, αλλά αθροίζει θυμό και ετοιμάζεται να ξεσπάσει. Το κίνημα των πλατειών προς το παρόν αφήνει πίσω του στοίβες από πλαστικά μπουκάλια. Φοβάμαι ότι σε λίγο θα είναι γυάλινα και δεν θα περιέχουν μπύρα αλλά κάτι πιο εύφλεκτο…
VIKINGS COVID LEAGUE
Δ2’ Υποκατηγορία: Σουηδία
Από την πρώτη στιγμή το Σουηδικό μοντέλο στοχοποιήθηκε από τα περισσότερα προηγμένα κράτη, αφού οι παραδοσιακά κοινωνικά υπερευαίσθητοι Σκανδιναβοί, εξέπληξαν με μια θεωρητικά «σκληρή απόφαση»: επέλεξαν το λάθος -κατά τους επικριτές τους- δρόμο της «ανοσίας ή ‘’ανοησίας’’ της αγέλης». Δεν πήραν αυστηρά μέτρα, αλλά αφού πρώτα ενημέρωσαν με ειλικρίνεια την κοινωνία, βασίστηκαν στην αυξημένη αίσθηση ατομικής και κοινωνικής ευθύνης των Σουηδών, οι οποίοι κλήθηκαν να αυτοπειθαρχήσουν. Και βέβαια ως συνειδητοί πολίτες, οι Βίκινγκς το έκαναν, σεβόμενοι τους εαυτούς τους και τους γύρω τους.
Στην πρώτη φάση δεν επέβαλαν καμία μαζική καραντίνα, δεν έκλεισαν εργοστάσια, ούτε μαγαζιά, ούτε καν εστιατόρια και μπαρ. Τα σχολεία τους έμειναν ανοιχτά. Οι συναθροίσεις επιτράπηκαν μέχρι 50 άτομα. Απαγορεύτηκαν μόνο οι επισκέψεις σε γηροκομεία -λογικό. Και βέβαια, δεν υπήρξε κατ’ οίκον περιορισμός, ούτε για συζήτηση.
Η τολμηρή στρατηγική βασίστηκε στην προτεραιοποίηση της διασφάλισης της μακροχρόνιας επιβίωσης της οικονομίας και της κοινωνίας. Και ποιά ήταν τα αποτελέσματα τελικά;
Σαφώς καλύτερα από τα δικά μας!
Σουηδία vs Ελλάδα: Σημειώσατε 1.
Επειδή όμως τα έθνη και οι κοινωνίες τους δεν είναι ποδοσφαιρικοί αγώνες, και οι πολιτικές υγείας σημεία ΠΡΟΠΟ, αξίζει να δούμε πως εμείς χάσαμε το στοίχημα και αυτοί μας κέρδισαν και σαν κράτος και κατά κράτος.
Δεν είμαι επιδημιολόγος, αλλά διαθέτω παραπάνω από τις βασικές γνώσεις στατιστικής. Γι’ αυτό επιλέγω ως δείκτη υγειονομικής αποτελεσματικότητας τη θνητότητα.
Γιατί;
Απλό.
Η αναλογία κρουσμάτων ανά εκατομμύριο πληθυσμού που χρησιμοποιεί ο κ. Μητσοτάκης στις ομιλίες του αγγίζει τα όρια των fake news, καθώς δεν αποτυπώνει με ακρίβεια την κατάσταση. Αφού ο ΕΟΔΥ ελέγχει τον παρανομαστή του κλάσματος (test) [ο αριθμητής είναι σταθερός και δεν είναι άλλος από τον πληθυσμό μας 11.000.000]. Στην Ελλάδα τα tests είναι πολύ λιγότερα από άλλες χώρες της Ε.Ε. γι’ αυτό και ο δείκτης «κρούσματα» είναι αμφιλεγόμενος. Ενώ η θνητότητα (νεκροί ανά εκατομμύριο πληθυσμού) είναι ένας δείκτης μακάβριος μεν, αλλά πιο ακριβής.
Αν θέλουμε να είμαστε ακριβοδίκαιοι, πρέπει να διαχωρίσουμε την απόδοση της Σουηδίας σε δύο περιόδους:
1η ΦΑΣΗ: Μάρτιος – Μάιος ’20: Η ήπια στρατηγική τους την περασμένη άνοιξη απέδωσε μεν, αλλά συγκρινόμενη με τις άλλες Σκανδιναβικές Χώρες, δεν υπερτερούσε. Ακόμη και σε σχέση με την Ελλάδα (2.917 κρούσματα /175 θάνατοι μέχρι 31 Μαΐου 2020, ΕΟΔΥ), υστερούσε, αφού μετρούσε 29.680 κρούσματα και 3.677 απώλειες.
