Οργή Θεού ή καμβάς έκτακτης ανάγκης για ελληνοτουρκική προσέγγιση;

Ένα από τα αγαπημένα δείγματα της δημοτικής μας παράδοσης που διαιωνίζεται στα σχολικά εγχειρίδια της Λογοτεχνίας από γενιά σε γενιά είναι αυτό της ”Αγια Σοφιάς”, το οποίο αποτελεί ”κτήμα ες αεί” των Ελλήνων μαθητών, μαζί με άλλα ιστορικά ενθυμήματα θρύλων και παραδόσεων του λαού μας.

Αυτό που λίγοι ωστόσο γνωρίζουν, είναι το σταχυολόγημα του Ν. Πολίτη για την Αγία Τράπεζα της ”Μεγάλης Εκκλησίας” της Πόλης, την τύχη της οποίας συνοδεύει μια συγκινητική ιστορία που αποτελεί επακόλουθο της μεγάλης και τραγικής για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης.

   Την ίδια μέρα — λέει — που πάρθηκε η Πόλη, πρόλαβαν κάποιοι Ρωμιοί και την έβαλαν σ’ ένα καράβι να τη γλιτώσουν απ’ τα χέρια των Τούρκων. Να την πάνε στη ”Φραγκιά”, για να μην μαγαριστεί απ’ τους άπιστους.

Στη Δύση ωστόσο δεν έφτασε ποτέ η Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας, γιατί ξέσπασε θαλασσοταραχή και τα πελώρια κύματα που σήκωσε σκέπασαν το καράβι. Το βούλιαξαν στη θάλασσα του Μαρμαρά οδηγώντας μαζί του στον βυθό και εκείνην.

Έκτοτε, κατά την πανελλήνια παράδοση, στο μέρος της βύθισης του πλοίου το νερό είναι ”λάδι”, όση θεομηνία κι αν τη σαρώνει. Και, επιπλέον, αναδύεται από εκεί (από τα βάθη της θάλασσας) μια θαυμαστή ευωδιά (σαν θεϊκή ευλογία), που την εκπέμπει η Αγία Τράπεζα της Αγίας Σοφίας.

Πεντακόσια εβδομήντα χρόνια σχεδόν από την μέρα που πάρθηκε η ”άπαρτη Πόλη”, ο Άγιος Ναός, το σύμβολο της Ορθοδοξίας και του μεγαλείου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, ατενίζει — ως Μεγάλο Τζαμί — σιωπηλός και βαρύς (απ’ την πλαγιά του πρώτου λόφου της Πόλης) το δυσοίωνο μέλλον των εν Τουρκία Ορθοδόξων Ελλήνων.

Ο Νεοοθωμανός ”σουλτάνος” πανηγυρίζει από τριετίας την μετατροπή του Ναού σε τζαμί, στο ”Μεγάλο Τζαμί” της Πόλης (Ιούλιος 2020). Μετατροπή που τον κάνει να  νιώθει ”καβάλα στ’ άλογο”, σαν νέος Πορθητής, σαν νέος Μωάμεθ.

Παρασυρμένος απ’ την εσάνς των θριάμβων εκείνου, μάλιστα, απήγγειλε τις προάλλες — όλο καυχησία — σε ομιλία του προς τους νέους στην πόλη Βεζιράν (30-1-’23), ένα ποίημα υμνητικό για την ισλαμοποίηση της εμβληματικής βυζαντινής βασιλικής με τρούλο, την οποία αθανάτισαν με την αρχιτεκτονική τους οι Έλληνες Ανθέμιος και Ισίδωρος (27 Δεκεμβρίου 537 τα θυρανοίξια της Αγίας Σοφίας επί Ιουστινιανού):

”Αγία Σοφία, υπέροχε ναέ! Μην ανησυχείς τα εγγόνια του Μωάμεθ του Πορθητή θα γκρεμίσουν όλα τα είδωλα και θα σε μετατρέψουν και πάλι σε τζαμί. Θα κλαίνε όταν θα ετοιμαστούν για προσευχή και θα γονατίσουν για να προσευχηθούν. Οι ήχοι των προσευχών θα γεμίσουν και πάλι τους άδειους τρούλους. […] Θα ακουστούν από τους άδειους σήμερα μιναρέδες και πάλι στο Σύμπαν…”.

Φευ!.. Αντί για κλάματα και προσευχές αντηχούν απ’ τους μιναρέδες της εξισλαμισμένης από το ’20 ”Αγίας Σοφίας” βαρβαρισμοί επιβεβαιωτικοί της κακοποίησης της θρησκείας μας.Της κακοποίησης για την οποία μιλούσε τότε η Γερμανίδα πρώην αντιπρόεδρος του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου και ”Πράσινη” υπουργός πολιτισμού Κλαούντια Ροτ, με αφορμή την μετατροπή της σε μουσουλμανικό τέμενος.

   Της κακοποίησης που επεκτάθηκε και στο ιστορικό κτίσμα, αφού έγιναν καθημερινό φαινόμενο  οι βανδαλισμοί των επισκεπτών του, οι οποίοι πότε χαράσσουν ανεμπόδιστα καρδιές και ονόματα στους κίονες, τα αρχαία μάρμαρα, τα ψηφιδωτά, τον διάκοσμο και τους τοίχους του και πότε αφαιρούν κομμάτια από τον διάκοσμο της Αυτοκρατορικής Πύλης, για να τα έχουν αναμνηστικά ή να τα μοσχοπουλήσουν σε ξένους…

   Όλες αυτές οι ”πληγές” στο ”σώμα” της εμβληματικής Αγίας Σοφίας, ωστόσο, ουδόλως συγκινούν τον Ταγίπ Ερντογάν που την εξισλάμισε. Αντίθετα, τον γεμίζει χαρά η μετατροπή της σε ”Μεγάλο Τζαμί” και γι’ αυτό δεν έπαψε να πανηγυρίζει τη ”δεύτερη Άλωση” απολαμβάνοντας την αιχμαλωσία της.

Να πανηγυρίζει και να επαναλαμβάνει παραληρηματικά τo γνωστό απειλητικό moto εναντίον μας: ”Μπορούμε να έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα… Mπορούμε να έρθουμε ξαφνικά μια νύχτα και θα έρθουμε”, εναλλάσσοντας το πότε με πυραυλικές απειλές και πότε με απαγγελίες ποιημάτων δοξάζοντας τον Αλλάχ για το κατόρθωμά του να ισλαμοποιήσει την Αγία Σοφία.

Τραγική ειρωνεία! Πριν φτάσει στον ουρανό το ”Δόξα τον Αλλάχ” του Ταγίπ Ερντογάν (που σέρνει πίσω του τον εκμαυλισμό της του Θεού Σοφίας) άρχισαν να ξανακούγονται ήχοι απ’ τα έγκατά της που έμοιαζαν με θρηνώδες νανούρισμα (σαν εκείνο πριν τον εξισλαμισμό της, που συνοδευόταν από απόκοσμες λάμψεις, όπως έλεγαν οι φήμες τουλάχιστον).

Νανούρισμα που προσιδίαζε με εκείνο της Αγίας Σοφίας του περασμένου αιώνα, την οποία αποκαλεί ”γλυκύπικρον νανούρισμα της δουλείας και σεμνόν εμβατήριον της ελευθερίας!” στο διήγημά του ”Η Αγία Σοφία” ο συνονόματος του Παπαδιαμάντη ξάδερφός του Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, ενθυμούμενος την επίσκεψή του εκεί την οποία περιγράφει σε αρχαϊζουσα καθαρεύουσα γλώσσα:

”[…] Ο νους ιλιγγιά, η καρδία πάλλει, η ψυχή συστέλλεται. Καρφώνεσαι ακίνητος, κατάπληκτος, φοβείσαι. […] Ακούεις βόμβον συγκεχυμένον ιεράς μουσικής, ενωτίζεσαι πολυχρονισμών και χαρουβικών ύμνων, μετέχεις αγίων λιτανειών και ενδόξων θριάμβων…”.

Αυτόν τον μυστηριώδη βόμβο που έβγαινε, λες, από τα έγκατα της Αγίας Σοφίας ανάκατος με μουρμουρητό και υπόκωφη μελωδία (όπως εκείνη η προειδοποιητική του ‘αόρατου θιάσου’ στο ”Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον” του Καβάφη) τον είχαν ακούσει οι Τούρκοι το βράδυ της 16ης Αυγούστου του 1999 (την επαύριο της Κοιμήσεως της Θεοτόκου) –, για να ακολουθήσει γύρω στις 3 τα ξημερώματα της 17ης ο καταστροφικός σεισμός του Μαρμαρά των  7,6 ρίχτερ με επίκεντρο την πόλη Ιζμίτ της επαρχίας Κοτζαελί (ανατολικές ακτές της Προποντίδας).

Καταστροφικός και σημαδιακός για πολλούς θρησκόληπτους χριστιανούς στις δυο όχθες του Αιγαίου, οι οποίοι — μη μπορώντας να εξηγήσουν την ανείπωτη τραγωδία (18.373 νεκροί, 23.781 τραυματίες και 500.000 άστεγοι) με τη λογική — σταυροκοπιούνταν ψελλίζοντας τη δικιά τους ερμηνεία, που ήθελε παρέμβαση της Παναγίας υπό μορφή τιμωρίας για τις τρικλοποδιές που έβαζε στην Ελλάδα η Τουρκία…

Ήταν η εποχή που, με αφορμή τον καταστροφικό σεισμό στη γειτονική χώρα, άρχισε να αναπτύσσεται η ”διπλωματία των σεισμών” σε περίοδο κατά την οποία οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονταν στο ναδίρ λόγω της προηγηθείσας το ’96 κρίσης των Ιμίων, με πρωταγωνιστές τον Τούρκο ΥΠΕΞ Ισμαήλ Τζεμ  (της κυβέρνησης συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Μπουλέντ Ετσεβίτ) και τον Έλληνα ομόλογό του Γιώργο Παπανδρέου (της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη).

