Γιατί τα έντομα πετάνε προς στις λάμπες;

Ένα οικείο θέαμα και χαρακτηριστικό ίσως του καλοκαιριού είναι τα έντομα που τριγυρνάνε γύρω από τις αναμμένες λάμπες σε σπίτια ή δρόμους, μια συνήθεια που τους κοστίζει ακόμα και τη ζωή τους.

Γιατί τα έντομα έχουν αυτή τη συνήθεια και πώς γίνεται να εξαπατώνται με τόσο προφανή τρόπο;

Όντας πρωταρχικά νυχτερινά πλάσματα, τα έντομα εξελίχθηκαν για να ταξιδεύουν με βάση τη λάμψη του φεγγαριού, με μια μέθοδο που ονομάζεται εγκάρσιος προσανατολισμός. «Ο εγκάρσιος προσανατολισμός είναι σαν να κρατάμε ένα αστέρι σε μια συγκεκριμένη θέση, έτσι ώστε να γνωρίζουμε πού είμαστε», λέει ο Τζεφ Σμιθ, επιμελητής στο Μουσείο Εντομολογίας του Μπόχαρτ. Με τον ίδιο τρόπο τα έντομα αντιλαμβάνονται τις λάμπες σαν μια σταθερή πηγή φωτός σε σχέση με το σώμα τους, που τα καθοδηγεί.

Τα έντομα δεν μπόρεσαν να προσαρμόσουν την εξελικτική τους πορεία με βάση την εξάπλωση του ηλεκτρικού φωτός στο σύγχρονο κόσμο. Από την εποχή που ο Thomas Edison κατοχύρωσε τους λαμπτήρες στις 27 Ιανουαρίου του 1880, άνοιξε ο δρόμος για παγκόσμια διανομή ηλεκτρικού φωτισμού σημαίνοντας όμως μια εποχή… σκότους για τα έντομα.

«Όλα πήγαν στραβά γιατί έχουμε προσφέρει τόσα πολλά τεχνητά φεγγάρια στα έντομα«», λέει ο Λιν Κίμσει, καθηγητής εντομολογίας στο Ντέιβις.

Τα μάτια των περισσότερων εντόμων λειτουργούν σαν μικροσκοπικά τηλεσκόπια, οπότε όταν αντιμετωπίζουν ισχυρό τεχνητό φωτισμό, αυτό λειτουργεί ως «υπερ-διεγερτικό». Για αυτό οι λάμπες είναι σχεδόν… ακαταμάχητες για τα έντομα.

Αν και υπάρχουν ακόμη έρευνες που πρέπει να γίνουν για να κατανοήσουμε πλήρως τη συμπεριφορά των εντόμων, οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι οι λάμπες παίζουν ρόλο-κλειδί στον εξελικτικό προγραμματισμό τους.