H διαιώνια ζώσα ιστορική μνήμη των ηρώων της ΕΟΚΑ

Εξ αφορμής της τρεχούσης αδοκήτου επικαιρότητας του θανάτου της Βασιλίσσης της Μεγάλης Βρετανίας, αναβιώνουν εκ βαθέων και αναποδράστως τα ακόλουθα, πλην όμως ας θέσουμε τον δάκτυλο επί τον τύπον των ήλων, ως τούτο συμπυκνούται άρτι κάτωθι ευγλώττως δια των στοίχων του Ποιητού Νικηφόρου Βρεττάκου:

«όταν κάποτε φύγω από τούτο το φως

Θα ελιχθώ προς τα πάνω όπως ένα

ποταμάκι που μουρμουρίζει

Κι αν τύχόν κάπου ανάμεσα

στους γαλάζιους διαδρόμους

συναντήσω αγγέλους, θα τους

μιλήσω Ελληνικά, επειδή δεν ξέρουν

γλώσσες. Μιλάνε μεταξύ τους με μουσική»

Ωσαύτως με κατευθυντήρια γραμμή τη γνωστή τοις πάσι φράση του Έκτωρος εις την Ιλιάδα (Μ 243)  «ΕΙΣ ΟΙΩΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ- ΑΜΥΝΕΣΘΑΙ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΣ» λεκτέα καθίστανται τα εξής εκτάκτως ειρημένα :

Μεταξύ άλλων, ο θάνατος της Βασιλίσσης Ελισάβετ, καταλείπει, οιμωγές εκ, εν τω κόσμω αδικαίωτης ψυχής του, εις το διηνεκές (εις τον κτιστόν και άκτιστον) αδελφό μας Ευαγόρα Παλληκαρίδη:

«Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο.¨»

«Θ΄ ακολουθήσω με θάρρος τη μοίρα μου. Ίσως αυτό να ναι το τελευταίο μου γράμμα. Μα πάλι δεν πειράζει. Δεν λυπάμαι για τίποτα. Ας χάσω το κάθε τι. Μια φορά κανείς πεθαίνει. Θα βαδίσω χαρούμενος στην τελευταία μου κατοικία. Τι σήμερα τι αύριο; Όλοι πεθαίνουν μια μέρα. Είναι καλό πράγμα να πεθαίνει κανείς για την Ελλάδα. Ώρα 7:30. Η πιο όμορφη μέρα της ζωής μου. Η πιο όμορφη ώρα. Μη ρωτάτε γιατί.» Ευαγόρας Παλληκαρίδης

Σε ηλικία 17 χρόνων, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης εγκατέλειψε το σχολείο και εντάχθηκε στις αντάρτικες ομάδες της ΕΟΚΑ. Στις 17 Νοεμβρίου 1955 οι μαθητές του Γυμνασίου συγκεντρώθηκαν και προετοίμαζαν μια διαδήλωση από τις γνωστές που οργάνωνε η ΑΝΕ (Άλκιμος Νεολαία ΕΟΚΑ) ως αντιπερισπασμό. Οι στρατιώτες είχαν διαταγή να πυροβολήσουν αδιάκριτα τους διαδηλωτές. Ο Ευαγόρας συλλαμβάνεται και οδηγείται στο δικαστήριο με την κατηγορία ότι συμμετείχε παράνομα σε οχλαγωγίες. Ο Ευαγόρας δεν παραδέχτηκε την κατηγορία και η δίκη αναβλήθηκε για τις 6 Δεκεμβρίου. Ήταν η αρχή του τέλους. Μια μέρα πριν τη δίκη, μπαίνει κρυφά στο σχολείο και αφήνει στην έδρα ένα σημείωμα:

«Παλιοί συμμαθηταί,

Αυτή την ώρα κάποιος λείπει ανάμεσά σας, κάποιος που φεύγει αναζητώντας λίγο ελεύθερο αέρα, κάποιος που μπορεί να μη τον ξαναδείτε παρά μόνο νεκρό. Μην κλάψετε στον τάφο του, Δεν κάνει να τον κλαίτε. Λίγα λουλούδια του Μαγιού σκορπάτε του στον τάφο. Του φτάνει αυτό ΜΟΝΑΧΑ.
Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια

να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.

