Παρά τους 100 νεκρούς στο Μάτι δεν άλλαξε ο επιχειρησιακός σχεδιασμός αντιμετώπισης καταστροφών!

Με 100 νεκρούς στο Μάτι το αρχηγείο της Πυροσβεστικής έκανε αντιγραφή τις οδηγίες προς τις περιφερειακές διευθύνσεις για την εκπόνηση των νέων επιχειρησιακών σχεδιασμών.

Από το 2018 οι εντολές μεταφέρθηκαν στο 2019 χωρίς πουθενά στα σχετικά έγγραφα να αναφέρεται η τραγωδία που συγκλονίζει ακόμη και σήμερα τη χώρα μας, καθώς οι συγγενείς των θυμάτων ζητούν δικαιοσύνη για τους ανθρώπους τους.

Την αποφράδα ημέρα οι πυροσβεστικές δυνάμεις βρέθηκαν στην «πλάτη» της πυρκαγιάς, καθώς τα περιπολικά που θα την αντιμετώπιζαν κατά μέτωπο και στο ξεκίνημά της είχαν μεταφερθεί από την Πεντέλη στην Κινέττα.

Οι πυροσβέστες (όταν έφθασαν) έμειναν να κοιτούν τις φλόγες, ανήμποροι να βοηθήσουν τους πολίτες. Το πρώτο συμπέρασμα που προκύπτει, λοιπόν, είναι ότι στον σχεδιασμό θα έπρεπε να προστεθεί ένα τουλάχιστον κεφάλαιο: της επέμβασης σε περιοχές όπου κινδυνεύουν ανθρώπινες ζωές.

Αλλά, τέτοια πρόβλεψη στις οδηγίες δεν υπάρχει. Μόνο το «Σχέδιο για την Αντιμετώπιση Πυρκαγιών Δασών» του ’18 βαφτίζεται… «Τυπική Δομή Σχεδίου για την Αντιμετώπιση Πυρκαγιών Δασών» στο κείμενο του ’19!

Με 100 νεκρούς δεν ένιωσαν την ανάγκη να προσθέσουν ούτε μία γραμμή! Για την ακρίβεια προσέθεσαν μια υπογραμμισμένη παράγραφο:

Δείτε το κείμενο του 2018:

Και κάντε τη σύγκριση με το κείμενο του 2019:

j)« Τονίζεται τέλος πως για την εναρμονισμένη δομή όλων των Επιχειρησιακών Σχεδίων της Επικράτειας, οι Επιτροπές κάθε ΠΕ.ΠΥ.Δ. πρέπει να ακολουθήσουν πιστά και απαρέγκλιτα τη δομή και τις συμπληρωματικές οδηγίες για τη σύνταξη του Σχεδίου Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών του επισυναπτόμενου Παραρτήματος, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή σε Κατασκηνώσεις, Μοναστήρια, Κέντρα Φιλοξενίας Προσφύγων καθώς και στο σύνολο των Εθελοντικών Ομάδων».

(σ.σ. Η υπογράμμιση είναι των ανθρώπων που συνέταξαν το έγγραφο. Τα bold είναι δικά μας. Βλέπετε πουθενά οικισμούς σαν το Μάτι; Οικισμούς με προβλήματα δόμησης; Μικτές περιοχές δάσους και κατοικίας; Βέβαια, το Μάτι απουσίαζε και από το Σχέδιο Δασών του ’18, το οποίο είχε κάποιες αναφορές σε προβληματικές περιοχές).

«Τίποτε λοιπόν δεν άλλαξε σε επίπεδο επιχειρησιακού σχεδιασμού και για την ερχόμενη αντιπυρική περίοδο, αφού η ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος, ως φαίνεται, δεν διδάχθηκε τίποτε από την εθνική τραγωδία της 23ης Ιουλίου 2018» επισημαίνει ο εμπειρογνώμονας Ανδριανός Γκουρμπάτσης.

«Δεν υπάρχει πρόβλεψη να περιληφθεί στον σχεδιασμό και σχέδιο επέμβασης για τη διάσωση κινδυνευόντων από δασικές πυρκαγιές» τονίζει και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου όσο ακόμη υπάρχει χρόνος για να διορθωθούν τα λάθη και οι παραλείψεις που στοίχισαν στην Ελλάδα 100 ζωές.

Η δήλωση του κ. Γκουρμπάτση:

Για να μην ξαναζήσει η χώρα παρόμοια τραγωδία, απαιτείται να ληφθούν έγκαιρα αρμοδίως και πάντοτε με αποκλειστική ευθύνη και πρωτοβουλία της πολιτικής και φυσικής Ηγεσίας του Πυροσβεστικού Σώματος ειδικά και γενικά της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας κατάλληλα θεσμικά και νομικά καθώς και άλλα ενδεδειγμένα επιχειρησιακά και συναφή μέτρα σχετικά με την αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών, τα οποία θα στοχεύουν πρωτίστως στην ανάταξη και επανόρθωση του Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας και του Δασοπυροσβεστικού Μηχανισμού έτσι ώστε να καταστούν και πάλι επιχειρησιακά ικανοί και αποτελεσματικοί εκπληρώνοντας, κάθε φορά που επιβάλλεται από μία κρίση, λόγω πυρκαγιάς και θα ισχύουν και εφαρμόζονται από την επερχόμενη αντιπυρική περίοδο, έτους 2019 και εφεξής, την εκ του νόμου προβλεπόμενη αποστολή και ρόλο τους, χάριν του κοινωνικού συνόλου.

