Η Δημοκρατία δε μοιάζει με κανένα άλλο πολίτευμα, το γνωρίζουμε. Όχι μόνο στην ουσία της, αλλά και στις προϋποθέσεις διαμόρφωσης του πλαισίου εγκαθίδρυσής της. Οι προϋποθέσεις συναρτώνται με τον αναβαθμισμένο πολιτισμό, ενώ το πλαίσιο συνδέεται με τον ιδεολογικό προσανατολισμό της.
Αναβαθμισμένος πολιτισμός είναι ο πλουραλιστικός, που δε γνωρίζει από ”φωτισμένες δεσποτείες” και ”φυλάρχους”, όπως συμβαίνει σε καθεστώτα ολιγαρχικά και, κυρίως, αριστοκρατικά.
Δεν υποχρεώνει τους πολίτες να αποδεχθούν ιδέες παραμορφωμένες σε φόβητρα. Αντίθετα, μέσω της δημοκρατικής παιδείας, της πλουσιόδωρης και ανοιχτόμυαλης, τους μαθαίνει να αποδέχονται το διαφορετικό. Να το αντιμετωπίζουν ισότιμα και να το σέβονται απορρίπτοντας κάθε μορφής ρατσιστικό στερεότυπο στην διαπολιτισμική τους επικοινωνία.
Τους μαθαίνει να απολαμβάνουν την ελευθερία που τους παρέχει η δημοκρατία, χωρίς να παραβιάζουν την ελευθερία του άλλου. Να κάνουν χρήση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους, αλλά να σέβονται και τα δικαιώματα του διπλανού τους.
Η δημοκρατική παιδεία, άλλωστε – ως κατάκτηση του αναβαθμισμένου πολιτισμού – είναι η μόνη που έχει προορισμό να γαλουχεί υψηλόφρονες και ελεύθερους ανθρώπους. Ανθρώπους οι οποίοι δημιουργούν ανεμπόδιστα σε συνθήκες ισονομίας, αξιοκρατίας και δικαιοσύνης αρνούμενοι να χάσουν την αξιοπρέπειά τους υποτάσσοντας τις ιδέες και τα ”θέλω” τους στις ιδέες και τα ”θέλω” των εκάστοτε κυβερνώντων.
Πολύ περισσότερο όταν αυτοί επιχειρούν, μέσω της ασκούμενης πολιτικής τους, να μεταμορφώσουν την πνευματική ζωή των πολιτών σε χρησιμοθηρική ή ποδηγετούμενη έξωθεν υπόθεση στο όνομα της Δημοκρατίας και του ”προοδευτισμού” τους.
Ή να την προσαρμόσουν – ως ανταλλακτικό είδος – στην ακραία έκφανση μιας διαπολιτισμικής αποθέωσης που έχει σκοπό να σαρώσει ο,τιδήποτε εθνικό (πολιτισμό, παράδοση, ήθη και έθιμα της πατρίδας) βάζοντας στη θέση του στοιχεία του ευρωκεντρικού ή Αφροασιατικού μοντέλου πολιτισμικότητας.
Στην παγίδα αυτού του τελευταίου φαίνεται ότι έχει πέσει η σημερινή κυβέρνηση, που πορεύεται δυστυχώς με πρότυπο τον Σημίτη στα εθνικά και τον ΓΑΠ στα εκπαιδευτικά θέματα, ενώ στο μεταναστευτικό υιοθέτησε τελικά σε μεγάλο βαθμό την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ για τους μετανάστες.
Μια πολιτική που προωθεί τη διασπορά προσφύγων και μεταναστών σε Δομές Φιλοξενίας ανά τη χώρα (ακόμα και στις εθνικά ευαίσθητες περιοχές των συνόρων μας), με στόχο τη σταδιακή ενσωμάτωσή τους στην ελληνική κοινωνία, για να αντιμετωπιστεί – δια των ”επιγαμιών” – το θέμα της υπογεννητικότητας, με ελλοχεύοντα τον κίνδυνο αλλοίωσης της ομοιογένειας του γηγενούς πληθυσμού της.
Αυτός είναι ο ”νέος πατριωτισμός”, προφανώς, που ευαγγελίζεται ο Κυριάκος Μητσοτάκης, γιατί ο παλαιού τύπου (ο γνήσιος, ουσιαστικά, πατριωτισμός που είναι ταυτισμένος όχι με τον φασιστικού τύπου εθνικισμό, αλλά με την άδολη φιλοπατρία) είναι αναχρονιστικός και… ύποπτος, καθώς υπαραμύνεται του έθνους-κράτους, ενώ ο ίδιος πιστεύει στο πολυπολιτισμικό κράτος το οποίο κινείται στον αντίποδα της εθνοκεντρικής θεώρησης του πολιτισμού και της παράδοσης.
Με δεδομένη αυτήν την πρωθυπουργική επιλογή [που παραπέμπει στην προσαρμογή της Παιδείας μας στον τύπο της διαπολιτισμικής που είχε καθιερώσει επί υπουργίας του ο Γιώργος Παπανδρέου το 1936 και το 1996 (επί κυβερνήσεων Ανδρέα Παπανδρέου και Κώστα Σημίτη, αντίστοιχα)], ξεκίνησε το καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο τα διαπολιτισμικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς με κέντρο διοργάνωσης το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου.
Επίσημα, ο σκοπός του τελευταίου είναι ”να ευαισθητοποιήσει και να ενδυνάμωσει τους εκπαιδευτικούς Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης σε θέματα ένταξης των μαθητών/τριών με μεταναστευτική βιογραφία”, αλλά και να συμβάλλει στην εμπέδωση του πνεύματος πολυπολιτισμικότητας και διαπολιτισμικότητας σε αυτούς, ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις εκπαίδευσης των μουσουλμάνων μεταναστών και προσφύγων!
Σκοπός της διοργανώτριας αρχής είναι πάνω απ’ όλα η εφαρμογή μιας αντιρατσιστικής πολιτικής στα σχολεία, με σκοπό να συμβάλλει αυτή στην καλλιέργεια μιας κουλτούρας ειρήνης που απεχθάνεται τη βία και επιδιώκει την κοινωνική δικαιοσύνη!
Τι ωραία, αλήθεια, ακούγονται όλα αυτά επίσημα! Κι αυτό το ”επίσημα” με παραπέμπει στην ίδια διαδρομή ”διαπολιτισμικής” πολιτικής με εκείνην της πρώτης ανάλογης εμπειρίας μου στην Εκπαίδευση επί υπουργίας Γιώργου Παπανδρέου.
Σ’ αυτού του είδους τα σεμινάρια η ”γραμμή πλεύσης” (προσδιορισμένη απ’ την ΕΕ) είναι πανομοιότυπη, οπότε είναι δεδομένη η υπέρ των μεταναστών και προσφύγων ”κατήχηση” για:
• Να αποδεχτούμε ότι η ”πολιτισμική ετερότητα” αποτελεί μια παγκόσμια κοινωνική κατάσταση που μας απελευθερώνει απ’ το συντηρητικό μονοδιάστατο παρελθόν της αντίληψης του έθνους-κράτους η οποία μετέτρεψε την ταυτότητα του Έλληνα (κατά τους παγκοσμιοποιητές θιασώτες του πολυπολιτισμού) σε ”μονολιθική”…
• Να αποδεχτούμε ότι κλείνοντας τα μάτια στον πολιτισμικό πλουραλισμό (άρα στα κλειστά σύνορα) βγαίνουμε μόνο χαμένοι, γιατί μένουμε στον εθνικό ναρκισσισμό και την υπερεκτίμηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών μας, ενώ καλλιεργούμε την εσωστρέφεια που δεν μας βοηθάει στις διαπολιτιστικές σχέσεις μας με τους άλλους, τους ”διαφορετικούς”.
• Να αποδεχτούμε ότι η Εκπαίδευση στην πατρίδα μας είναι μονοδιάσταστη, με την έννοια ότι βλέπει και ερμηνεύει την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας με εθνοκεντρική ματιά (βλ. ”διαφορετικές” ματιές στην ιστορία μας από τους Πάγκαλο, Φίλη, Λιάκο, Ρεπούση, Καιρίδη κλπ), με αποτέλεσμα να καλλιεργούνται φόβοι και ανασφάλειες για το διαφορετικό (βλ. πρόσφυγες, μετανάστες κλπ), που μας κάνουν να το βλέπουμε σαν απειλή για τους μύθους και τις παραδόσεις μας…
• Να δώσουμε έμφαση σε θέματα διαχείρισης της ετερότητας και εφαρμογής της αντιρατσιστικής πολιτικής της κυβέρνησης, με στόχο να πείσουμε τα παιδιά των μεταναστών ή προσφύγων ότι – ”ανεξαρτήτως των ειδικών συνθηκών της ζωής τους – μπορούν να μάθουν, να δράσουν και να επηρεάσουν τα περιβάλλοντά τους και τους εαυτούς τους”.
• Να αποδεχτούμε ως δάσκαλοι ή καθηγητές ότι δεν πρέπει να αφήσουμε τα παιδιά της διαπολιτισμικότητας να παγιδευτούν στα εθνικά ή εθνοτικά χαρακτηριστικά τους ή στα χαρακτηριστικά της χώρας φιλοξενίας τους (που είναι, εν προκειμένω, η Ελλάδα), αλλά αντίθετα να τα βοηθήσουμε να προσαρμοστούν στα νέα κοινωνικά ή πολιτισμικά δεδομένα του τόπου εγκατάστασής τους κρατώντας τις δικές τους ιδιαιτερότητες.
• Να τα βοηθήσουμε να συνειδητοποιήσουν τα όριά τους ζώντας συμφιλιωτικά με την ελληνική κοινωνία, η οποία ενίοτε μπορεί να εκδηλώσει απέναντί τους σημάδια άρνησης αποδοχής που δείχνουν ότι είναι ξενοφοβική, γιατί είναι αγκιστρωμένη στον εθνοκεντρικό προσανατολισμό της…
Μ’ αυτά και με άλλα μηνύματα-οδοδείκτες προς τους εκπαιδευτικούς επιτυγχάνεται τεχνηέντως η ”πλύση εγκεφάλου” τους, αφού ως το τέλος των σεμιναρίων διαμορφώνουν σε μεγάλο βαθμό αυτοί την πεποίθηση ότι ανθρωπισμός και πατριωτισμός δεν έχουν καμιά σχέση μεταξύ τους κι ότι η υπεράσπιση του ελληνικού έθνους και των ιδανικών του ταυτίζεται με την… Ακροδεξιά η οποία απεχθάνεται ο.τιδήποτε ξένο.
Τίποτα ψευδέστερον αυτού, γιατί τίποτα δεν αποκλείει τον συνδυασμό της αγάπης για την πατρίδα και της πίστης στο παρόν και το μέλλον του έθνους μας με την ιδέα της αποδοχής του άλλου, του ξένου, του διαφορετικού, όπως εμπεριέχεται στην έννοια της πολυπολιτισμικότητας.
Με την βασική προϋπόθεση, φυσικά, να μην χρησιμοποιείται η έμφυτη φιλαλληλία και ανθρωπιά των Ελλήνων σαν μέσο υπονόμευσης του πατριωτισμού και των συνδετικών κρίκων που δένουν τους Έλληνες μεταξύ τους ιστορικά (κοινὴ καταγωγὴ και γλῶσσα, ίδια θρησκεία και κοινὰ ήθη και έθιμα).
Τίποτα δεν αποκλείει την συνύπαρξη του πατριωτισμού με τον ανθρωπισμό, υπό την έννοια της παροχής βοήθειας στον αναξιοπαθούντα, με την έννοια της επέκτασης και προέκτασης του θεσμού της φιλοξενίας που μας κληροδότησαν οι αρχαίοι μας πρόγονοι.
Η ιδέα αυτή καθ’ αυτή, δηλαδή, της πολυπολιτισμικότητας στην ελληνική Εκπαίδευση δεν είναι άσχημη. Ωστόσο – όπως είπα και σε παλαιότερο άρθρο μου – αυτή γίνεται αποδεκτή μόνο υπό την έννοια της συμφιλίωσης των μαθητών με το διαφορετικό και της αποδοχής της διαφορετικότητας σαν αντιρατσιστικό όπλο κι όχι σαν όπλο υπονόμευσης των δεσμών των Ελλήνων με την πατρίδα και το παρελθόν τους.
Γιατί κάτι χαλάει στην εφαρμογή, αυτό είναι σίγουρο. Ίσως χαλάει γιατί γίνεται με στρεβλό, ανοργάνωτο τρόπο, στο πλαίσιο της επιβολής σε μη γόνιμο έδαφος της αποδοχής της πολυπολιτισμικότητας ως συνιστώσας της παγκοσμιοποίησης, που απειλεί με διάβρωση τον εθνικό και κοινωνικό μας ιστό..
Αποτέλεσμα αυτού είναι, πάντως, να μοιάζει η ιδέα περί πολυπολιτισμού με οικουμενιστική ιδεοληψία και μάλιστα εχθρικά προσανατολισμένη απέναντι σε ό,τι και όποιον υπερασπίζεται το έθνος και την πατρίδα του.
Την πατρίδα όλων μας, την Ελλάδα, που – ως φαίνεται – κάποιοι επιζητούν τρόπους… εκπαιδευτικούς για να την μεταλλάξουν σε χώρα πολυπολιτισμική, αποσπασμένη από τον… ”βραχνά” του έθνους-κράτους και με αποχρωματισμένες τις παραδόσεις, τη γλώσσα και τη θρησκεία της…
Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)
