Πως οι Ιρλανδοί με ένα πρωτοποριακό αγροτικό πρόγραμμα αναγέννησαν περιβάλλον και οικονομία

Πώς ένα ασυνήθιστο αγροτικό πρόγραμμα συνέβαλε στην αναγέννηση μιας ολόκληρης περιοχής της Ιρλανδίας, με αποτέλεσμα να επιστρέψουν τα αγριολούλουδα, οι πεταλούδες και οι μέλισσες.

Πριν από τριακόσια εκατομμύρια χρόνια η αγροτική περιοχή Μπέρεν της Ιρλανδίας ήταν πολύ διαφορετική: τα χωράφια αποτελούσαν τον πυθμένα μιας θάλασσας με ζεστά νερά, η οποία φιλοξενούσε δισεκατομμύρια οργανισμούς.

Με την υποχώρηση των νερών, τα όστρακα μετατράπηκαν στο ασβεστολιθικό έδαφος που σήμερα σφύζει από αγριολούλουδα και έντομα. Πριν από μερικές δεκαετίες, ωστόσο, η κατάσταση εδώ ήταν πολύ διαφορετική.

Όταν το 1999 έφτασε στο Μπέρεν ένας νεαρός τότε περιβαλλοντολόγος, ο Μπρένταν Ντάνφορντ, να κάνει τη διδακτορική διατριβή του πάνω στην αγροτική παραγωγή, διαπίστωσε ότι οι ανθρώπινες παρεμβάσεις είχαν αλλοιώσει το οικοσύστημα. Τα κοπάδια των γηγενών ζώων είχαν αντικατασταθεί από φυλές με υψηλότερες απαιτήσεις σε ποσότητες τροφής, που συντελούσαν στην αποψίλωση του τοπίου. Επιπλέον, η κοπριά μόλυνε τον υδροφόρο ορίζοντα.

Ύστερα ήρθαν οι μέλισσες

Αποκλειστικός στόχος για τους αγρότες, τότε, ήταν η αύξηση της παραγωγής, ανεξάρτητα από τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Τότε ο Ντάνφορντ αποφάσισε, με την οικονομική στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να εγκαινιάσει ένα πρόγραμμα που επιδοτούσε τους αγρότες για να υιοθετήσουν πολιτικές με απώτερους σκοπούς την αναγέννηση του οικοσυστήματος και τον καθαρισμό των υδάτων.

Μεταξύ άλλων οι αγρότες επέστρεψαν σε μια ξεχασμένη παράδοση, σύμφωνα με την οποία μετέφεραν τα κοπάδια να ξεχειμωνιάσουν σε ένα υψίπεδο όπου τρέφονταν με το σκληρό χορτάρι της περιοχής. Έτσι, έκαναν χώρο για να φυτρώσουν την άνοιξη αγριολούλουδα και τα αγριολούλουδα έφεραν ξανά πεταλούδες και μέλισσες. Σύμφωνα με μια νέα έρευνα της εντομολόγου Δρος Ντάρα Στάνλεϊ, ενώ το ένα τρίτο των μελισσών της Ιρλανδίας κινδυνεύει να εξαφανιστεί, η βιοποικιλότητά τους στο Μπάρεν βρίσκεται σε άνοδο. «Το πρόγραμμα στην περιοχή έχει αποτέλεσμα» όπως συνοψίζει η ίδια σε σχετικό άρθρο του Guardian.

Οι περισσότερες αγροτικές περιοχές της Ιρλανδίας, σύμφωνα με την ίδια πηγή, αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα όπως υψηλές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ανεβασμένα επίπεδα αμμωνίας και μόλυνση των υδάτινων πόρων. Όμως το πείραμα στο Μπάρεν κρίνεται μάλλον επιτυχημένο. Ακόμα και αν οι επιδοτούμενοι αγρότες καλούνται σήμερα να «καλλιεργήσουν» αγριολούλουδα και πεταλούδες.