Μόνον έτσι θα μπορέσει να αποκατασταθεί το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών, το οποίο καταρρακώθηκε δικαιολογημένα από τη φονική πυρκαγιά. Ειδικότερα, αν δεν αλλάξει άμεσα ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, δεν ληφθούν τα αναγκαία μέτρα και κυρίως αν δεν υπάρξει συνεχής και κατάλληλη εκπαίδευση του στελεχιακού δυναμικού και δεν ηγηθούν και τοποθετηθούν σε νευραλγικές Υπηρεσίες του Πυροσβεστικού Σώματος άξιοι, ικανοί και με επαγγελματική επάρκεια, γνώσεις και εμπειρία αξιωματικοί και όχι με επιλογή τους στις ηγετικές θέσεις αναξιοκρατικά και με κομματικά και άλλα πελατειακά κριτήρια, όπως επιλέγεται μέχρι σήμερα η Ηγεσία και οι ανώτατοι αξιωματικοί του Σώματος, θα θρηνήσουμε και πάλι ανθρώπινες ζωές και θα ξαναζήσουμε και άλλες τραγωδίες σαν αυτή της 23ης Ιουλίου 2018 στο Ν. Βουτζά, Μάτι και Κόκκινο Λιμανάκι.

Μέχρι σήμερα δυστυχώς η (πολιτική) Ηγεσία του ΠΣ δεν έχει ενδιαφερθεί να διατάξει Ένορκη Διοικητική Εξέταση για να διακριβωθούν τα αίτια και τις συνθήκες αυτής της τραγωδίας, έτσι ώστε να διορθωθούν και να μην επαναληφθούν μελλοντικά. Όπως ήταν αναμενόμενο, μια και η προηγούμενη πολιτική Ηγεσία του ΠΣ και συγκεκριμένα ο Αν. Υπουργός κ. Ν. Τόσκας εκ προοιμίου, προκαταβολικά και χωρίς καμία διοικητική έρευνα, δεν διαπίστωσε λάθη επιχειρησιακά, η φυσική Ηγεσία του ΠΣ δεν προέβη σε καμία αλλαγή στον επιχειρησιακό σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών.

Πιο αναλυτικά για την προσεχή αντιπυρική περίοδο, έτους 2019, που αρχίζει την 1 Μαΐου, εξέδωσε την υπ΄ αρ. 11450 οικ. Φ. 702.15 / 20 Φεβρουαρίου 2019 Διαταγή προς όλες τις Υπηρεσίες του με θεματικό αντικείμενο <<Αναθεώρηση – Επικαιροποίηση Επιχειρησιακών Σχεδίων Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών>>. Και η ως άνω Διαταγή κινείται στο ίδιο πνεύμα της αντίστοιχης Διαταγής, που εφαρμόστηκε και στον ελλειπή και πλημμελή κατά τα ανωτέρω ειδικότερα αναφερθέντα επιχειρησιακό σχεδιασμό, έτους 2018, στον οποίο υπήρχαν όλες οι προαναφερόμενες σοβαρές παραλείψεις, που ευθύνονται για την τραγωδία. Τίποτε λοιπόν δεν άλλαξε σε επίπεδο επιχειρησιακού σχεδιασμού και για την ερχόμενη αντιπυρική περίοδο, αφού η Ηγεσία ΠΣ, ως φαίνεται, δεν διδάχθηκε τίποτε από την εθνική τραγωδία της 23ης Ιουλίου 2018.

Πιο συγκεκριμένα δεν προβλέπεται και πάλι, όπως και πέρυσι, τόσο σε κεντρικό όσο και σε περιφερειακό Επιχειρησιακό Σχεδιασμό Αντιμετώπισης Δασικών Πυρκαγιών, καμία από τις ως άνω προτεινόμενες ρυθμίσεις και κυρίως δεν υπάρχει πρόβλεψη να περιληφθεί κατά τον ως άνω σχεδιασμό και σχέδιο επέμβασης για τη διάσωση κινδυνευόντων από δασικές πυρκαγιές.

Μακάρι να μην υπάρξει κατά την νέα αντιπυρική περίοδο παρόμοια με την περυσινή κρίση εξ αιτίας δασικών πυρκαγιών, γιατί πολύ φοβάμαι ότι θα θρηνήσουμε πολλούς νεκρούς και θα βιώσουμε και πάλι ένα νέο Ν. Βουτζά – Μάτι – Κόκκινο Λιμανάκι.

«Καταπέλτης» οι εισαγγελείς για τη φωτιά στο Μάτι: 294 σελίδες με εγκλήματα
*Βασιλική Κόκκαλη

Χάος ασυνεννοησίας, προσπάθεια συγκάλυψης, ψέματα και θράσος. Εικόνα απόλυτης κατάρρευσης ενός κρατικού μηχανισμού που έγινε παρανάλωμα της ανικανότητάς του και αδυνατεί ακόμη και τώρα, διά των εκπροσώπων του, όχι μόνο να αναλάβει τις ευθύνες του για την τραγωδία της 23ης Ιουλίου, αλλά και να ψελλίσει έστω μια «συγγνώμη» στις εκατοντάδες οικογένειες που θρηνούν (και θα θρηνούν εσαεί) τους νεκρούς τους.

Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, Περιφέρεια Αττικής, Πυροσβεστική Υπηρεσία, Ελληνική Αστυνομία και ΟΤΑ εμπλέκονται σε ένα γαϊτανάκι παραλείψεων, εσφαλμένων χειρισμών και ολιγωριών που συνδέεται «αιτιακά» με τον θάνατο 100 ανθρώπων, τον βαρύτατο τραυματισμό -σωματικό και ψυχικό- εκατοντάδων άλλων και τις τεράστιες υλικές ζημιές στην Ανατολική Αττική.

Το σκηνικό του χάους της 23ης Ιουλίου που προκάλεσε την εκατόμβη των θυμάτων μπορεί να αποτιμήθηκε από τις εισαγγελικές αρχές σε επίπεδο πλημμελήματος, όμως η εισαγγελική διάταξη-καταπέλτης για όσους ευθύνονται για την εθνική τραγωδία αποτελεί το πρώτο νομικό βήμα ώστε οι συγγενείς των θυμάτων να αξιώσουν με αγωγές την ηθική τους δικαίωση από τους εκπροσώπους του κρατικού μηχανισμού. Αγωγές οι οποίες αναμένεται να είναι μαζικές.

Μέσα από τις 294 σελίδες της διάταξης των εισαγγελέων Ηλία Ζαγοραίου, Νικόλαου Φιστόπουλου και Κωνσταντίνου Σπυρόπουλου καταρρίπτεται κάθε δικαιολογία της κυβέρνησης για τις αιτίες της φονικής πυρκαγιάς. Δεν έφταιξαν ούτε η άναρχη πολεοδομική δόμηση, ούτε τα ακραία καιρικά φαινόμενα, ούτε φυσικά οι 100 νεκροί που «θόλωσαν» την εικόνα των μηχανισμών του κράτους που λειτούργησαν… αποτελεσματικά.

Έφταιξε, σύμφωνα με τους εισαγγελείς, ότι οι εκπρόσωποι ενός ολόκληρου κρατικού συστήματος, την πιο κρίσιμη στιγμή, δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν ούτε το αρχικό σημείο από το οποίο ξεκίνησε η πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου. Εφταιξε ότι δίνονταν εντολές για κατάσβεση πυρκαγιών που είχαν ήδη είχαν σβήσει και πληροφορίες στους πολίτες που τους εγκλώβιζαν μέσα στις φλόγες. Εφταιξε ότι οι αρμόδιες αρχές του κράτους λειτουργούσαν «συμπτωματικά» και «χωρίς στοιχειώδη συντονισμό και οργάνωση», σε τέτοιο βαθμό «που θα συνέβαιναν τα ίδια ακόμη και σε πιο απλά συμβάντα»!

Το χρονικό του τρόμου της 23ης Ιουλίου του 2018, όπως το ξεδιπλώνουν στη διάταξή τους οι εισαγγελείς, προκαλεί σοκ και δέος.

1 Αγνοια για την ώρα της πυρκαγιάς: Καταρχάς, όπως διαπιστώνουν οι εισαγγελείς, οι αρμόδιοι του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) δεν μπόρεσαν να καταγράψουν ούτε την πραγματική ώρα που ξέσπασε η φωτιά. Και αυτό καθώς ως ώρα έναρξης αναγράφουν την ώρα αναγγελίας της. Ωστόσο, η πραγματική ώρα έναρξης της φωτιάς ήταν στις 16.25 με 16.30 και όχι στις 16.49, όπως αναγράφεται στις αναφορές του ΕΣΚΕ.

2 Προσκόμισαν ανακριβή στοιχεία: Στη διάταξη αναφέρεται ότι «δεν είναι αληθείς και δεν αποτυπώνουν την πραγματική κατάσταση σχετικά με τα πυροσβεστικά οχήματα και τους χρόνους που αυτά προσήλθαν και επιχείρησαν κατάσβεση» οι σχετικές καταχωρήσεις που εμπεριέχονται στον φάκελο του ΕΣΚΕ.

3 Έσπευσαν όταν η φωτιά είχε σβηστεί: Οπως διαπιστώνουν οι εισαγγελείς, «ο μεγαλύτερος αριθμός των οχημάτων του Πυροσβεστικού Σώματος μετέβησε στην περιοχή (Μάτι) σε χρόνο που η πυρκαγιά είχε ήδη κατασβεστεί», καθώς ήδη είχε φτάσει στη θάλασσα:

4 Έστειλαν επτά πυροσβεστικά, αλλά δούλευαν μόνο τα τρία: Στο κρίσιμο αρχικό στάδιο της πυρκαγιάς δόθηκε εντολή να σταλούν επτά συνολικά πυροσβεστικά οχήματα, αλλά από αυτά «μόνο τα τρία είχαν κατασβεστική ιδιότητα». Εστω όμως και αυτά τα τρία οχήματα άργησαν να επέμβουν, σημειώνουν οι εισαγγελείς.