Η Σουηδία βέβαια, ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση από πολλές άλλες εξίσου προηγμένες χώρες, όπως οι ΗΠΑ, η Ιταλία, η Γαλλία, η Ισπανία και η Βρετανία.
Η κυβέρνησή τους παρ’ όλα αυτά επικρίθηκε στο εσωτερικό της χώρας, γιατί δεν κατάφερε να διασφαλίσει εξίσου την προστασία των υπερηλίκων (άνω των 70 ετών), όπως και των κοινωνικά ασθενέστερων μεταναστών.
Γι’ αυτό και το φθινόπωρο η Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας αναπροσάρμοσε μερικώς την αντιμετώπισή της αυστηροποιώντας κάποια από τα μέτρα.
Στα μέσα Μαρτίου, πολλές χώρες αποφάσισαν να κλείσουν τα σχολεία, σε μια προσπάθεια να μειωθεί η μετάδοση του SARS-CoV-2. Η Σουηδία ήταν μια από τις λίγες χώρες που αποφάσισαν να διατηρήσουν ανοικτές τις προσχολικές τάξεις (παιδιά 1 έως 6 ετών) και τα σχολεία (παιδιά 7 έως 16 ετών).
Ο αριθμός των θανάτων από κάθε αιτία μεταξύ των 1.951.905 παιδιών στη Σουηδία, ηλικίας 1 έως 16 ετών, ήταν 65 κατά τη διάρκεια της προ-COVID-19 εποχής. Από τον Νοέμβριο 2019 έως τον Φεβρουάριο του 2020 και από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο του 2020, ο αριθμός των θανάτων στα παιδιά ήταν μόλις 69. Δεν διαπιστώθηκε, δηλαδή, αύξηση του αριθμού των θανάτων πριν και κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19!
Από τον Μάρτιο έως τον Ιούνιο 2020, συνολικά 15 παιδιά με COVID-19 νοσηλεύτηκαν σε μονάδες εντατικής θεραπείας (0,77 ανά 100.000 παιδιά σε αυτή την ηλικιακή ομάδα). Τα 4 από αυτά, είχαν ηλικίες 1 έως 6 ετών (0,54 ανά 100.000 παιδιά) και τα 11 είχαν ηλικίες 7 έως 16 ετών (0,90 ανά 100.000 παιδιά). Τέσσερα από τα παιδιά είχαν υποκείμενα χρόνια νοσήματα (δύο με καρκίνο, ένα με χρόνια νεφρική νόσο και ένα με αιματολογικό νόσημα). Δεν διαπιστώθηκε κανένας θάνατος σχετιζόμενος με COVID-19!
Δάσκαλοι
Δεδομένα από το δημόσιο σύστημα Υγείας της Σουηδίας, έδειξαν ότι λιγότεροι από 10 δάσκαλοι σε προσχολικές τάξεις και 20 δάσκαλοι σε σχολεία της Σουηδίας έλαβαν υποστήριξη σε μονάδες εντατικής θεραπείας.
Συγκρίνοντας και με άλλα επαγγέλματα και με βάση το φύλο και την ηλικία, οι αριθμοί αυτοί αντιστοιχούν σε σχετικό κίνδυνο 1,1 (95% όρια αξιοπιστίας 0,49 – 2,49) μεταξύ δασκάλων σε προσχολικές τάξεις και 0,43 (95% όρια αξιοπιστίας 0,28 – 0,68) μεταξύ δασκάλων σε σχολεία. Δεν υπήρχε, δηλαδή, διαφορά μεταξύ των δασκάλων σε προσχολικές τάξεις και των υπολοίπων επαγγελμάτων, ενώ οι δάσκαλοι στα σχολεία είχαν μικρότερο κίνδυνο από τους υπόλοιπους επαγγελματίες.
Όμως, όσο περνάει ο χρόνος, αποδεικνύεται πως οι αιρετικοί Vikings είχαν και έχουν δίκιο, όχι μόνο για τις πολιτικές στη δημόσια υγεία, αλλά και στα δημόσια οικονομικά.
