Περιβάλλον
Ένα από τα πιο πολύκροτα θέματα στο κεφάλαιο «σκύλος» είναι αυτό της κυριαρχίας.
Δεν είναι λίγοι ιδιοκτήτες/κηδεμόνες σκύλων που πιστεύουν ακράδαντα, ότι ο αγαπημένος τους φίλος παρουσιάζει κάποιες συμπεριφορές επειδή είναι κυριαρχικός. Μήπως τις εμφανίζει επειδή θέλει κάτι να μας «πει» και χρειάζεται τη βοήθειά μας;
Οι άνθρωποι συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε ανθρώπινη ορολογία για να περιγράψουμε συμπεριφορές των κατοικιδίων μας, κάτι που πολλές φορές είναι άτοπο και, ίσως, επικίνδυνο.
Το να ανθρωποποιούμε τον σκύλο ή τη γάτα μας και να τους προσδίδουμε ιδιότητες που ισχύουν στην ανθρώπινη κοινωνία, δεν είναι η ασφαλέστερη μέθοδος για να καταλάβουμε το ζώο μας και, κατ’ επέκταση, να διορθώσουμε μια προβληματική συμπεριφορά του.
Στην περίπτωση, λοιπόν, των «κυριαρχικών σκύλων», δεν πρόκειται για μια μαφία σκύλων, που συνωμοτούν πίσω από την πλάτη μας για το πώς θα μας… κατακτήσουν, ούτε ψάχνουν συνεχώς τρόπους για το πώς θα επιβληθούν σε αυτήν την «εξωγήινη» αγέλη ανθρώπων, στην οποία βρέθηκαν τυχαία.
Τι είναι, όμως, ένας «κυριαρχικός σκύλος»;
Συνήθως, «κυριαρχικός» χαρακτηρίζεται ένας σκύλος που:
Συχνά μας πατάει, βάζοντας την πατούσα του πάνω στο πόδι μας
Μας γαβγίζει αντιδραστικά όταν του λέμε να εκτελέσει μια εντολή, όταν τον διορθώνουμε, ή όταν θέλει κάτι
Ανεβαίνει συνέχεια σε καναπέδες και κρεβάτια από μόνος του και, μάλιστα, αρνείται να μετακινηθεί από εκεί που κάθεται
Δεν αφήνει από το στόμα του φαγητό ή παιχνίδι
Δεν ανταποκρίνεται στις εντολές της βασικής εκπαίδευσης όχι γιατί δεν τις καταλαβαίνει αλλά γιατί δεν θέλει
Περιφρουρεί το φαγητό, το παιχνίδι, ή τις περιοχές, που θεωρεί δικά του
Αυτό είναι, σε γενικές γραμμές, το προφίλ ενός «κυριαρχικού» σκύλου. Πολλές φορές, μάλιστα, οι παραπάνω συμπεριφορές συνοδεύονται και από επιθετικότητα.
Η μεγάλη παγίδα!
Προσοχή, όμως! Εδώ, υπάρχει μια πολύ μεγάλη παγίδα. Σε πολλές από τις παραπάνω περιπτώσεις -αν όχι σε όλες, μπορεί ο σκύλος να μη θέλει να κυριαρχήσει πάνω μας, αλλά να:
Νιώθει ανασφάλεια και σύγχυση. Και επειδή δεν έχει τη σωστή καθοδήγηση από τον κηδεμόνα του, προβαίνει σε σπασμωδικές κινήσεις, προκειμένου να τονώσει την αυτοπεποίθησή του.
Μην έχει μάθει να συνεργάζεται.
Έχει λάβει λάθος παιδεία από τον κηδεμόνα.
Είναι (υπερ) προστατευτικός.
Ζηλεύει κάποιο άλλο μέλος της αγέλης.
Έχει τρομερή υπερένταση και ενέργεια.
Είναι δυναμικός χαρακτήρας.
Έχει κακοποιηθεί στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να έχει γίνει αντιδραστικός.
Κυριαρχεί η πεποίθηση ότι δεν υπάρχουν ίσοι μέσα σε μια αγέλη σκύλων. Υπάρχουν τα ανώτερα και τα χαμηλότερα μέλη. Αν η αγέλη δεν έχει ξεκάθαρο ηγέτη, ένα μέλος πάντα θα προχωρήσει προς τα εμπρός και θα γίνει ηγέτης, ακόμη κι αν δεν είναι γενετικά προδιατεθειμένος σε ηγεσία. Αυτό, όμως, που έχει ενδιαφέρον είναι ότι πολλές φορές ένας σκύλος που βρίσκεται στην κορυφή της κοινωνικής ομάδας, δεν αισθάνεται άνετα σε αυτή τη θέση!