5 Δεκατρείς υδροφόρες και καμία στο Μάτι: Κατά την εξέλιξη της πυρκαγιάς, όταν πια είχε επεκταθεί και είχε περάσει πέραν της Λεωφόρου Μαραθώνος με κατεύθυνση προς το Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, «ο συνολικός αριθμός των πυροσβεστικών υδροφόρων του Πυροσβεστικού Σώματος που επιχειρούσαν στην περιοχή ήταν μόνο δεκατρείς, χωρίς μάλιστα να υπάρξει παρέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων στον οικισμό Μάτι». Μάλιστα, όπως επισημαίνουν οι εισαγγελείς, όταν η φωτιά πέρναγε τη Λ. Μαραθώνος για χρονικό διάστημα περίπου 25 λεπτών δεν επιχειρούσε για την κατάσβεσή της κανένα ελικόπτερο.

6 «Ευτύχημα που δεν στείλαμε πυροσβέστες και οχήματα στο Μάτι»: Παρ’ όλα αυτά, δύο στελέχη της Πυροσβεστικής, στις έγγραφες εξηγήσεις που έδωσαν ως ύποπτοι στους εισαγγελείς, χαρακτήρισαν «ευτύχημα» το γεγονός ότι δεν έδωσαν εντολή να εμπλακούν στο Μάτι πυροσβέστες με τα οχήματά τους. Ανέφεραν χαρακτηριστικά: «Περί του ισχυρισμού μη -δήθεν- συντονισμού και μη έγκαιρης εμπλοκής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας δασοπυρόσβεσης στην επίμαχη πληγείσα περιοχή του Ματιού, κάτω δηλαδή από τη Λεωφόρο Μαραθώνος, δεν τίθεται καν ζήτημα, διότι εκ των πραγμάτων απεδείχθη ότι, με την ταχύτητα που εξελίχθηκε η πυρκαγιά στη συγκεκριμένη περιοχή, ήταν εν τέλει ευτύχημα το γεγονός ότι δεν δόθηκε εντολή να εμπλακούν πυροσβέστες με τα οχήματά τους και στην περιοχή αυτή…».

7 Εδιναν εντολές αλλά δεν σημαίνει ότι εκτελούνταν: Οι εισαγγελείς διαπίστωσαν πως «όλοι σχεδόν οι υπεύθυνοι και οι αρμόδιοι αρκούνταν στο να δίνεται η εντολή ή να συντάσσεται το έγγραφο χωρίς όμως κάποιος να ελέγχει αν πράγματι η ενέργεια αυτή εκτελέστηκε ή πότε εκτελέστηκε». Ουσιαστικά, δηλαδή, όπως αναφέρουν, «διαπιστώθηκε μια τυπική γραφειοκρατική λειτουργία των φορέων, η οποία δεν αποτυπώνει την πραγματικότητα όπως αυτή εκδηλώνεται και εκφράζεται από την εκτέλεση των ενεργειών και τα αποτελέσματα αυτών».

8 Μιλούσαν απευθείας με τον Βαρδινογιάννη για τη Motor Oil: Στη διάταξη περιλαμβάνεται απόσπασμα από τα όσα υποστήριξε ανωμοτί ενώπιον των εισαγγελέων ο διοικητής του ΕΣΚΕ και του ΣΚΕΔ (Συντονιστικό Κέντρο Δασοπυρόσβεσης), Ιωάννης Φωστιέρης, σχετικά με τη φωτιά στο Καλαμάκι και την περιοχή της Motor Oil στην Δυτική Αττική κοντά στον Ισθμό. Από τις εξηγήσεις του κ. Φωστιέρη προκύπτει ότι η μόνη ενημέρωση των υπεύθυνων στελεχών της Πυροσβεστικής για τη φωτιά που πλησίαζε τη Motor Oil προερχόταν από μέλος της οικογένειας Βαρδινογιάννη και όχι από τον επικεφαλής της επιχείρησης που προσπαθούσε να αντιμετωπίσει το μέτωπο που πλησίαζε τα διυλιστήρια! Ανέφερε χαρακτηριστικά στους εισαγγελείς ο κ. Φωστιέρης:

«Το γεγονός ότι η φωτιά εισήλθε στις εγκαταστάσεις της Motor Oil το έμαθα από δύο τηλεφωνικές κλήσεις του κ. Βαρδινογιάννη, περίπου από 17.45 έως 17.50 κατά τις οποίες: α) στην πρώτη κλήση μού είπε αυτολεξεί ότι η φωτιά έχει περάσει στις εγκαταστάσεις της Motor Oil, επιχειρούν δυνάμεις, η κατάσταση είναι δύσκολη, στείλτε και εναέρια και β) στη δεύτερη κλήση, με επιτακτικό ύφος μού ανέφερε “σας ζήτησα αεροσκάφη, μην αμελείτε, θα πάθουμε ζημιά”. Και για τις δύο κλήσεις και το περιεχόμενο αυτών ενημέρωσα άμεσα τόσο τον υπαρχηγό επιχειρήσεων, ο οποίος ήταν στον ίδιο χώρο, όσο και τον αρχηγό. Μετά την πάροδο λίγων λεπτών δέχτηκα και τρίτη κλήση από τον μηχανικό ασφάλειας της εταιρείας, ο οποίος μου είπε ότι τα πράγματα ήταν επικίνδυνα και παρακαλούσε για εναέρια μέσα».

