Πόσο έκρινε τον Β’ Παγκόσμιο η Απόβαση στην Νορμανδία;

Στις 6 Ιουνίου συμπληρώθηκαν 78 χρόνια από την Απόβαση στην Νορμανδία, την περίφημη επιχείρηση, με την κωδική ονομασία “Operation Overlord” (“Επιχείρηση Επικυρίαρχος”) που συνέβαλε σημαντικά στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πολύ πριν τον νέο Ψυχρό Πόλεμο που ξεκίνησε με την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το 2019 η γνωστή μας Μαρία Ζαχάροβα την είχε χαρακτηρίσει «μη καθοριστικής σημασίας για την έκβαση του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», ως απάντηση σε μία ιστορική απρέπεια των Βρετανών.

Στις 6 Ιουνίου 2019, η τελετή μνήμης για την D-Day είχε γίνει στο βρετανικό λιμάνι του Πόρτσμουθ, όπου είχαν επιβιβασθεί οι συμμαχικές δυνάμεις για την απόβαση στην Νορμανδία, στις 6 Ιουνίου 1944. Όμως οι Βρετανοί, όπως συνηθίζουν, είχαν διαπράξει μία μεγάλη ιστορική απρέπεια. Μεταξύ των χωρών που είχαν προσκαλέσει, ήταν και η ηττηθείσα Γερμανία, ενώ δεν είχαν προσκαλέσει την Ρωσία (διάδοχο της Σοβιετικής Ένωσης), ή την Ουκρανία, ή την Λευκορωσία, όπως όφειλαν, λόγω της κυρίας και ουσιαστικής συνεισφοράς των παραπάνω κρατών για το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.

Εξετάζοντας ιστορικά την απόβαση της Νορμανδίας, είναι γεγονός ότι ήταν πράγματι μια τεράστια στρατιωτική-πολιτική και οργανωτική συμμαχική επιχείρηση, που στέφθηκε με επιτυχία. Έτσι, περίπου 150.000 στρατιώτες από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τον Καναδά, μεταξύ άλλων, με 7.000 σκάφη, διέσχισαν το στενό της Μάγχης και έφθασαν σε ένα τμήμα μήκους 80 χιλιομέτρων στα παράλια της Γαλλίας, καταγράφοντας έτσι την  μεγαλύτερη πολεμική αποβατική επιχείρηση στην ιστορία της ανθρωπότητας.

Η επιχείρηση σήμαινε το άνοιγμα του δευτέρου μετώπου στην Ευρώπη. Αλλά ερχόταν πολύ καθυστερημένα, ύστερα από σκληρές πιέσεις χρόνων της ΕΣΣΔ προς τους Δυτικούς συμμάχους της. Οι συμμαχικές αποβατικές δυνάμεις, εφορμώντας κατά την αποβίβαση στις ακτές της Νορμανδίας αντιμετώπισαν μια λιγότερη αναμενόμενη αντίσταση από τον γερμανικό στρατό, με αποτέλεσμα η αντίσταση των Γερμανών να καταβληθεί  εύκολα.

Και τούτο συνέβη γιατί ο  Χίτλερ είχε ήδη μεταφέρει σημαντικές και –για πολλούς ιστορικούς– τις καλύτερες μαχητικές μονάδες του στο Ανατολικό Μέτωπο, όπου το Τρίτο Ράιχ έδινε πραγματικά μάχη επιβίωσής με τον σοβιετικό Κόκκινο Στρατό, ο οποίος υλοποιούσε μια γιγαντιαία αντεπίθεση και κυριαρχούσε στα πεδία επιχειρήσεων, προελαύνοντας δυτικά. Οι αριθμοί των θυμάτων της απόβασης πιστοποιούν ότι οι Αμερικανοί, Βρετανοί και Γερμανοί νεκροί στις σύντομες μάχες της Νορμανδίας ήταν της τάξεως των 10.000 ανδρών περίπου. Συγκρινόμενοι δε με τους νεκρούς στο Ανατολικό Μέτωπο, οι νεκροί  στην γερμανική όσο και στην σοβιετική πλευρά ανέρχονταν σε πολλά εκατομμύρια, όπως θα δούμε παρακάτω.