Και αυτό, διότι ελάχιστοι σκύλοι είναι -πραγματικά- ηγέτες. Η συντριπτική πλειοψηφία των σκύλων που εμφανίζονται ως κυριαρχικοί, δεν είναι παρά σκύλοι που, απλώς, δεν έχουν μάθει κανόνες, ή έχουν λάβει λάθος μηνύματα από τους κηδεμόνες τους!
Σε αρκετές περιπτώσεις, οι κηδεμόνες είναι αυτοί που οδηγούν τον σκύλο τους να εκδηλώσει «κυριαρχική» συμπεριφορά, κάνοντας ένα σωρό λάθη, συνήθως ασυνείδητα.
Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε πολύ προσεκτικοί όταν χρησιμοποιούμε τον όρο «κυριαρχικός σκύλος», γιατί είναι πολύ γενικός και δεν μας βοηθά να εντοπίσουμε συγκεκριμένα την αιτία του προβλήματος, ώστε να το λύσουμε πιο αποτελεσματικά.
Εκπαίδευση
Το κρίσιμο ερώτημα είναι, πώς διαχειριζόμαστε έναν σκύλο με τέτοια συμπεριφορά. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο κηδεμόνας πρέπει να αναλάβει τα ηνία και να δείξει στον σκύλο με βίαιο και επιθετικό τρόπο «ποιος είναι το αφεντικό». Αυτό σε καμία περίπτωση δεν είναι η ενδεδειγμένη μέθοδος επίλυσης του προβλήματος. Ποτέ δεν απαντάς στη βία με βία, γιατί ο σκύλος σε καμία περίπτωση δεν ανταποκρίνεται σωστά σε ένα περιβάλλον έντασης, με δυνατές φωνές, επιθετικότητα και ανισόρροπη ενέργεια. Μπορεί, τα πράγματα να ξεφύγουν επικίνδυνα.
Πώς, λοιπόν, διαχειρίζομαι έναν «κυριαρχικό» σκύλο;
● Διορθώνω, δεν μαλώνω: Προκειμένου να κάνουμε τον σκύλο μας να πειθαρχήσει (σ.σ.: να μάθει να σέβεται τα όρια που του θέτουμε), τον καθοδηγούμε με σωστή εκπαίδευση και δεν τον τιμωρούμε. Μπορούμε να πειθαρχήσουμε τον σκύλο μας, χωρίς να γίνουμε αυταρχικοί.
● Είμαι ήρεμος, αλλά δυναμικός: Ακούγεται παράδοξο, αλλά ο σκύλος θα ανταποκριθεί καλύτερα σε εκείνον που έχει ισορροπημένη και ήρεμη ενέργεια, παρά σε κάποιον που προσπαθεί να επιβληθεί, «κάνοντας θόρυβο».
Ο σκύλος μας είναι ο καθρέφτης μας. Εάν εμείς δεν έχουμε ισορροπημένη ενέργεια, δεν θα έχει ούτε εκείνος. Η ενέργειά μας -θετική ή αρνητική, δυνατή ή αδύναμη, ήρεμη ή έντονη- είναι μεταδοτική. Αυτό σημαίνει ότι επηρεάζουμε τη συμπεριφορά του σκύλου μας κάθε στιγμή, ανάλογα με το τι νιώθουμε και πώς το προβάλλουμε. Ο σκύλος μας χρειάζεται να έχει μια σαφή καθοδήγηση από έναν κηδεμόνα με αυτοέλεγχο, ηρεμία και θετική προδιάθεση.
● Είμαι συνεπής: Από τη στιγμή που θα αρχίσω να θέτω κανόνες, θα πρέπει να είμαι συνεπής ως προς αυτό που ζητώ. Επιμένω (περισσότερο από τον σκύλο), επαναλαμβάνω όσες φορές χρειαστεί, και τον επιβραβεύω όταν αρχίσει να ανταποκρίνεται σε αυτό που του ζητώ. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, ούτε βία, ούτε σκληράδα, ούτε επιβολή. Με εργαλεία μας τη συνέπεια και την επανάληψη, τον καθοδηγούμε στο πώς να κάνει κάποια πράγματα σωστά.
Στόχος, μέσα από αυτή τη διαδικασία της εκπαίδευσης, είναι να χτίσουμε και να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη του προς εμάς (και, άρα, να κατοχυρώσουμε τη θέση μας ως «ηγέτες» και όχι ως «αφεντικά»). Γιατί η εμπιστοσύνη και ο σεβασμός, δεν επιβάλλονται. Κερδίζονται!