9 Δεν χρησιμοποίησαν ποτέ τα πυροσβεστικά πλοία: Οι εισαγγελείς επικαλούμενοι τα στοιχεία που συνέλεξαν διαπιστώνουν ότι «η ηγεσία του Πυροσβεστικού Σώματος δεν χρησιμοποίησε επιχειρησιακά, παρόλο που είχε νομική υποχρέωση, δύο εκ των τριών πυροσβεστικών πλοίων (…) τα οποία θα μπορούσαν να συνδράμουν τη Λιμενική Αρχή Ραφήνας και να βοηθήσουν μαζί με τα υπόλοιπα πλωτά μέσα στη διά θαλάσσης διάσωση ατόμων από τη θαλάσσια περιοχή Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, όπου είχαν καταφύγει κάτοικοι για να προφυλαχθούν από την πυρκαγιά». Οπως αναφέρουν, «η συνδρομή των ως άνω πλοίων στη διάσωση ατόμων από τη θάλασσα, με δεδομένα τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους αλλά και τη μεταφορική ικανότητά τους, θα ήταν πολύ σημαντική και ουσιαστική στη διάσωση ατόμων που κινδύνεψαν και τελικά πνίγηκαν».

10 Ηταν όλοι ενήμεροι για την κατάσταση πριν από τις 5.00 μ.μ.: Πλήρη γνώση για την πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης και των ενεργειών που υπήρξαν για τη διαχείρισή της είχαν πριν από τις 5 το απόγευμα της 23ης Ιουλίου όλοι όσοι βρίσκονταν στον χώρο του ΕΣΚΕ, με πρώτο τον πρώην υπουργό Προστασίας του Πολίτη Νικόλαο Τόσκα, αναφέρουν οι εισαγγελείς. Γνώση είχαν επίσης οι: Ιωάννης Καπάκης, τότε γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας, Σωτήρης Τερζούδης, πρώην αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, Βασίλειος Ματθαιόπουλος, υπαρχηγός Επιχειρήσεων τότε, σήμερα αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, αντιστράτηγος Πυροσβεστικού Σώματος, Δημοσθένης Αναγνωστάκης, υπαρχηγός Υποστήριξης, αντιστράτηγος Π.Σ., Ιωάννης Φωστιέρης, διοικητής ΕΣΚΕ και ΣΚΕΔ, Φίλιππος Παντελεάκος, διευθυντής του ΚΕΠΠ, αρχιπύραρχος και Χρήστος Γκολφίνος, διευθυντής του «199» ΣΕΚΥΠΣ, αρχιπύραρχος.

11 Δεν κατεγράφησαν οι συνομιλίες: Στο καταγραφικό σύστημα του Ενιαίου Συντονιστικού Κέντρου Επιχειρήσεων (ΕΣΚΕ) «αποτυπώνεται σχεδόν το σύνολο των επικοινωνιών του κεντρικού συντονιστικού οργάνου της ΓΓΠΠ (Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας) για τις ανάγκες διαχείρισης των πυρκαγιών που είχαν εκδηλωθεί στις 23 Ιουλίου του 2018», επισημαίνουν οι εισαγγελείς, υπογραμμίζοντας, ωστόσο, πως στο σύστημα αυτό «δεν καταγράφονται, άγνωστο για ποιους λόγους, κάποιες ενσύρματες τηλεφωνικές γραμμές, οι οποίες βρίσκονται στις εγκαταστάσεις του ΕΣΚΕ – και συγκεκριμένα αυτές που χρησιμοποιούνται από τον αρχηγό, τον υπαρχηγό και τη ΓΓΠΠ…».

12 Λειτουργούσαν «συμπτωματικά»: «Από το περιεχόμενο των συνομιλιών αυτών» -αναφέρεται στη διάταξη- «επιβεβαιώνεται η απόλυτη έλλειψη οργάνωσης και συντονισμού των πυροσβεστικών δυνάμεων, οι οποίες φαίνεται να λειτουργούσαν εντελώς συμπτωματικά» και χωρίς έστω «στοιχειώδη σχεδιασμό για την αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πυρκαγιάς». Οπως υπογραμμίζουν οι εισαγγελείς, ήταν «τέτοιας βαρύτητας και βαθμού η έλλειψη οργάνωσης, που ακόμη και αν δεν υπήρχε η συγκεκριμένη πυρκαγιά με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που την κατέστησαν στην εξέλιξή της καταστροφική, είναι βέβαιο ότι η ίδια κατάσταση θα επικρατούσε και σε πιο απλά συμβάντα».

13 «Δεν είχαν πραγματική εικόνα»: Από τις απομαγνητοφωνημένες συνομιλίες προκύπτει πως ούτε τα επιχειρησιακά στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος, ούτε όμως και το ΕΣΚΕ «είχαν πραγματική εικόνα για τις συνθήκες της πυρκαγιάς, ήτοι ακριβή τόπο εκδήλωσης, μέτωπα, εξέλιξη, εξάπλωσή της, δυνάμεις που επιχειρούσαν, συνεργασίες με άλλους εμπλεκόμενους φορείς, με συνέπεια να καθίσταται αδύνατη η επίτευξη του συντονισμού δυνάμεων».