Εικοσιτέσσερα χρόνια από τότε και ενώ  οι Τούρκοι μάς έφτασαν στο αμήν της ανοχής και της υπομονής μας — με έσχατο δείγμα (πέραν των γνωστών απειλών περί… αιφνιδιαστικής νυχτερινής επίσκεψης και εκτόξευσης του βαλλιστικού πυραύλου ”Τayfun”, αν δεν αποστρατιωτικοποιήσουμε τα νησιά μας) την έλλειψη σεβασμού απέναντι στους νεκρούς πιλότους του  F4 Phantom Τσιτλακίδη-Τουρούτσικα — ”έπεσε πάνω τους η οργή του Θεού”, όπως λέει ο αγανακτισμένος λαός μας.

Οι Έλληνες είναι ες αεί αλληλέγγυοι και πονόψυχοι και το αποδεικνύουν στα δύσκολα, όπως έγινε και τώρα. Πρώτη η Ελλάδα ανταποκρίθηκε στο αίτημα της Τουρκίας για διεθνή βοήθεια και ήδη ένα C-130 μετέφερε την ελληνική βοήθεια στις τουρκικές σεισμόπληκτες περιοχές μέσω του αεροδρομίου του Ιντσιρλίκ, κοντά στα Άδανα, όπου το 1974 είχαν μεταφερθεί σιδηροδέσμιοι 783 Ελληνοκύπριοι αιχμάλωτοι μετά την κυπριακή τραγωδία, οι οποίοι αγνοούνται ακόμα…

Την ανθρωπιά των Ελλήνων, άλλωστε, σημείωσε (σε άρθρο του στην  Süddeutsche Zeitung) και ένας Γερμανός αρθρογράφος λέγοντας, μεταξύ άλλων, ότι είναι πάντα έτοιμοι και πρόθυμοι να βοηθήσουν τον σεισμόπληκτο γείτονα εξ Ανατολών όπως έκαναν το 1999 και το 2020.

Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι μπορούν να αλλάξουν άρδην τα συναισθήματα του ελληνικού λαού απέναντι στον τουρκικό λόγω σεισμού, παρά την αντίθετη γνώμη του Γερμανού αρθρογράφου. Κι αυτό γιατί — πέραν της πολιτικής ρητορικής που κάνει τον Μητσοτάκη να λέει στον Ερντογάν ”Να βάλουμε στην άκρη τις διαφορές μας” — δεν υπάρχουν περιθώρια αναθέρμανσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, έστω και αν ”οι Έλληνες έχουν οικογενειακές ρίζες  στην Τουρκία” (Μικρά Ασία).

Δεν υπάρχουν περιθώρια για προσέγγιση των δύο λαών ούτε για διπλωματική αναθέρμανση των ελληνοτουρκικών σχέσεων λόγω σεισμού, για έναν και μόνο λόγο: Γιατί, για την εκάστοτε τουρκική ηγεσία, τα παθήματα λόγω φυσικών καταστροφών δεν γίνονται ποτέ μαθήματα συναδέλφωσης με την Ελλάδα, αν και η τελευταία απλώνει πάντα χέρι βοήθειας σε έκτακτες περιστάσεις.

Έτσι διαιωνίζεται η επιθετική πολιτική της Τουρκίας σε βαθμό επίδειξης αήθους συμπεριφοράς δια των Μέσων της, κάποια εκ των οποίων έφτασαν στο σημείο εσχάτως να χλευάσουν τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ, Κωνσταντίνο Φλώρο για την πτώση του Phantom F-4 στην Ανδραβίδα, βρίσκοντας την ευκαιρία παράλληλα να περάσουν (την ώρα του πένθους μας) το μήνυμα του τουρκικού ΥΠΕΞ για την υπεροχή της Τουρκίας ”στον αέρα και τη θάλασσα” (βλ. Haber Global…).

Φευ! Οι μεγαλοστομίες για ”Δεύτερη Άλωση” και η εικόνα ”καβάλα στ’ άλογο” του Τούρκου Προέδρου (όπως και κάθε απειλή του ”θα έρθουμε νύχτα”) έσβησαν στα 7,8 ρίχτερ του… τρομακτικού σεισμού που συγκλόνισε την Τουρκία και προκάλεσε δέος στην παγκόσμια κοινότητα.

Γι’ αυτό και κρατώ καταληκτικά, σαν μήνυμα ενθάρρυνσης της ειρήνης στις απέναντι όχθες του Αιγαίου όχι τα συνήθη υποκριτικά λόγια των πολιτικών της για συμφιλίωση και ειρήνη, αλλά ένα από τα αμέτρητα ευχαριστήρια tweets των απλών Τούρκων πολιτών, που αναδεικνύει το φιλάνθρωπο πνεύμα των Ελλήνων και μέμφεται υπαινικτικά την πολεμοχαρή διάθεση του Ταγίπ Ερντογάν:

  ”Όσοι έλεγαν πως θα μπουν στην Ελλάδα σε μια νύχτα, δεν πήγαν κάτω από τα ερείπια για να σώσουν έναν πολίτη. Οι Έλληνες ωστόσο που θεωρούσαν εχθρό, το έκαναν”…