Η αρχική «επιτυχία» χωρών του Νότου όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, αποδείχθηκε με το πέρασμα του χρόνου δυστυχώς πρόσκαιρη.
2η ΦΑΣΗ (Οκτώβριος ’20 – μέχρι σήμερα): Το δεύτερο, τρίτο και σε λίγο τέταρτο κύμα, που είναι φορτισμένα με κάθε είδους μεταλλάξεις, όχι μόνο αυξάνουν δυσανάλογα τους θανάτους, αλλά διαλύουν τις ήδη εύθραυστες οικονομίες του ευρωπαϊκού νότου.
Η μάχη με τον Covid-19 και τα «κακά παιδιά» του (Νοτιοαφρικανική, Βρετανική και τώρα Ινδική μετάλλαξη) είναι επίπονος και θανατηφόρος Μαραθώνιος. Εμείς για άλλη μια φορά κάναμε στρατηγικό λάθος. Νομίσαμε πως η πανδημία είναι κατοστάρι. Τρέξαμε μόνοι μας, πανηγυρίσαμε μαζί με τους ελάχιστους τουρίστες του Ιουλίου και του Αυγούστου του ‘20, οι οποίοι μας άφησαν μόνο λιγοστά ευρώπουλα, και πολύ περισσότερο Covid. Πρώτα η Θεσσαλονίκη, μετά η Πάτρα και τώρα η Αθήνα, οι τρεις μεγαλύτερες ελληνικές πόλεις, πέφτουν ως dominoes, αθροίζοντας θύματα λόγω των δομικών αδυναμιών μας και την αλαζονικών πολιτικών ηγεσιών μας.
«Διάβαζε όλες τις εκθέσεις του ΠΟΥ ο ίδιος», μου έλεγε γεμάτος θαυμασμό φίλος, συστημικός οικονομικός συντάκτης για τον Κυριάκο Μητσοτάκη πέρυσι το καλοκαίρι. Ο Έλληνας Πρωθυπουργός όμως είναι ένας book-smart και όχι street-smart πολιτικός! Όταν έπρεπε να «μυριστεί» τί συμβαίνει είχε ήδη πέσει θύμα της αυθεντίας του. Είχε και έχει εγκλωβιστεί σε μια γνώση που ήταν μεν ικανή για την 1η, όχι όμως και τη 2η φάση. Οι καταστάσεις άλλαξαν. Αυτός δεν εξελίχθηκε. Έμεινε κολλημένος. Νόμιζε πως επειδή ενημερωνόταν σχεδόν καθημερινά «από πρώτο χέρι» και από τον Αλβέρτο Μπουρλά, τον CEO της Pfizer (που μυστηριωδώς έτρεξε να πουλήσει τις μετοχές του μόλις το έλαβε το stock bonus του, λίγο πριν κυκλοφορήσει το εμβόλιο της εταιρίας του!).
Θα διατηρούσε το γνωστικό του πλεονέκτημα.
Λάθος.
Στρατηγικό λάθος.
Προφανώς το επιμελές διάβασμα δεν τον κατέστησε λοιμωξιολόγο σε 1 μήνα, ούτε μάντη Κάλχα. Απέτυχε παταγωδώς να προβλέψει την εξέλιξη της κρίσης. Πόνταρε στα «2 εκ. εμβόλια το μήνα από την Πρωτοχρονιά και μετά» και μέχρι σήμερα, δεν έχει καταφέρει να εμβολιάσει ούτε τους μισούς υπερήλικες άνω των 80 ετών, δηλαδή την ευπαθέστερη όλων των πληθυσμιακών ομάδων. Το χειρότερο, μετράμε 10.000 νεκρούς. Έχουμε τη μεγαλύτερη θνητότητα στην Ε.Ε., ενώ οι Σουηδοί τώρα πια μετράνε αντίστροφα.