14 Νόμιζαν ότι ο καπνός από το Νταού Πεντέλης προερχόταν από την Κινέττα: «Είναι χαρακτηριστικό», αναφέρουν οι εισαγγελείς, «ότι καταγράφονται πολλές περιπτώσεις και σε διαφόρους χρόνους, κατά τις οποίες, όταν καλούσαν οι πολίτες για να ειδοποιήσουν για την πυρκαγιά στο Νταού Πεντέλης, ήτοι να ενημερώσουν ότι έβλεπαν φωτιά ή καπνό στην περιοχή (…), οι χειριστές-τηλεφωνητές του “199” βρίσκονταν σε πλήρη άγνοια και σύγχυση σχετικά με την πυρκαγιά, καθώς θεωρούσαν ότι ο εξερχόμενος καπνός από την ευρύτερη περιοχή στο Νταού προερχόταν από την πυρκαγιά της Κινέττας». Δηλαδή «ότι λόγω των ισχυρών ανέμων μεταφερόταν ο καπνός χωρίς να υπάρχει φωτιά και ανάλογα ενημέρωναν τους πολίτες»!

15 «Μόνο αν δείτε φωτιά να ανησυχήσετε»: Επίσης, σε άλλες περιπτώσεις, «ενώ οι πολίτες ζητούσαν να μάθουν αν υπήρχε φωτιά και έτσι να λάβουν κάποια μέτρα προφύλαξης, οι χειριστές τούς απαντούσαν ότι μόνο αν έβλεπαν φωτιά θα έπρεπε να ανησυχούν».

16 Δεν ήξεραν ποιος διαχειρίζεται τα εναέρια μέσα: Από διάλογο μεταξύ αξιωματικού της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας με την κωδική ονομασία «Ερμής Αθηνών» με αξιωματικό της υπηρεσίας «199» προκύπτει ότι αμφότεροι είχαν πλήρη άγνοια για το ποιος ήταν ο επικεφαλής των επίγειων δυνάμεων, πού βρίσκεται η πυρκαγιά, πού έχει επεκταθεί, ποιος διαχειρίζεται τα εναέρια μέσα, ακόμη και αν υπάρχει πυρκαγιά. Oπως σημειώνουν οι εισαγγελείς, «είναι προφανές ότι δεν μπορεί να γίνει λόγος για επιχείρηση κατάσβεσης και διάσωσης ανθρώπων που κινδυνεύουν» όταν οι αρμόδιοι έχουν μαύρα μεσάνυχτα.

17 Οι πολίτες παρακολουθούσαν ρεπορτάζ για την πυρκαγιά και οι φλόγες ήταν δίπλα τους: Οι κάτοικοι -αναφέρουν οι εισαγγελείς- αγνοούσαν πλήρως όχι με υπαιτιότητά τους, αλλά γιατί δεν είχαν ενημερωθεί για το τι συνέβαινε έξω από το σπίτι τους. «Υπήρχαν περιπτώσεις», σύμφωνα με τη διάταξη, «που οι κάτοικοι παρακολουθούσαν ανύποπτοι στην τηλεόραση ρεπορτάζ για την πυρκαγιά και η φωτιά ήταν σε ελάχιστη απόσταση από το σπίτι τους, στο οποίο έφτασε σε ελάχιστο χρόνο. Στη συνέχεια άτομα που επικοινωνούσαν με το “199” και ρωτούσαν αν υπήρχε φωτιά στην περιοχή τους και αν κινδύνευαν, η απάντηση ήταν πως ο καπνός ήταν από τη φωτιά της Κινέττας».

18 Μάθαιναν ότι η φωτιά πλησιάζει την ακτή από άλλους κατοίκους: «Ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στη παραλία, τουλάχιστον σε ορισμένες θέσεις, έλαβε πληροφόρηση για το γεγονός ότι η πυρκαγιά προσεγγίζει την ακτή όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα, αλλά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο κομμάτι του οικισμού Μάτι», αναφέρουν οι εισαγγελείς και προσθέτουν: «Το γεγονός αυτό δείχνει ότι ο πληθυσμός είχε στη διάθεσή του σχεδόν μηδενικό χρόνο μεταξύ συνειδητοποίησης του κινδύνου και απόφασης αντίδρασης».

19 Αποβίβαζαν κόσμο και οχήματα από τα πλοία της Ραφήνας: Η κατάσταση επιβαρύνθηκε επιπλέον στην Ανατολική Αττική, επισημαίνουν οι εισαγγελείς, όταν η λιμενική αρχή Ραφήνας -ενώ έβλεπε ότι υπήρχε φωτιά στην περιοχή- «επέτρεψε τον ελλιμενισμό δύο επιβατηγών πλοίων στο λιμάνι της Ραφήνας και την αποβίβαση επιβατών και οχημάτων, τα οποία στη συνέχεια κινήθηκαν είτε επί της οδού Φλέμινγκ προς τη Λ. Μαραθώνος και Αθήνα είτε επί της παραλιακής στο Μάτι προς Ν. Μάκρη». Το αποτέλεσμα ήταν «να επιβαρυνθεί επιπλέον η κυκλοφορία και να μειωθεί καταλυτικά η δυνατότητα διαφυγής των οχημάτων».