Θ΄ αφήσω αδέλφια συγγενείς, τη μάνα, τον πατέρα

μεσ΄ τα λαγκάδια πέρα και στις βουνοπλαγιές.

Ψάχνοντας για τη Λευτεριά θα ΄χω παρέα μόνη

κατάλευκο το χιόνι, βουνά και ρεματιές.

Τώρα κι αν είναι χειμωνιά, θα ΄ρθει το καλοκαίρι

Τη Λευτεριά να φέρει σε πόλεις και χωριά.

Θα πάρω μιαν ανηφοριά θα πάρω μονοπάτια

να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.

Τα σκαλοπάτια θ΄ ανεβώ, θα μπω σ΄ ενα παλάτι,

το ξέρω θαν απάτη, δεν θαν αληθινό.

Μεσ΄ το παλάτι θα γυρνώ ώσπου να βρω τον θρόνο,

βασίλισσα μια μόνο να κάθεται σ΄ αυτό.

Κόρη πανώρια θα της πω, άνοιξε τα φτερά σου

και πάρε με κοντά σου, μονάχα αυτό ζητώ.

Γειά σας παλιοί συμμαθηταί. Τα τελευταία λόγια τα γράφω σήμερα για σας.

Κι όποιος θελήσει για να βρει ένα χαμένο αδελφό, ένα παλιό του φίλο, ας πάρει μιαν ανηφοριά ας πάρει μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά. Με την ελευθερία μαζί, μπορεί να βρει και μένα. Αν ζω, θα μ΄ βρει εκεί.»

Ευαγόρας Παλληκαρίδης

Στις 18 Δεκεμβρίου 1956 μαζί με άλλους 2 συναγωνιστές του μετέφεραν όπλα και τρόφιμα από τη Λυσό. Ξαφνικά βρέθηκαν αντιμέτωποι με αγγλική περίπολο. Οι 2 συναγωνιστές του Ευαγόρα κατάφεραν να διαφύγουν, αλλά ο ίδιος συνελήφθη. Στην κατοχή του είχε ένα οπλοπολυβόλο Μπρεν γρασαρισμένο. Ήταν συνεπώς ανέτοιμο για να χρησιμοποιηθεί. Επίσης κουβαλούσε 3 γεμιστήρες γεμάτες.

Κατηγορήθηκε για κατοχή και διακίνηση οπλισμού και μεταφέρθηκε στη Λευκωσία και η δίκη ορίζεται για τις 25 Φεβρουαρίου. Στη δίκη του ο Παλληκαρίδης δεν άφησε περιθώρια στους δικηγόρους του να τον υπερασπιστούν, αφού παρά τις αντιρρήσεις τους παραδέχθηκε την ενοχή του:

Γνωρίζω ότι θα με κρεμάσετε. Ό,τι έκαμα το έκαμα ως Έλλην Κύπριος όστις ζητεί την Ελευθερίαν του. Τίποτα άλλο.

Εν κατακλείδι, η ζώσα ιστορική μνήμη και το αδικαίωτο αίμα των ηρώων, δια την απελευθέρωση του Ελληνικού έθνους, νύν και εις το διηνεκές, αναπαύονται με την, δια ημάς, τους, το γε νυν έχον, ζωντανούς, ούτως ώστε να ανακουφίζεται η ψυχή τους και να αναγνωρίζεται πανηγυρικώς η γενναία και  με θυσιαστική αυταπάρνηση εισέτι και της ιδίας της ζωής τους, επι τω τέλει να κατακτηθεί η συλλογική ελευθερία σύμπαντος του Ελληνισμού, ο οποίος συνιστά διαιώνια την μήτρα των πάντων. Αιωνία τους η μνήμη.

*O Χαράλαμπος  Β Κατσιβαρδάς είναι Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω