«Τροχονόμοι» των τουρκικών προτάσεων: Στην άτυπη Πενταμερή κλειδώθηκε η «νέα προσέγγιση» της Άγκυρας

Η αποτυχία της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης ήταν προδιαγεγραμμένη και αναμενόμενη. Το γνώριζαν τα Ηνωμένα Έθνη, που μοίρασαν τις προσκλήσεις χωρίς να προετοιμάσουν τη σύναξη, αλλά και όλοι οι υπόλοιποι παίκτες.

Οι δημόσιες τοποθετήσεις από τουρκικής πλευράς προδιέγραφαν το αποτέλεσμα. Συνεπώς δεν εκπλάγηκε κανείς από την αποτυχία του εγχειρήματος της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης. Το ζητούμενο σήμερα είναι τι αφήνει πίσω της η Διάσκεψη. Αφήνει τα «αποτυπώματα» των τουρκικών αξιώσεων.

Και το θέμα είναι ποιος είχε τον ρόλο του «τροχονόμου» για τις τουρκικές προτάσεις, όπως αυτές συντάχθηκαν στην Άγκυρα και κατατέθηκαν από τον εγκάθετο της, Ερσίν Τατάρ. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, στις δηλώσεις του μετά το τέλος της Διάσκεψης, αναφέρθηκε στις εκατέρωθεν θέσεις. Τις περιέγραψε ως γεγονός. Τόσο αυτές της ελληνοκυπριακής πλευράς όσο και εκείνες της τουρκικής. Χωρίς κανένα σχόλιο για τις τουρκικές θέσεις, που εκφεύγουν από το υπό συζήτηση πλαίσιο. Αλλά και πίσω από τις κλειστές πόρτες, ο Αντόνιο Γκουτέρες φέρεται να έχει ενημερώσει την τουρκική πλευρά πως ο ειδικός απεσταλμένος του, που τελικά δεν διορίσθηκε αλλά θα συνεχίσει η Τζέιν Χολ Λουτ, θα ασχοληθεί και με την κυριαρχία. Αλλά και στην τελευταία ολομέλεια της Πενταμερούς ο Γενικός Γραμματέας, είπε απευθυνόμενος στους Τούρκους πως «αυτά τα ζητήματα να τα εγείρετε στο τέλος». Κοντολογίς, οι τουρκικές αξιώσεις θα είναι στο τραπέζι.

Συνεπώς, ο πρώτος «τροχονόμος» των τουρκικών αξιώσεων είναι ο Γενικός Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες. Αλλά ποια ήταν η στάση της Λευκωσίας; Ξεκαθάρισε ότι δεν συζητά αυτές τις προτάσεις; Από τη στιγμή που ο κ. Γκουτέρες δεν κάλεσε σε τάξη τον κ. Τατάρ, γιατί δεν ζήτησε ο Πρόεδρος Αναστασιάδης από τον Γ.Γ. του ΟΗΕ να αποσυρθεί η τουρκική θέση για δύο κράτη; Το να λέγεται ότι απορρίπτεται η τουρκική αξίωση αυτό δεν σημαίνει στο τέλος τίποτε. Γιατί είναι σαφές πως θα μείνει στο τραπέζι, στην ατζέντα, έστω και εάν διαφωνεί η Λευκωσία. ΟΓενικός Γραμματέας του ΟΗΕ μπορεί να λέγει πως έχει όρους εντολής, αλλά η διαχείριση που έκανε αναφορικά με τις τουρκικές θέσεις ήταν μεσοβέζικη. Άλλωστε είναι ο ίδιος που επέτρεψε να τεθούν «όλα στο τραπέζι», περιλαμβανομένων και των τουρκικών προτάσεων.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στις δηλώσεις του μετά το τέλος της Διάσκεψης έδωσε την εντύπωση πως είναι ικανοποιημένος από το αποτέλεσμα. Γιατί άραγε; Τι πέτυχε; Να μην υιοθετηθούν οι τουρκικές προτάσεις; Αυτό, ωστόσο, θα μπορούσε να γίνει μόνο εάν δεχόταν η ελληνική πλευρά. Ο Πρόεδρος, γνωρίζοντας εκ των έσω τι έγινε, θα έπρεπε να αναγνωρίσει πως η προσπάθεια απέτυχε εξ υπαιτιότητας της κατοχικής Τουρκίας. Σε αυτό να σταθεί και όχι στο «οξυγόνο» παράτασης, που δόθηκε στη διαδικασία.

