Αναθεωρώντας την Ιστορία ως Οθωμανός και Σελτζούκος μαζί

Στο πολιτικό σύστημα της Τουρκίας ευδοκιμούσε ανέκαθεν το είδος της επιθετικότητας έναντι της Ελλάδας και της ”εκπροσώπου” της στην Ανατολική Μεσόγειο Κύπρου (βλ. παραβιάσεις της ελληνικής και κυπριακής ΑΟΖ, με παράλληλη κλιμάκωση των προκλήσεων στην Αμμόχωστο μετά το τραγελαφικό ”σόου” στα Βαρώσια).

Με ηγέτη τον Ταγίπ Ερντογάν, όμως, γνώρισαν και γνωρίζουν μεγάλες πιένες και τα διπλωματικά παιχνίδια της Άγκυρας, τα παζάρια, οι ελιγμοί και ο αναθεωρητισμός της, ο οποίος ενσωματώθηκε – ως κυρίαρχο πνεύμα – στην ισλαμοεθνικιστική ρητορική και την επεκτατική, νεοοθωμανική πολιτική του Τούρκου Προέδρου.

Μια πολιτική απόλυτα ταυτισμένη με την ιδεολογία του η οποία επιδιώκει την αλλαγή συνόρων της Τουρκίας με τη Βουλγαρία, την Ελλάδα, το Ιράκ και τη Συρία, ώστε να ανακτήσει αυτή τον έλεγχο των εδαφών της πάλαι ποτέ Οθωμανικής αυτοκρατορίας και να αλλάξει τα δημογραφικά πεδία εκτός των συνόρων της.

Μια πολιτική που βασίζει την ανάκαμψη της τουρκικής Οικονομίας στην κλοπή πόρων από ελληνικές και κυπριακές αποκλειστικές οικονομικές ζώνες (ΑΟΖ), ώστε να κυριαρχήσει σε αυτές επεκτείνοντας την κληρονομιά του Κεμάλ και επισκιάζοντας την ιστορική του υστεροφημία.

Αυτοί είναι οι κυρίαρχοι λόγοι που κάνουν τον Ερντογάν στα χρόνια της ”βασιλείας” του φανατικά αναθεωρητικό και ανατρεπτικό του staus quo των συνόρων τα οποία χάραξε και διασφάλισε η Συνθήκη της Λωζάνης (1923) εξασφαλίζοντας στις ενδιαφερόμενες χώρες – μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα – έναν αιώνα σταθερότητας.

Χάρη στους λόγους αυτούς άρχισε η Τουρκία να εξαπολύει απ’ το ’16 και εντεύθεν έναν πόλεμο κλιμακούμενης προπαγάνδας αμφισβητώντας τα σύνορα των γειτόνων της στο πλαίσιο του διαχρονικού τουρκικού δόγματος της ”Γαλάζιας Πατρίδας”.

Μιας ”Πατρίδας” 462.000 χιλιομέτρων που έχει ”πατέρα” της τον απόστρατο ναύαρχο Τζεμ Γκουρντενίζ (”Η ”Γαλάζια Πατρίδα” είναι η θαλάσσια κοσμοθεωρία της Τουρκίας”) και, στην περίπτωση της Ελλάδας, διεκδικεί το μισό Αιγαίο Πέλαγος και τη θαλάσσια περιοχή ως την ανατολική Κρήτη.

Κατά το παρελθόν, ασφαλώς, Τουρκία-Ελλάδα είχαν φτάσει πολλές φορές στο χείλος της σύγκρουσης. Ωστόσο ήταν η πρώτη φορά που φάνηκε τόσο ξεκάθαρα ότι ο Τούρκος Πρόεδρος ήθελε να ωθήσει τις σχέσεις των δύο χωρών στα άκρα.

Το πλαίσιο για την αναθεώρηση (ίσον κατάργηση) της Συνθήκης της Λωζάνης το έθεσε ο ίδιος αυτοπροσώπως κατά την επίσκεψή του στην Ελλάδα τον Δεκέμβριο του ’17. Ήταν το σήμα που έστειλε στον Τύπο της χώρας του να κυκλοφορεί έκτοτε χάρτες με αναθεωρημένα τα σύνορά της σε βάρος των γειτονικών της κρατών.

