Δεκατρία χρόνια πριν… μια διαφορετική άνοδος κυβέρνησης στη ΔΕΘ

Ήταν 7 Σεπτεμβρίου του 2010, λίγους μόλις μήνες μετά το διάγγελμα του τότε πρωθυπουργού, Γιώργου Παπανδρέου από το Καστελλόριζο, με το οποίο σηματοδοτήθηκε η είσοδος της χώρας μας στη μνημονιακή περιπέτεια.

Τα ξημερώματα εκείνης της ημέρας, ο Πρωθυπουργός, επιχειρώντας να ανασχέσει την κατακόρυφη πτώση της δημοτικότητας της Κυβέρνησής του προχώρησε σε ανασχηματισμό. Έναν ανασχηματισμό που οι Εφημερίδες της εποχής τον είχανε χαρακτηρίσει «πολυσυζητημένο και απολύτως προεξοφλημένο», αλλά μη δυνάμενο «να ενισχύσει περαιτέρω τη θέση του Γ.Παπανδρέου στο ΠΑΣΟΚ», καθώς -σύμφωνα με έρευνες εκείνης της περιόδου- μόνον το 35% της κοινής γνώμης φάνηκε να τον αποδέχεται ως κίνηση ικανή να αλλάξει τα πολιτικά δεδομένα, ενώ τον Ιανουάριο του 2009, με τον ανασχηματισμό που είχε σηματοδοτήσει την αποπομπή  Αλογοσκούφη, το αντίστοιχο ποσοστό για την ενίσχυση του Κ. Καραμανλή προσέγγιζε το 50%.

Δεκατρία χρόνια πριν, τον Σεπτέμβριο του 2010, ειδικευόμενος γιατρός -τότε- σε μια διαφορετική Ελλάδα που το νέο επιστημονικό της δυναμικό ακροβατούσε ανάμεσα στην κοινωνικοοικονομική σύνθλιψη και το brain drain, έγραφα:

Ανασχισματισμός και αποδομήσεις

Όχι ανασχηματισμός αλλά ανασχισματισμός θα έπρεπε να ονομάζεται η κυβερνητική αναδόμηση (για να είμαστε συνεπής με τον ξεχασμένο ανδρεοπαπανδρεϊκό όρο) την οποία επεχείρησε ο πρωθυπουργός τα ξημερώματα της περασμένης Τρίτης [09/09/2010].

Ανα-σχησματισμός γιατί χαρακτηρίστηκε από δύο βαθύτατα σχίσματα.

Το σχίσμα του πρωθυπουργικού «πολιτεύεσθαι» και «κυβερνείν» του Γιώργου από την αντίστοιχη άσκηση της κυβερνητικής προεδρείας όπως τη γνωρίσαμε κατά το διάστημα που στο τιμόνι της χώρας βρισκόταν ο πατέρας του.

Τότε που ο Ασημάκης Φωτήλας απολυόταν από υφυπουργός εξωτερικών εν πτήσει, ενώ τώρα η ανακοίνωση του ανασχηματισμού καθυστερούσε μέχρι να προσγειωθεί το αεροπλάνο της Νόρας Κατσέλη.

Αλλά και το δεύτερο σχίσμα, αυτό που σηματοδοτείται από το νέο, πολυπληθέστατο, κυβερνητικό σχήμα, σε σχέση με τις προ έτους δεσμεύσεις του Γιώργου για ευέλικτα και ολιγομελή υπουργικά συμβούλια. Το σχίσμα του Γιώργου Παπανδρέου από τον ίδιο του τον εαυτό. Από τον πολιτικό που πρέσβευε την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και το opengov, για να καταλήξουμε σε λιγότερο από έναν χρόνο στο, κατά τα φαινόμενα, πλέον δυσυντόνιστο κυβερνητικό σχήμα της τελευταίας δεκαετίας.

Ένα σχήμα που ανεβαίνοντας ασθμαίνον την Παρασκευή [10/09/2010] στη Θεσσαλονίκη για τα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης, εξηγεί γιατί ο πρωθυπουργός προχώρησε, νύκτωρ, στη συγκρότηση της νέας κυβέρνησής του. Στοχεύοντας αρχικά στην ανακοίνωση του ανασχηματισμού σε μία πιο λογική ώρα της Δευτέρας, είδε, την Κυριακή, πολλά από τα κορυφαία στελέχη του προηγούμενου υπουργικού συμβουλίου να τού αρνούνται τη συμμετοχή τους στη μάχη των αυτοδιοικητικών εκλογών του Νοεμβρίου (προφανώς φοβούμενα να εκτεθούν στη λαϊκή ψήφο η οποία είναι πολύ πιθανόν να εκπέμψει ηχηρά αντι-μνημονιακά και αντι-πασοκικά μηνύματα).

Περιμένοντας να προσγειωθεί η Νόρα οι ώρες περνούσαν και όταν ο πρωθυπουργός αντιλήφθηκε πως δεν υπήρχανε τα περιθώρια για ανακοίνωση του νέου κυβερνητικού σχήματος την Τρίτη, καθώς την Τετάρτη θα είχαμε παραδόσεις-παραλαβές και την Πέμπτη έπρεπε οι νέοι υπουργοί να ανέβουνε στη ΔΕΘ –έστω και στοιχειωδώς ενημερωμένοι για τα νέα τους χαρτοφυλάκια- έβγαλε νύχτα τον Πεταλωτή να κάνει τις ανακοινώσεις.

Να ανακοινώσει δηλαδή την επιστροφή του σημιτικού ΠΑΣΟΚ στο τιμόνι της χώρας. Εκείνου δηλαδή του «εκσυγχρονιστικού» πασοκικού μπλοκ που αποδοκιμάστηκε πανδήμως στις εκλογές του 2004. Αλλά αυτό ουδόλως φαίνεται να απασχολεί τον πρωθυπουργό, μια και τη χώρα κυβερνά ουσιαστικά η τρόικα, οπότε ελάχιστη σημασία έχουν τα ονόματα και οι πολιτικές χροιές των εκτελεστικών της οργάνων που συγκροτούν τη νέα κυβέρνηση.

Μία κυβέρνηση που ανεβαίνει στη συμπρωτεύουσα, με τους αμέτρητους υπουργούς, αναπληρωτές υπουργούς και υφυπουργούς της να προσέρχονται αμήχανοι, πλημμελώς ενημερωμένοι και έμπλεοι εσωκοματικών ισορροπιών και σημιτικών προσλαμβανουσών, στα εγκαίνια της ΔΕΘ. Αυτού του κορυφαίου οικονομικού και πολιτισμικού θεσμικού γεγονότος που παλαιότερα σηματοδοτούσε τις κατευθύνσεις για τον αναπτυξιακό σχεδιασμό και την αναδιάρθρωση του εκάστοτε κυβερνητικού προγράμματος, τόσο σε επίπεδο στόχων, όσο και σε επίπεδο προσώπων.

Τότε, τη δεκαετία του 80 που ο Ανδρέας προσέδιδε μυθικές διαστάσεις στην πολιτική επικοινωνία, με τις συνεντεύξεις του από τη θρυλική «Ρέμβη» καθώς και αργότερα, στις 11 Σεπτέμβρη του 1995, όταν από το βήμα της ΔΕΘ απέπεμπε τον Σημίτη από την κυβέρνησή του, λόγω της ιδιωτικοποίησης των ναυπηγείων. Τον Σημίτη, με του οποίου την κυβέρνηση –άρα και την πολιτική- ο Γιώργος ανέβηκε στην εφετινή [Σεπτ. 2010] Έκθεση της Θεσσαλονίκης.

*Ο Xρίστος Χ. Λιάπης MD, MSc, PhD είναι Ψυχίατρος – Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, Πρόεδρος ΔΣ ΚΕΘΕΑ, Μέλος Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας