Έρευνα αποκαλύπτει οτι οι μέλισσες μπορούν να κάνουν… αριθμητικές πράξεις

Οι μέλισσες δεν φτιάχνουν μόνο μέλι, αλλά επίσης καταλαβαίνουν τα μαθηματικά και μπορούν να κάνουν βασικές αριθμητικές πράξεις, όπως η πρόσθεση και η αφαίρεση, χρησιμοποιώντας αυτή την ικανότητα για να λύνουν πρακτικά προβλήματα.

Αυτό είναι το αναπάντεχο -και επίμαχο- συμπέρασμα μιας νέας αυστραλο-γαλλικής επιστημονικής έρευνας, σύμφωνα με την οποία η κατανόηση βασικών μαθηματικών εννοιών είναι εφικτή όχι μόνο από τον άνθρωπο, αλλά ακόμη και από ένα έντομο με πολύ μικρότερο εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος μιας μέλισσας δεν έχει ούτε ένα εκατομμύριο νευρώνες, έναντι περίπου 86 δισεκατομμυρίων του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Προηγούμενα πειράματα των ίδιων επιστημόνων είχαν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι οι μέλισσες καταλαβαίνουν την έννοια του μηδενός και μπορούν να διακρίνουν ανάμεσα σε δύο ομάδες αντικειμένων ποιά είναι η μικρότερη. Η νέα μελέτη έρχεται να διευρύνει το μαθηματικό «ρεπερτόριο» των μελισσών.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή ‘Αντριαν Ντάιερ του Πανεπιστημίου RMIT της Μελβούρνης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Science Advances», διαπίστωσαν, μέσα από πειράματα με 14 μέλισσες, ότι αυτές μπορούν να διδαχθούν να αναγνωρίζουν διαφορετικά χρώματα ως συμβολικές αναπαραστάσεις της πρόσθεσης (μπλε) και της αφαίρεσης (κίτρινο). Στη συνέχεια, είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν αυτή την πληροφορία για να λύσουν αριθμητικά προβλήματα.

Οι μέλισσες χρειάστηκαν τέσσερις έως επτά ώρες εκπαίδευσης για να μάθουν -με ποσοστό επιτυχίας 64% ως 72%- ότι το μπλε χρώμα αντιστοιχούσε στο +1 και το κίτρινο στο -1. Στη συνέχεια μπορούσαν να εφαρμόσουν τον κανόνα αυτό και σε άλλους αριθμούς.

«Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η κατανόηση των αριθμών μπορεί να βρεθεί πολύ ευρύτερα στη φύση μεταξύ των ζώων από ό,τι είχε έως τώρα υποτεθεί», δήλωσε ο Ντάιερ.

Η επιστημονική κοινότητα συζητά έντονα -και διαφωνεί- κατά πόσο τα ζώα γνωρίζουν ή μπορούν να μάθουν πολύπλοκες αριθμητικές έννοιες. Πολλά είδη ζώων είναι σε θέση να κατανοήσουν τη διαφορά ανάμεσα σε διαφορετικές ποσότητες και να χρησιμοποιήσουν αυτή την κατανόηση για να κυνηγήσουν την τροφή τους, να πάρουν αποφάσεις ή να λύσουν πρακτικά προβλήματα.

Όμως η κατανόηση και η χρήση αριθμών και αριθμητικών πράξεων απαιτεί ένα πολύ πιο προχωρημένο επίπεδο ικανοτήτων. Προηγούμενες έρευνες έχουν δώσει (μάλλον αμφισβητούμενες) ενδείξεις ότι μερικοί πίθηκοι, οι ελέφαντες, κάποια πουλιά όπως οι παπαγάλοι, ακόμη και οι αράχνες μπορούν να κάνουν πρόσθεση ή και αφαίρεση. Η νέα μελέτη έρχεται να προσθέσει τις μέλισσες σε αυτό τον κατάλογο.

Όμως δεν είναι όλοι οι επιστήμονες πρόθυμοι να αποδεχθούν ότι πράγματι οι μέλισσες καταλαβαίνουν από αριθμούς και ξέρουν αριθμητική. Ο καθηγητής Πολ Γκρέιχαμ του Πανεπιστημίου του Σάσεξ και ο Κλιν Πέρι του Πανεπιστημίου Queen Mary του Λονδίνου εξέφρασαν σοβαρές αμφιβολίες ότι όντως τα νέα πειράματα απέδειξαν πως οι μέλισσες κάνουν πρόσθεση και αφαίρεση.