Επιπροσθέτως, σε σχέση με τη διαχείριση που έγινε, είναι σαφές πως ακολουθήθηκε η γνωστή τακτική. Την ώρα κατά την οποία η Τουρκία επέμενε σε δύο κράτη, ο Πρόεδρος έσπευσε να επαναφέρει το γνωστό πακέτο των ΜΟΕ για λειτουργία αεροδρομίου Τύμπου υπό τον ΟΗΕ, του λιμανιού Αμμοχώστου υπό Ε.Ε. και προστασία της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων. Παράλληλα, επανέφερε το έγγραφο της 5ης Ιουλίου 2017 στο Κραν Μοντάνα. Προς τι; Να βοηθήσει τη διαδικασία, τη στιγμή που στην αντίπερα όχθη τίθενται μαξιμαλιστικές αξιώσεις; Είναι η πολιτική του «καλού παιδιού», που θέλει να έχει «καλή διαγωγή».

Μετά από κάθε αποτυχία γίνεται μια αποτίμηση. Η Τουρκία ακολουθεί μια τακτική που βαθμηδόν οδηγεί στην πλήρη εφαρμογή των επιδιώξεων της, που είναι ο έλεγχος της Κύπρου. Σιγά-σιγά, από τη δεκαετία του ΄50, προχωρεί και κομμάτι- κομμάτι, κερδίζει είτε στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων είτε με την επιβολή τετελεσμένων. Και προχωρεί ακάθεκτη. Η κατοχική δύναμη πέρασε αλώβητη από την Πενταμερή, παρόλο που τίναξε στον αέρα τη διαδικασία. Αυτό ήθελε ενόψει και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τον Ιούνιο, όταν θα συζητηθεί η θετική ατζέντα. Και το πέτυχε. Την διευκόλυναν όλοι. Και ο Γ.Γ. αλλά -όχι σκόπιμα βέβαια- και η φοβική Λευκωσία.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά επιβεβαίωσε για μια ακόμη φορά ότι διαχειρίζεται τις εξελίξεις μόλις προκύψουν και μετά που διαμορφώνονται από τους άλλους. Σύρεται πίσω από τις εξελίξεις και θεωρεί… επιτυχία ότι θα υπάρξει νέα Πενταμερής, με τα ίδια δεδομένα. Η λογική του «στύλλον- στύλλον άνεση», για τέτοια κρίσιμα θέματα είναι επικίνδυνη. Ο εφησυχασμός ότι «δεν θα γίνει τίποτε» είναι ψευδαίσθηση και επιβεβαιώνει την έλλειψη πολιτικής.

Έχει αναφερθεί πως είχαμε στήριξη από διεθνείς παίκτες, που απορρίπτουν τη λύση δυο κρατών. Να μην έχουμε ψευδαισθήσεις πως στο επόμενο στάδιο οι πιέσεις θα στραφούν προς την ελληνική πλευρά κι αυτό θα φανεί πρωτίστως από τους «φίλους» μας τους Βρετανούς. Και όσον αφορά τον Γενικό Γραμματέα, τον οποίο ευχαρίστησε ο Πρόεδρος, είπε πως θα τετραγωνίσει τον κύκλο. Τι σημαίνει αυτό; Συνομοσπονδία με όνομα ΔΔΟ;