Έτσι, πριν φτάσει η Τουρκία να ζητά νησιά από την Ελλάδα – σ’ ένα ”κρεσέντο” Ερντογανικών και Κεμαλικών διεκδικήσεων – εκδήλωσε το σχέδιο επέκτασής της σε βάρος της Βουλγαρίας αναγνωρίζοντας ως ”πνευματικό” σύνορο της ”Γαλάζιας Πατρίδας” την βουλγαρική πόλη Kardzhali, στην ανατολική πλευρά της οροσειράς της Ροδόπης.

Λίγους μήνες μετά (2017) η Τουρκία αμφισβήτησε την ελληνικότητα 17 νησιών και νησίδων (από την νήσο Ζαρούφα, ανατολικά της Σαμοθράκης, μέχρι την Γαύδο στο Λιβυκό πέλαγος), με στόχο τον έλεγχο των εγγυτέρων σε αυτήν νησιωτικών συμπλεγμάτων της χώρας μας (”Θεωρία περί εγγυτέρων νήσων”) προκειμένου να μετατρέψει σε ”γκρίζα” τη θάλασσα του Αιγαίου.

Οι ισχυρισμοί διεκδίκησης των 17 νησιών (που έγιναν ως το ’18 152) δεν ήταν κάτι καινούργιο, αλλά επί Ταγίπ Ερντογάν γιγαντώθηκαν με αποτέλεσμα να πέφτουν βροχηδόν οι καταγγελίες σε βάρος της χώρας μας απ’ τα τουρκικά ΜΜΕ και τους Τούρκους Αξιωματούχους για παράνομη κατοχή νησίδων και βραχονησίδων στο Αιγαίο πέλαγος και την Μεσόγειο Θάλασσα.

Η παρανομία έγκειτο, σύμφωνα με τους τουρκικούς ισχυρισμούς, στο γεγονός ότι τα εδάφη αυτά δεν παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα απ’ το 1830 (ίδρυση ελληνικού κράτους) έως το 1948 [προσάρτηση στην Ελλάδα των ιταλοκρατούμενων Δωδεκανήσων με τη Συνθήκη Ειρήνης των Παρισίων (1947) και επίσημη ενσωμάτωσή τους στον εθνικό μας κορμό στις 7 Μαρτίου 1948] και ότι αυτή τα ενέταξε στην Επικράτειά της αυθαίρετα.

Ας σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι η Τουρκία δεν είναι μέλος της UNCLOS (Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, 1982). Ως εκ τούτου, δεν αποδέχεται την ελληνική κυριαρχία των χωρικών υδάτων γύρω από τα νησιά μας και την αποκλειστική δικαιοδοσία μας στην εξερεύνηση και εκμετάλλευση θαλάσσιων πόρων πέριξ αυτών.

Το δεδομένο αυτό εξηγεί και το θράσος της να στείλει το Oruc Reis στη χώρα μας (Αύγουστος 2020), αφού εξέδωσε σχετική navtex προηγουμένως για έρευνες ανοιχτά του συμπλέγματος της Μεγίστης.

Έρευνες που έφτασαν σε απόσταση 10 νμ απ’ το Καστελόριζο τον Οκτώβριο του ίδιου έτους και 7 από την νήσο Ρω, την ίδια στιγμή που οι προπαγανδιαστές του τουρκικού καθεστώτος (βλ. Φατίχ Ντονμέζ, υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας κ.άλ) άφηναν ανοιχτό το ενδεχόμενο αποστολής του γεωτρύπανου ”Yavuz” στο Καστελόριζο.

Κάτι παρόμοιο συνέβη και προ ημερών (τέλη Μαΐου 2021). Μόνο που ο Ταγίπ Ερντογάν – αντί του ”Yavuz” – μας έστειλε το ερευνητικό Tubitak Marmara, το οποίο αρμενίζει ανενόχλητο στο Ικάριο πέλαγος μεταξύ Ικαρίας και Σάμου…

Σε κάθε περίπτωση, όλες οι κλιμακούμενες σταδιακά προκλητικές ενέργειες της Τουρκίας του χθες και του σήμερα επιδιώκουν την αναθεώρηση όχι μόνο του διεθνούς δικαίου (Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, 1982), αλλά και τον έλεγχο των πόρων των εγγυτέρων σ’ αυτήν δεκάδων ελληνικών νησιών του Αιγαίου Πελάγους, των οποίων την αποστρατιωτικοποίηση ζητάει επίμονα, παράλληλα με την αναθεώρηση της Συνθήκης η οποία τα παραχώρησε στην Ελλάδα το 1923.

– Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν είναι ”ιερό κείμενο”, ούτε ”ιερό βιβλίο” που δεν μπορεί να τεθεί σε συζήτηση…, συνηθίζει να λέει ο Ταγίπ Ερντογάν και φαίνεται να το πιστεύει.

Παρακινημένος από την πίστη αυτή, άλλωστε, υπέγραψε τον Νοέμβριο του ’19 το παράτολμο μνημόνιο με τη Λιβύη για τη θέσπιση κοινού θαλάσσιου ορίου μεταξύ αυτής και της χώρας του, κάτι που ”σβήνει” ενεργειακά απ’ τον χάρτη τα νησιά του Αιγαίου συμπεριλαμβανομένης και της Κρήτης.

Το μεγαλοϊδεατικό όνειρο της ”Γαλάζιας Πατρίδας” του Τούρκου Προέδρου εξελίχθηκε τελικά σε ακήρυκτο πόλεμο κατά της Ελλάδας με αρχικό στόχο την αναθεώρηση των συνόρων που της εξασφάλισε η Συνθήκη της Λωζάνης και τελικό την επίτευξη νέου τύπου ”Συνθήκης Σεβρών” προς όφελος της Τουρκίας!!!

Χωρίς αμφιβολία ο Ταγίπ Ερντογάν φλερτάρει με την παράνοια από κοινού με το πολιτικό σύστημα της χώρας του. Ξεκίνησε νικηφόρα με μια τριμέτωπη μάχη (Σύριοι, Κούρδοι, Τζιχαντιστές) το 2016, για να φτάσει να αναθεωρεί την Ιστορία και να ονειρεύεται την επέκταση της Τουρκίας ως Οθωμανός και Σελτζούκος μαζί.

Να ονειρεύεται την ανακατάληψη περιοχών όπως η Μοσούλη (”Θα πάρουμε μέρος στην ανακατάληψη της Μοσχούλης από τον ISIS, Οκτώβριος 2016), η ελληνική Θράκη (”Η Δυτική Θράκη μπορεί να γίνει σαν το Καραμπάχ”, εφημ. Turkiye, Νοέμβριος 2021) και το Αιγαίο (”… Τα νησιά που βρίσκονται μπροστά στη μύτη μας, το φωνάζω ήταν δικά μας. Σε αυτά τα νησιά έχουμε την ιστορία μας, μνημεία μας, τζαμιά μας. Ακόμα ενοχλούνται όταν τα λέμε. Γιατί;”, Οκτώβριος του ’16).

Ο Ερντογάν φλερτάρει με την παράνοια συνεργαζόμενος με τους Ισλαμοεθνικιστές της Τουρκίας και ξέρει να παίρνει ρίσκα, όπως απέδειξε. Ξέρει και να αλλάζει τα δεδομένα με τους συμμάχους του. Απόδειξη αυτού είναι η προσέγγιση άνευ… όρων της Αιγύπτου και του Προέδρου αλ Σίσι τον οποίο χαρακτήριζε μέχρι πρότινος ”δικτάτορα” και ”πραξικοπηματία”.

Όμως ως πού, άραγε, είναι διατεθειμένος να φτάσει με τις οβιδιακές μεταμορφώσεις του; Γιατί – λαμβάνοντας υπόψη τις υπό δοκιμασία σχέσεις του με Μπάιντεν και Πούτιν, καθώς και τις αποτυχημένες προσπάθειές του να κλείσει μέτωπα δελεάζοντας τους συμμάχους της Ελλάδας, όπως η Αίγυπτος – προδιαγράφει ένα ενδεχόμενο που φαντάζει απίθανο.

Και απίθανο είναι, αν συνεχίσει ο Ερντογάν να επιμένει στην αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης αμφισβητώντας τα ελληνοτουρκικά σύνορα στη Θράκη και το Αιγαίο, να έρθουν ”τούμπα” οι προσδοκίες του και να ανοίξει ο δρόμος για επιστροφή της Ελλάδας και της Ευρώπης στην Μ. Ασία…

Κρινιώ Καλογερίδου (Βούλα Ηλιάδου, συγγραφέας)