Κάλλιο: Το χωριό «φάντασμα» που εμφανίζεται όταν η στάθμη της λίμνης του Μόρνου είναι χαμηλή (φώτο)

Ένα ολόκληρο χωριό-ό,τι έχει απομείνει εμφανίζεται στη λίμνη του Μόρνου όταν η στάθμη χαμηλώνει. Το χωριό-φάντασμα, είναι το Κάλλιο, το οποίο «θυσιάστηκε» για τις ανάγκες υδροδότησης της Αθήνας εκκενώθηκε για να δημιουργηθεί η τεχνητή λίμνη του Μόρνου. Οι κάτοικοι αποζημιώθηκαν από το κράτος για να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους χτίζοντας το καινούργιο χωριό σε ψηλότερο σημείο.

Όταν η στάθμη της λίμνης του Μόρνου κατεβαίνει πολύ, λόγω ξηρασίας, μέσα από τα νερά αναδύεται, σαν φάντασμα του παρελθόντος, ένα χωριό. Οι πέτρινοι τοίχοι των σπιτιών είναι καλυμμένοι με πλάσματα του νερού που βρίσκονται ξαφνικά έξω από αυτό. Με την άνοδο της στάθμης το χωριό χάνεται και πάλι στην υδάτινη κρυψώνα του.

Είναι το χωριό Κάλλιο, στον νομό Φωκίδας. Βρισκόταν στο λεκανοπέδιο όπου αργότερα δημιουργήθηκε η τεχνητή λίμνη του Μόρνου, στον χώρο που γέμισε το 1980 νερό, μετά την κατασκευή του φράγματος.

Τότε το χωριό είχε μεταφερθεί σε νέα θέση, πιο ψηλά από τις όχθες της λίμνης, ενώ ο παλιός οικισμός πλημμύρισε και χάθηκε κάτω από το νερό. Αυτός είναι που αποκαλύπτεται όταν η στάθμη του νερού πέφτει, ξυπνώντας αναμνήσεις και εικόνες του παρελθόντος.

Μέχρι το 1916 το Κάλλιο ονομαζόταν Βελούχοβο, ενώ η νέα ονομασία του προέρχεται από την παρακείμενη αρχαία πόλη Καλλίπολη. Το Κάλλιον ή αρχαία Καλλίπολις βρισκόταν κοντά στο Λιδωρίκι, εκεί όπου αργότερα χτίστηκε το κάστρο του Βελούχοβου, και αναφορές για αυτό υπάρχουν τόσο από τον Θουκυδίδη όσο και τον Παυσανία.

Η κατοίκησή του, οργανωμένα, τοποθετείται στον 4ο π.Χ. αιώνα ενώ καταστράφηκε από τους Γαλάτες το 279 π.Χ. και ξαναχτίστηκε. Εκτιμάται πως ήταν μια πόλη που άκμαζε, με πολιτειακή οργάνωση και οικονομική άνθιση.

Οι ανασκαφές του καθηγητή Π. Θέμελη αποκάλυψαν δημόσια κτίσματα της πόλης, νεκροταφεία, ιερά, το θέατρο αλλά και τον οχυρωματικό περίβολο. Όλα αυτά, μαζί με τα απομεινάρια του σύγχρονου χωριού, βρίσκονται σήμερα κάτω από το νερό.