Ποιος νίκησε τους Γερμανούς;

Έτσι κάθε σε επέτειο της D-Day, έρχεται στο νου πολλών ανθρώπων το ίδιο ερώτημα: Ποιος νίκησε του Γερμανούς (και τους συμμάχους των) στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο; Η απάντηση χωρίς αμφιβολία και για όσους γνωρίζουν ιστορία είναι μία (και δεν χωρούν παρερμηνείες, ασχέτως της διεθνούς συγκυρίας): ο Κόκκινος Στρατός. Φυσικά και η συμμαχική συμβολή ήταν ανεκτίμητη, αλλά ο ουσιαστικός νικητής είναι ο Κόκκινος Στρατός. Η κλοπή των δαφνών της νίκης ήταν μια αναγκαία πράξη απάτης των δυτικών δυνάμεων αμέσως μετά τον πόλεμο, ώστε να τους εξυπηρετήσει στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου εναντίον της ΕΣΣΔ. Κι όμως αυτό συνέβη.

Μετά από δεκαετίες συστηματικής προπαγάνδας, που συνεπικουρείτο από τις χολιγουντιανές ταινίες, ακόμη υπάρχει η εντύπωση ότι οι ΗΠΑ κατατρόπωσαν το Γ’ Ράιχ. Σε παλαιότερη έρευνα στην Γαλλία καταδείχθηκε ότι ποσοστό άνω του 50% των Γάλλων θεωρούν ότι η συνεισφορά των ΗΠΑ ήταν αυτή που συνετέλεσε στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι όμως έτσι;

Ειδικά στις μέρες μας  που μαίνεται η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, πολλοί στον Δυτικό Κόσμο θεωρούν ότι τα “κακά” παιδιά στον πόλεμο αυτό ήταν οι Ρώσοι, πάντα σύμμαχοι των Γερμανών! Να σημειωθεί πως το 2019 η βρετανική κυβέρνηση, όχι μόνο δεν είχε προσκαλέσει τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν ή τον Λευκορώσο Αλεξάντερ Λουκασένκο, αλλά δεν είχε προσκαλέσει ούτε τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι (σημερινό σύμβολο της αντίστασης στην ρωσική εισβολή).

Αντιθέτως, είχε επιλέξει να προσκαλέσει την καγκελάριο της Γερμανίας Άγκελα Μέρκελ, κάτι μη οφειλόμενο. Η Γερμανία ήταν η υπεύθυνη χώρα δύο Παγκοσμίων Πολέμων, που αιματοκύλισαν την Ευρώπη στον 20ο αιώνα με συνολικά περί τους 100 εκατομμύρια νεκρούς. Και η Βρετανίδα βασίλισσα Ελισάβετ είχε ανταλλάξει χειραψία με την ηγέτιδα της Γερμανίας, αυτή την ιερή ημέρα μνήμης προς τα εκατομμύρια των νεκρών αυτού του πολέμου.

Η ιστορική αλήθεια

Ο ισχυρισμός ότι η καθοριστική ενέργεια για το τέλος του πολέμου ήταν η (σημαντική κατά τα άλλα) απόβαση στην Νορμανδία δεν είναι ιστορικά ακριβής. Είναι ιστορικά αδιαμφισβήτητο ότι ο Κόκκινος Στρατός και οι κολοσσιαίες θυσίες των σοβιετικών πολιτών ήταν ο κυριότερος παράγοντας της ήττας της ναζιστικής Γερμανίας και ο κυριότερος παράγων της απελευθέρωσης της Ευρώπης από το Τρίτο Ράιχ.

Η μητέρα όλων των μαχών, η μεγαλύτερη στην ιστορία των πολέμων, η τρομακτική μάχη του Στάλινγκραντ, που σταμάτησε και κατέστρεψε στην κυριολεξία τη ναζιστική πολεμική μηχανή, είχε τελειώσει τον Φεβρουάριο του 1943! Δηλαδή περίπου ενάμιση χρόνο πριν η Δυτική Συμμαχία αποφασίσει την υπερβολικά καθυστερημένη δημιουργία του δυτικού μετώπου. Έτσι έδωσε την ευκαιρία στον Κόκκινο Στρατό, δύο εβδομάδες μετά την D-Day να εξαπολύσει την καθοριστική για το τέλος του πολέμου Operation Bagration, μια γιγαντιαία επίθεση κατά της κεντρικής Γερμανικής Ομάδας Στρατιών, σε ένα μέτωπο χιλιάδων μιλίων. Μέσα σε οκτώ εβδομάδες οι γερμανικές δυνάμεις είχαν οπισθοχωρήσει περίπου 200 μίλια.

Περισσότερες από 30 γερμανικές μεραρχίες (από τις τουλάχιστον 200) καταστράφηκαν ολοσχερώς. Ήταν η επίθεση που τσάκισε την στρατιωτική ραχοκοκαλιά της Βέρμαχτ και οδήγησε στην οριστική ήττα της Γερμανίας. Κυνικά, κάποιοι ιστορικοί αναφέρουν την Operation Overlord στο Δυτικό μέτωπο, ως απλή εκτροπή για την πολύ μεγαλύτερη επίθεση στα Ανατολικό Μέτωπο.

