Το διήμερο 8 και 9 Μαΐου σε Δύση και Ανατολή οι διάφορες χώρες γιόρτασαν την ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΝΙΚΗΣ κατά του Ναζισμού και του Φασισμού μέσα σε κλίμα έντονης αντιπαράθεσης κορυφώνοντας έτσι τον νέο ψυχρό πόλεμο.
Ήδη από το 1945 οι μεν χώρες της Δυτικής Συμμαχίας καθιέρωσαν τον εορτασμό της Ημέρας της Νίκης στις 8 Μαΐου, ενώ η τότε ΕΣΣΔ στις 9 Μαΐου, με την ΕΟΚ να έρχεται να καπελώσει τις αντιφασιστικές εκδηλώσεις της 9ης Μαΐου ανακηρύσσοντας στη συνέχεια την ημερομηνία αυτή ως ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ μιας και ο Ρομπέρ Σουμάν παρουσίασε την Διακήρυξή του για την γαλλογερμανική προσέγγιση μέσω της ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα στις 9 Μαΐου 1950.
Έτσι ευθύς εξ αρχής ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία και άλλες χώρες της Δύσης γιορτάζουν την Ημέρα της Νίκης στις 8 Μαΐου. Αντίθετα η τότε ΕΣΣΔ και οι χώρες του πάλαι ποτέ Ανατολικού μπλοκ γιόρταζαν την Ημέρα της Νίκης στις 9 Μαΐου. Στην Πατρίδα μας με το άρθρο 4 του Ν. 1285/1982 για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης καθιερώθηκε επίσημα «η 9η Μαΐου, ημέρα λήξης του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ως ημέρα Πανελλαδικού Εορτασμού των Εθνικών Αγώνων και της Εθνικής Αντίστασης κατά του Ναζισμού και του Φασισμού».
Μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η Πολωνία αποφάσισε να γιορτάζει πλέον την Ημέρα της Νίκης στις 8 Μαΐου, αφιερώνοντας την 9η Μαΐου στον εορτασμό της Ημέρας της Ευρώπης.
Το ίδιο κάνουν πλέον και άλλες χώρες του πρώην Ανατολικού μπλοκ με πιο πρόσφατη την Ουκρανία η οποία ακολουθώντας το παράδειγμα της Πολωνίας ανακοίνωσε ότι στις 9 Μαΐου πλέον θα γιορτάζει την Ημέρα της Ευρώπης, ενώ στις 8 Μαΐου την Ημέρα της Νίκης και όλα αυτά βέβαια παρότι στην Ουκρανία έχουν αποκατασταθεί πολιτικά και θεωρούνται μάλιστα πλέον εθνικοί ήρωες οι Ουκρανοί συνεργάτες των ναζί που τάχθηκαν στο πλευρό του Χίτλερ και της Βέρμαχτ λίγες μέρες μετά τη ναζιστική εισβολή στην τότε ΕΣΣΔ στις 22 Ιουνίου 1941, όπως άλλωστε έχουμε αναλύσει σε σχετική μας αρθρογραφία.
Οι φετινοί εορτασμοί της Ημέρας της Νίκης έγιναν υπό δρακόντεια μέτρα ασφαλείας στο Παρίσι παρουσία του Μακρόν προκειμένου να κρατηθούν μακριά από τα Ηλύσια Πεδία όσοι Γάλλοι διαμαρτύρονται για το ασφαλιστικό. Δεν συνέβη όμως το ίδιο στη συνέχεια στην Λυών όταν κατά την εκεί επίσκεψή του ο Μακρόν βρέθηκε αντιμέτωπος με χιλιάδες διαδηλωτές.
Στην Αθήνα στις 9 Μαΐου τα φώτα της δημοσιότητας έπεσαν στην εκδήλωση της ΝΔ για την Ημέρα της Ευρώπης με τη συμμετοχή Καραμανλή, Σαμαρά και Μητσοτάκη στο Ζάππειο. Μια εκδήλωση η οποία όμως δεν κατάφερε να κρατήσει αποστάσεις από τον προεκλογικό πυρετό αλλά αντίθετα εντάχθηκε στην προεκλογική στρατηγική του κυβερνώντος κόμματος σε μια προσπάθεια να προστεθούν πολιτικοί πόντοι ενόψει των βουλευτικών εκλογών της 21ης Μαΐου, μετατρέποντας έτσι την Ημέρα της Ευρώπης σε κομματικό λάφυρο.
«Η Διακήρυξη Σουμάν της 9ης Μαΐου 1950 και η Ημέρα της Ευρώπης» ήταν το θέμα ομιλίας μου ως πρώην Ευρωβουλευτή και Καθηγητή Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο Πανεπιστήμιο Κρήτης που έγινε επίσης στην Αθήνα στις 9 Μαΐου στα πλαίσια των μαθημάτων του Δημοτικού Λαϊκού Πανεπιστημίου Αγίας Παρασκευής.
Μέσα από μια ιδιαίτερα ευρηματική προσέγγιση αξιοποιώντας μια εξαιρετικά πλούσια συλλογή πολιτικών σκίτσων που είχαν δημοσιευθεί σε ευρωπαϊκές εφημερίδες της εποχής είχα την ευκαιρία να αναλύσω τις πραγματικές αιτίες που οδήγησαν στο Σχέδιο Σουμάν για την γαλλογερμανική προσέγγιση υπό τις ευλογίες της Ουάσιγκτον και ενώ ο ψυχρός πόλεμος ανάμεσα σε ΝΑΤΟ και ΕΣΣΔ βρισκόταν στην κορύφωσή του.