20 Η Πυροσβεστική καλούσε την αναρμόδια Αστυνομία: Από την έρευνα προέκυψε ότι ενώ το «199» ελάμβανε κλήσεις από πολίτες που κινδύνευε η ζωή τους από την πυρκαγιά στο Μάτι και το Κόκκινο Λιμανάκι, «στις περισσότερες περιπτώσεις αντί να προωθήσουν πυροσβεστικές δυνάμεις στις συγκεκριμένες περιοχές για τη διάσωση όσων κινδύνευαν, διαβίβαζαν τα περιστατικά αυτά στις αναρμόδιες αστυνομικές δυνάμεις, οι οποίες αφενός δεν είχαν σχετική αρμοδιότητα, αφετέρου δεν διέθεταν γνώσεις και μέσα για να προβούν σε διάσωση ατόμων από πυρκαγιά».

21 Χωρίς σχέδιο αλλά με «ατομικές εμπνεύσεις και πρωτοβουλίες»: Οι αστυνομικοί λειτουργούσαν «στα τυφλά χωρίς κάποιο σχέδιο, στηριζόμενοι σε ατομικές εμπνεύσεις και πρωτοβουλίες», διαπιστώνουν οι εισαγγελείς, σημειώνοντας ότι αποτέλεσε κομβική παράλειψη των αρμόδιων αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. «ο μη αποκλεισμός της εισόδου οχημάτων στο Μάτι από κάθετες οδούς που διασταυρώνονταν με τη Λ. Μαραθώνος καθ’ όλη τη διάρκεια από την εκδήλωση της πυρκαγιάς στο Νταού Πεντέλης». Ακόμη, στη διάταξη αναφέρεται «πως ενώ πολλοί κάτοικοι τρομοκρατημένοι με τα οχήματά τους προσπαθούσαν να απομακρυνθούν από την περιοχή με κατεύθυνση τη Λ. Μαραθώνος, οι αστυνομικοί τούς κατηύθυναν να κινηθούν προς το Μάτι».

22 Οι άσχετες συμβάσεις της Ρένας Δούρου: Συμβάσεις στις οποίες, κατά τη διάταξη, δεν προσδιορίζεται το αντικείμενό τους, ούτε ποιες περιοχές αυτές αφορούν επικαλέστηκε ενώπιον των εισαγγελέων η κατηγορουμένη, πλέον, περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου, προκειμένου να αποδείξει ότι πράγματι είχε προχωρήσει σε εργασίες απομάκρυνσης ξερής βλάστησης.

23 «Το ΣΟΠΠ συνεδρίασε χωρίς αντικείμενο»: Αν συγκαλούνταν έγκαιρα το ΣΟΠΠ (Συντονιστικό Οργανο Πολιτικής Προστασίας) Ανατολικής Αττικής θα είχαν αποφευχθεί ή θα είχαν περιοριστεί οι τραγικές συνέπειες, αναφέρουν οι εισαγγελείς και διαπιστώνουν ότι το συγκεκριμένο όργανο «συνεδρίασε στις 20.30, όταν πλέον η πυρκαγιά είχε αυτοκατασβεστεί λόγω έλλειψης καύσιμης ύλης φθάνοντας προς τη θάλασσα». Δηλαδή το ΣΟΠΠ συνεδρίασε «όταν ουσιαστικά δεν είχε αντικείμενο ενασχόλησης σχετικά με την ασφάλεια των πολιτών».

24 Κήρυξαν κατάσταση έκτακτης ανάγκης την επόμενη μέρα της καταστροφής: Η κυρία Δούρου, αναφέρουν οι εισαγγελείς, εισηγήθηκε στον γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας «την κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης των περιφερειακών ενοτήτων Δυτικής και Ανατολικής Αττικής». Ωστόσο, η κήρυξη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης έγινε την επομένη, στις 24/7/2018. Μάλιστα το σχετικό έγγραφο που εστάλη από τον γενικό γραμματέα Πολιτικής Προστασίας έχει ημερομηνία 23/7, ενώ διαπιστώνεται ότι εστάλη την επομένη ημέρα της καταστροφής.

25 Οι ευθύνες των δήμων: Ο Δήμος Ραφήνας – Πικερμίου και ο Δήμος Μαραθώνος «δεν προέβησαν ως όφειλαν στην αρχή της αντιπυρικής περιόδου στην εκτέλεση προγραμμάτων μείωσης του κινδύνου από την εξέλιξη της πυρκαγιάς με την προληπτική απομάκρυνση μέρους της βλάστησης (φρύγανα, ξερά κλαδιά κ.ά.)», επισημαίνεται στη διάταξη. Ακόμη, μεταξύ άλλων, διαπιστώθηκε ότι «δεν λειτούργησαν κατά την ημέρα της πυρκαγιάς τα υποχρεωτικώς προβλεπόμενα Γραφεία Πολιτικής Προστασίας σε κάθε δήμο, δεν κατάφεραν να βρεθούν πραγματικά σε κατάσταση αυξημένης ετοιμότητας».

26 Καμία συνεργασία ΕΛ.ΑΣ. – Πυροσβεστικής: Οι εισαγγελείς διαπίστωσαν επίσης ότι δεν υπήρξε ίχνος συνεργασίας μεταξύ της ΕΛ.ΑΣ. και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας. Αρκεί να αναφερθεί ότι η Αμεση Δράση δεν είχε καμία ενημέρωση για το αν υπήρχε φωτιά και η Πυροσβεστική δεν γνώριζε για να ενημερώσει σε ποια σημεία θα πρέπει να αποκλειστούν οι δρόμοι!

Οι διάλογοι της ντροπής:

«Να σε ρωτήσω κάτι; Η φωτιά της Νέας Μάκρης είναι η φωτιά του Νταού;»

Στη διάταξη περιλαμβάνονται συνομιλίες μεταξύ στελεχών του Πυροσβεστικού Σώματος -διοικητή του ΕΣΚΕ και αξιωματικού υπηρεσίας στο «199»- από τις οποίες αποδεικνύεται το εύρος της άγνοιας που είχαν για την κατάσταση.

Αξιωματικός «199»: «Να σε ρωτήσω κάτι; Η Νέα Μάκρη ή φωτιά της Νέας Μάκρης είναι η φωτιά του Νταού;».

Διοικητής ΕΣΚΕ: «Δεν ξέρω, η φωτιά της Νέας Μάκρης είναι η φωτιά της Νέας Μάκρης».

Ακόμη πιο σοκαριστικοί όμως είναι οι διάλογοι μεταξύ πολιτών που απειλούνταν από τις φλόγες και καλούσαν σε βοήθεια τηλεφωνώντας στο «199». Οι χειριστές της συγκεκριμένης υπηρεσίας -μόλις τρεις εκείνη την ημέρα- τους απαντούσαν εκνευρισμένα και με αγένεια. Χαρακτηριστικά, στην εισαγγελική διάταξη παρατίθενται τα εξής αποσπάσματα:

«Ερχονται, κυρία μου, έρχονται, το κέρατό μου, έρχονται», «αυτό σας λέω, κυρία μου, ό,τι μπορούμε κάνουμε δεκαπέντε αυτοκίνητα, είκοσι έρχονται, μακάρι να γεννήσουμε κι άλλα».

«Δεν κατάλαβα το ύφος σας, κύριε… όχι, όχι, τι είστε εσείς, τι δεν καταλάβατε; Πολίτης είμαι, έχετε υποχρέωση, τι είσαστε, μαγαζί σας είναι η Πυροσβεστική, δεν το κατάλαβα… Και εγώ δεν το κατάλαβα».

«Εντάξει, δεν είναι ταξί να το παραγγείλουμε, κινδυνεύει κάποιος, μπορεί να κινδυνεύει κάποιος άνθρωπος, θα το δούμε έτσι; Θα ’ρθει», «Καπνό… την Αττική ο καπνός, μην παραπονιέστε και φωνάζετε όλοι». Οι εισαγγελείς παραθέτουν μία ακόμη συνομιλία μεταξύ αξιωματικού του Πυροσβεστικού Σώματος και αξιωματικού της υπηρεσίας του «199». Σε αυτή τη συνομιλία ο αξιωματικός ακούγεται να λέει γι’ αυτούς που κινδυνεύουν στην περιοχή της Κινέττας: «Τώρα να καούν, για να βάλουν μυαλό, ρε φίλε….Ναι, μπορεί να έχουμε 50 νεκρούς για πλάκα για τον κάθε βλάκα τώρα….Τα όρνια να μείνουν εκεί».

Επίσης, στη διάταξη παρατίθενται και άλλοι διάλογοι ντροπής και συγκεκριμένα: Στις 18.13μέλη οικογένειας που βρίσκεται στο σπίτι της στον Νέο Βουτζά επικοινωνεί με το «199» την ώρα που η αυλή φλέγεται και το αυτοκίνητό της έχει καεί. Τα μέλη της οικογένειας λένε στον τηλεφωνητή-χειριστή: «Γύρω-γύρω τώρα καίγονται όλα, έχουν καεί όλα, εμείς είμαστε μέσα, έχει πολύ καπνό… Χάλασε το αυτοκίνητό μας, κάηκε, τι λέτε τώρα;…». Η απάντηση που τους δίνει ο χειριστής-τηλεφωνητής του «199» είναι η εξής: «Σιγά-σιγά προς την παραλία δεν μπορείτε να πάτε; Εχετε αυτοκίνητο;». Τότε μία γυναίκα ακούγεται να του απαντά: «Οχι, ρε παιδιά, αφού έχω μωρό 13 μηνών και πόσο θα αναπνεύσει… δεν ξέρω, κάντε κάτι».

Στις 18.57 πολίτης από το Μάτι επικοινωνεί με το «199» ενημερώνοντάς τους για τον κίνδυνο που αντιμετώπιζαν τρεις γυναίκες καθώς έξω από το σπίτι τους καίγονταν δέντρα. Ο πολίτης ζήτησε βοήθεια για τη διάσωση και μεταφορά τους σε ασφαλή περιοχή και ο τηλεφωνητής-χειριστής απάντησε: «Ντάξει ….πάρα πολλά περιστατικά όμως που είναι έτσι αντίστοιχα με τα δικά σας και κατασκηνώσεις…. προσπαθούμε να εκκενώσουμε και γίνεται χαμός» και «να σας πω, πάρτε και το 100, την Αστυνομία, αν μπορούν να κάνουν και αυτοί μεταφορά».