Η ιστορία μοιάζει με τον μύθο του Αισώπου. Ο Κυριάκος είναι ο λαγός ενώ ο Στεφάν Λεβέν ο Σουηδός ομόλογός του, η χελώνα. Ανήκουν στην ίδια ευρωπαϊκή πολιτική οικογένεια, έχει τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη που λειτουργεί ως γεφυροποιός στις Βρυξέλλες ως Αντιπρόεδρος του ΕΛΚ, γιατί δεν καταδέχεται να κάνει ένα τηλεφώνημα στη Στοκχόλμη να ακούσει κάτι διαφορετικό, εναλλακτικό και εν τέλει πιο αποτελεσματικό;
Μόνο στο Βερολίνο καλεί υπεραστικό;
Αν συγκρίνουμε την εξέλιξη του κορωνοϊού στην Ελλάδα με εκείνη στα άλλα κράτη της Ε.Ε., η θνητότητα είναι μεγαλύτερη κατά 38% από το μέσο όρο εκείνης στην Ε.Ε. των 27 και η 3η μεγαλύτερη ανάμεσα στα άλλα 27 κράτη-μέλη της. Μεγαλύτερη από την Ελλάδα είχαν μόνο η Βουλγαρία και η Ιταλία (γιατί συμπεριλαμβάνεται η πρώτη καταστροφική περίοδος του Μπέργκαμο).
Στο διάστημα που μεσολάβησε από τα τέλη Δεκεμβρίου ’20 μέχρι τις αρχές Φεβρουαρίου ’21, τα τεστ αυξήθηκαν και ο ρυθμός αύξησης των θανάτων μειώθηκε. Παρ’ όλα αυτά, η θέση της χώρας μας, σε ό,τι αφορά τη θνητότητα από κορωνοϊό χειροτέρευσε. Από τα στοιχεία του ιστότοπου Worldmeters (6.2.21), φαίνεται ότι η θνητότητα από κορωνοϊό στη χώρα μας (3,65%) ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη μετά από εκείνη στη Βουλγαρία (4,17%), ενώ ο μέσος όρος στην Ε.Ε. 27 ως σύνολο ήταν 2,62%.
Η Σουηδία είχε 7,7% περισσότερους θανάτους το 2020 από τον μέσο όρο των θανάτων τα προηγούμενα τέσσερα χρόνια. Οι χώρες που επέλεξαν περιόδους αυστηρών lockdown διαρκείας, όπως η Ισπανία και το Βέλγιο, είχαν παραδόξως «υπερβάλλουσα θνητότητα», όπως αποκαλείται, 18,1 % και 16,2% αντίστοιχα!
Είκοσι μία από τις 30 χώρες με διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία είχαν υψηλότερη υπερβάλλουσα θνητότητα από τη Σουηδία! Η Σουηδία τα πήγε πολύ χειρότερα μόνο από τις γειτονικές της χώρες, με τη Δανία να καταγράφει μόλις 1,5% υπερβάλλουσα θνητότητα και τη Φινλανδία 1,0%.
Επομένως, στο τέλος του Β’ γύρου ΣΟΥΗΔΙΑ – ΕΛΛΑΔΑ:2-0. Αν αυτά ήταν με αριθμούς τα αποτελέσματα της διαχείρισης της δημόσιας υγείας, στα δημόσια οικονομικά οι στατιστικές γίνονται ακόμη πιο αμείλικτες για την ερμητικά κλειστή» Ελλάδα. Στη Σουηδία το 4ο 3μηνο του 2020 έκλεισε θετικά οριακά θετικά +0,5 σε σύγκριση με το 2019. Συνολικά στο ΑΕΠ των 529 δις δολαρίων η ύφεση δεν ξεπέρασε το 2,9%, το δημόσιο χρέος έπεσε στο 35,1% του ΑΕΠ και η πιστοληπτική τους ικανότητα παρέμεινε ΑΑΑ και το 2021 περιμένουν ανάπτυξη από 2,7% έως 4%. Αντίθετα στην Ελλάδα το 2020 ήταν ένα annus horribilis. Η ύφεση πλησίασε το 10%, ήταν -9,5% δηλαδή σχεδόν 4πλάσια της Σουηδίας. Το ΑΕΠ έπεσε στο 189 δις δολάρια, το δημόσιο χρέος ανέβηκε στα 342 δις δολάρια, η ανεργία ξεπέρασε το 20%, το δημόσιο έλλειμμα ήταν κοντά στο -9,7% ή 16,3 δις ευρώ και η χώρα έπεσε στην κατηγορία ΒΒ –Σουηδία – Ελλάδα 3-0.
«Εμ, δεν ήξερε, δεν ρώταγες έναν Βίκινγκ κύριε Μητσοτάκη;»
* Ο Νίκος Καραχάλιος είναι συντελεστής του FORUM 2020
