Περιβάλλον
Σε απειλή για την απόδοση των καλλιεργειών εξελίσσονται τα ζιζάνια λόγω της κλιματικής αλλαγής και η λήψη μέτρων για τη διαχείρισή τους είναι ζωτικής σημασίας.
Αυτό σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Γεωπονίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) Ηλία Ελευθεροχωρινό.
Όπως εξήγησε στο ο κ. Ελευθεροχωρινός, «με την κλιματική αλλαγή, τα ζιζάνια, όπως το ξυλοφάγο έντομο, καθίστανται πιο ανταγωνιστικά και απαιτητικά σε θρεπτικά στοιχεία και νερό έναντι των καλλιεργούμενων φυτών», με αποτέλεσμα η ταχύτερη ανάπτυξή τους να επιβάλει «την άμεση λήψη μέτρων και απόκτηση περισσότερων γνώσεων έτσι ώστε να περιοριστεί η διαφαινόμενη μείωση απόδοσης των καλλιεργειών και να μην τεθεί καν ζήτημα επάρκειας τροφής για την ανθρωπότητα».
Κλιματική αλλαγή και αέρια θερμοκηπίου
Η αναμενόμενη αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου, ειδικότερα του CO2 της ατμόσφαιρας, θα αυξήσει τη φωτοσύνθεση και έτσι την ανταγωνιστική ικανότητα ζιζανίων που δρουν χειμώνα σε καλλιέργειες όπως αγριοβρώμη, παπαρούνα, άγριο σινάπι, μεγαλόκαρπη και μικρόκαρπη κολλητσίδα και το καλοκαίρι σε αγριοτομάτα και αγριομελιτζάνα. Πιο ευνοημένες θα είναι καλλιέργειες, όπως το σιτάρι, το κριθάρι, η ελαιοκράμβη, τα κηπευτικά, το βαμβάκι, το ζαχαρότευτλο, ο καπνός, ο ηλίανθος, η πατάτα, η τομάτα κ.ά.
Ακραία φαινόμενα από την κλιματική αλλαγή
Η ξηρασία και ο καύσωνας, «τα δύο χειρότερα για τη γεωργία ακραία καιρικά φαινόμενα», όπως ανέφερε ο ομότιμος καθηγητής Γεωπονίας του ΑΠΘ, θα παρατείνουν τη μακροβιότητα των σπόρων των ζιζανίων στο έδαφος, θα επιβραδύνουν τον χρόνο έναρξης φυτρώματος των σπόρων, θα επισπεύσουν τον βιολογικό κύκλο ζιζανίων και καλλιεργειών, θα μειώσουν την επικονίαση- γονιμοποίηση ζιζανίων/ καλλιεργειών και την ανάπτυξη σπόρων μέσω της μείωσης της βιωσιμότητας της γύρης και της δεκτικότητας του στίγματος και θα μειώσουν τη φωτοσύνθεση των φυτών, μέσω του κλεισίματος των στομάτων των φύλλων.
«Η συντελούμενη μεταβολή του κλίματος καθιστά αναγκαία τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των μελλοντικά ανταγωνιστικότερων ζιζανίων και την ως εκ τούτου αύξηση της παραγωγής προϊόντων για την κάλυψη των αναγκών επιβίωσης της ανθρωπότητας», τόνισε.
Δράσεις απέναντι στην κλιματική αλλαγή
Για τη διασφάλιση της παραγωγής προϊόντων, ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ σημείωσε ότι απαιτούνται δράσεις μετριασμού μεταβολής κλίματος, όπως:
Η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση ενέργειας, η μείωση κατεργασίας εδάφους για περιορισμό εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η βελτίωση των σκευασμάτων των λιπασμάτων και των γεωργικών φαρμάκων, σε συνδυασμό με ορθολογική χρήση τους, η ανακύκλωση φυτικών υπολειμμάτων ως υλικό εδαφοβελτίωσης και θρέψης φυτών, η αποφυγή αποψίλωσης δασών για γεωργική χρήση και η προστασία της βιοποικιλότητας.
Για την προσαρμογή και αντιμετώπιση των αναμενόμενων επιδράσεων στη γεωργία από την επερχόμενη μεταβολή του κλίματος, ο κ. Ελευθεροχωρινός πρότεινε -μεταξύ άλλων- τη δημιουργία και καλλιέργεια ποικιλιών με αντοχή σε αβιοτικές (ξηρασία, πλημμύρα, καύσωνας, ψύχος, παγετός, υψηλή ένταση φωτός, αλατότητα, τοξικότητα ιχνοστοιχείων) και βιοτικές καταπονήσεις (έντομα, μύκητες, βακτήρια, ιοί, ζιζάνια), τη βελτιωμένη ικανότητα αξιοποίησης νερού και λιπασμάτων και τις μειωμένες απαιτήσεις σε χαμηλές θερμοκρασίες για εαρινοποίηση.
Σημαντική, επίσης, σύμφωνα με τον καθηγητή είναι η ανάπτυξη ενός συστήματος έγκαιρων εποχικών ή/και ετήσιων προγνώσεων για ακραία καιρικά φαινόμενα, η αύξηση του διαθέσιμου νερού, η αποδοτικότερη χρήση του νερού άρδευσης, η αύξηση της κρατικής και ιδιωτικής χρηματοδότησης στην αγροτική έρευνα και τις συμβουλευτικές υπηρεσίες, η συνεχής επιμόρφωση, η εκπαίδευση και κατάρτιση του εξαρτώμενου πληθυσμού από τη γεωργία και η εφαρμογή προγραμμάτων γεωργίας.
«Η ανάληψη άμεσων δράσεων για την προστασία του περιβάλλοντος είναι αναγκαία και πρέπει να επιβληθεί διά νόμου, αφού σε αντίθετη περίπτωση, η κάλυψη των αναγκών της ανθρωπότητας σε τρόφιμα και πρώτες ύλες (επισιτιστική ασφάλεια) θα γίνει δύσκολος στόχος προσέγγισης και θα έχει ως συνέπεια την απευκταία αναγκαιότητα της αύξησης της καλλιεργούμενης έκτασης μέσω της αποψίλωσης δασών και βοσκοτόπων, του περιορισμού της κατανάλωσης τροφίμων και πρώτων υλών ή ακόμη και της μείωσης του πληθυσμού της γης», υπογράμμισε ο ομότιμος καθηγητής Γεωπονίας του ΑΠΘ.