Σε σχέση όμως με την Ημέρα της Νίκης και τη συνακόλουθη διεκδίκηση των γερμανικών αποζημιώσεων επικράτησε «άκρα του τάφου σιωπή».
Η μόνη ανακοίνωση που τάραξε λίγο τα προεκλογικά νερά με αφορμή την Ημέρα της Νίκης ήταν του Εθνικού Συμβουλίου Διεκδίκησης των Οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα.
Ως μέλος λοιπόν της Γραμματείας του Εθνικού Συμβουλίου θα ήθελα να τονίσω ότι στη σχετική αυτή ανακοίνωση που εκδώσαμε στις 8 Μαΐου μεταξύ άλλων επισημάναμε ότι «78 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αγώνας της Ελλάδας ενάντια στον φασισμό δεν έχει πλήρως δικαιωθεί καθώς η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, καθολικός διάδοχος του Γ’ Ράιχ, αρνείται αυθαίρετα, ατεκμηρίωτα και αλαζονικά να αναλάβει την ιστορική της ευθύνη και να εκφράσει την έμπρακτη μεταμέλειά της για τα αποτρόπαια ναζιστικά εγκλήματα στην Ελλάδα.
Συνεπώς, η Ελληνική Δημοκρατία, με βάση και την ιστορική απόφαση της Βουλής των Ελλήνων της 17ης Απριλίου 2019, καλείται να προχωρήσει άμεσα, χωρίς άλλη αναβολή, στη σθεναρή και μεθοδική διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών».
Και συνεχίζαμε απευθύνοντας δημόσια έκκληση προς τους δημοσιογράφους και τους πολιτικούς αρχηγούς, που θα συμμετείχαν «στην τηλεμαχία (debate) της Τετάρτης 10 Μαΐου 2023 ενόψει των εθνικών εκλογών να μην παραλείψουν το μείζον εθνικό-δημοκρατικό ζήτημα των γερμανικών οφειλών».
Και καταλήγαμε με νόημα: «Πιο συγκεκριμένα, καλούμε τους δημοσιογράφους να συμπεριλάβουν στις ερωτήσεις τους το ζήτημα των δίκαιων και απαράγραπτων αξιώσεων της Ελλάδας έναντι της Γερμανίας και τους πολιτικούς αρχηγούς να δεσμευθούν με ποιες συγκεκριμένες ενέργειες θα συμβάλλουν στη δίκαιη επίλυση του μείζονος αυτού εθνικού και δημοκρατικού ζητήματος».
Όμως όπως λέει και ο λαός μας «στου κουφού την πόρτα όσο θέλεις βρόντα».
Έτσι και οι έξι πολιτικοί αρχηγοί που συμμετείχαν στο debate δεν βρήκαν να πουν ούτε μια λέξη για το κορυφαίο εθνικό θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων εντυπωσιάζοντας τους τηλεθεατές με την εκκωφαντική τους σιωπή για το ζήτημα αυτό. Το γεγονός βέβαια ότι δεν τους τέθηκε καν σχετική ερώτηση από τους κατά τα άλλα λαλίστατους δημοσιογράφους δεν μπορεί να αποτελέσει δικαιολογία.
Το όλο θέμα θα είχε περάσει στα ψιλά αν δεν είχαμε την απαράδεκτη και παντελώς καταδικαστέα δήλωση του κυβερνητικού εκπροσώπου Άκη Σκέρτσου ο οποίος επί της ουσίας έβαλε στο χρονοντούλαπο της ιστορίας το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων. Δήλωση την οποία προσπάθησε εκ των υστέρων να μαζέψει μετά την λαϊκή κατακραυγή. Πάντως όπως ήταν φυσικό υπήρξε μπαράζ καταγγελιών από ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ που κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι απαξιώνει τον αγώνα για τις γερμανικές αποζημιώσεις.
Και όλα αυτά παρά το γεγονός ότι μέχρι και την προτεραία της ανιστόρητης δήλωσης Σκέρτσου προεκλογικά δεν είχαν πει κουβέντα για τις γερμανικές αποζημιώσεις. Τόσο σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων κατά τη διάρκεια του debate όσο και στις άμεσες προεκλογικές τους προτεραιότητες.
Έτσι τόσο στο κείμενο των 1249 λέξεων με τα «11 σημεία του Συμβολαίου Αλλαγής του ΣΥΡΙΖΑ» που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας στις 3 Μαΐου όσο και στο κείμενο των 593 λέξεων με τα «12 σημεία του προγράμματος του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ-Ευαγγέλιο για τη διαπραγμάτευση μετεκλογικά» που παρουσίασε ο Νίκος Ανδρουλάκης στις 5 Μαΐου οι γερμανικές αποζημιώσεις έλαμψαν δια της απουσίας τους.
Παρά ταύτα η κυβέρνηση λίγες μέρες πριν τις εκλογές με την παραπάνω ανιστόρητη δήλωση του εκπροσώπου της «κατάφερε» τελικά «να πάρει τον μουτζούρη»…….για τη διαχρονική διακομματική απραξία στο ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων.
*O Νότης Μαριάς είναι Καθηγητής Θεσμών της ΕΕ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πρόεδρος του Κόμματος ΕΛΛΑΔΑ- Ο ΑΛΛΟΣ ΔΡΟΜΟΣ, πρώην Ευρωβουλευτής