Οι αμείλικτοι αριθμοί-απώλειες

Κρίνεται σκόπιμο, για να μην μείνει καμιά αμφιβολία για τα προαναφερθέντα, να αναφερθούμε σε αριθμούς συμμετοχής και νεκρών στο Ανατολικό Μέτωπο μεταξύ Γερμανών και Σοβιετικών. Σύμφωνα  με το πολύ σχολαστικό και αξιόπιστο μετα-σοβιετικό αρχείο, που οι πλείστοι δυτικοί ιστορικοί χρησιμοποιούν και αναφέρονται (G. I. Krivosheev in “Soviet Casualties and Combat Losses”), ο συνολικός αριθμός των ανδρών του Κόκκινου Στρατού κατά την διάρκεια του πολέμου ανήλθε τελικά στα 34.476.700, μεταξύ αυτών και 1.000.000 γυναίκες. Από την άλλη πλευρά, οι Γερμανοί στρατιώτες ανήλθαν τελικά στους 21.107.000.

Ο συνολικός αριθμός των νεκρών (κάθε μορφής) για τις κυριότερες συμμετέχουσες χώρες αποδεικνύει τα παραπάνω. Εδώ να διευκρινίσουμε ότι τα στοιχεία από διάφορες πηγές, δεν συμφωνούν απολύτως μεταξύ των και υπάρχουν ορισμένες αποκλίσεις. Έτσι κρίνεται σκόπιμο, για λόγους ιστορικής ακρίβειας, να χρησιμοποιηθούν στοιχεία μόνο από αξιόπιστες αμερικανικές πηγές, που να μην μπορούν να αμφισβητηθούν, όπως το “The National War Museum” στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ, που παρέχει πολλά και λεπτομερή στοιχεία. Έτσι οι απώλειες για τις κυριότερες χώρες ήταν.

• ΗΠΑ: 416.000 στρατιώτες, μαζί με τους νεκρούς πολίτες 418.500.
• Αγγλία: 383.600 στρατιώτες, μαζί με τους πολίτες  450.000.
• Γαλλία: 217.600 στρατιώτες, μαζί με τους πολίτες 567.000.
• Ελλάδα: 35.000 στρατιώτες, μαζί με τους πολίτες 800.000.
• Σοβιετική Ένωση: 10.700.000 στρατιώτες ( το αρχείο G. I. Krivosheev τους ανεβάζει σε 11.285.057), μαζί με τους πολίτες 24.000.000.
• Ιταλία: 301.400 στρατιώτες, μαζί με τους πολίτες 457.000.
• Ιαπωνία: 600.000 στρατιώτες, μαζί με τους πολίτες 3.100.000.
• Γερμανία: 5.553.000 στρατιώτες (το αρχείο G. I. Krivosheev τους ανεβάζει σε 6.923.700), μαζί με τους πολίτες 8.800.000.

Φυσικά υπήρχαν πολλές άλλες μεγάλες απώλειες, σε πολλές χώρες σε όλο τον κόσμο, όπως σε όλες τις χώρες της Ευρώπης (επί παραδείγματι, το Λουξεμβούργο είχε 2.000 απώλειες πολιτών του από βομβαρδισμούς), ακόμη σε Ινδία, Σιγκαπούρη, Νότια Αφρική κλπ. Ιδιαίτερα για την Κίνα οι συνολικές απώλειες σύμφωνα με το Εθνικό Μουσείο Πολέμου, των ΗΠΑ, ίσως να ξεπερνούσαν τα 50.000.000!

Έτσι χωρίς να αμφισβητείται η τεράστια  αξία της Επιχείρησης Overlord, με τη συμμαχική απόβαση στην Νορμανδία και το (έστω καθυστερημένα) άνοιγμα του Δυτικού Μετώπου, το οποίο βοήθησε αποφασιστικά την σοβιετική “Eπιχείρηση Bagration” στο Ανατολικό Μέτωπο, δεν θα πρέπει να ξεχνάμε, ποιος στην κυριολεξία συνέτριψε το γερμανικό Τρίτο Ράιχ και τις 200 Μεραρχίες του στο Aνατολικό Mέτωπο. Αυτός ήταν αδιαμφισβήτητα ο Κόκκινος Στρατός και αυτή είναι η ιστορική αλήθεια, που θα πρέπει όλοι να σεβόμαστε και να τιμούμε.

*Ο Ιωάννης Αθ. Μπαλτζώης είναι Αντγος ε.α. , με M.Sc. στην Γεωπολιτική του ΕΚΠΑ και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (ΕΛΙΣΜΕ)