Ουλόκερος αίγα: Η κατσίκα που συνδέεται με την αρχαία Ελλάδα

Η ουλόκερη αίγα, η πιο αρχαία και μοναδική ελληνική φυλή αιγών, απειλείται με την εξαφάνιση.

Η κίνηση της διατήρησης αυτής της αυθεντικής ελληνικής φυλής ζώων, που θεωρείται κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς της χώρας, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Στην καρδιά αυτής της προσπάθειας βρίσκεται μια σημαντική ανακάλυψη, η οποία επανέφερε τη μελέτη του 1941 του καθηγητή Ι.Ν. Δημητριάδη και έδωσε νέα πνοή στις προσπάθειες διάσωσης της ουλόκερης αίγας.

Η μελέτη του Δημητριάδη, η οποία πέρασε σχεδόν απαρατήρητη για δεκαετίες, ανακαλύφθηκε το 2010 και αποτέλεσε την πρώτη ολοκληρωμένη καταγραφή της ουλόκερης αίγας, προσφέροντας τη δυνατότητα στους επιστήμονες να διακρίνουν τις γνήσιες φυλές από τις αλλοιωμένες.

Σήμερα, η μελέτη αυτή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των προσπαθειών για την αποκατάσταση της φυλής, που φαίνεται να κινδυνεύει από την εξαφάνιση. Ο ερευνητής Βασίλης Λέκκας, μέλος του Δικτύου «Αμάλθεια», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Η μελέτη Δημητριάδη μας έδωσε τη δυνατότητα να μπορούμε να επιλέγουμε στα υπολείμματα των κοπαδιών ποιες ήταν οι γνήσιες ουλόκερες αίγες και ποιες είχαν υποστεί γενετικές αλλοιώσεις».

Το ερώτημα που τίθεται είναι: γιατί αυτή η «απειλούμενη» κατσίκα προκαλεί τόσο μεγάλο ενδιαφέρον;

Η απάντηση κρύβεται στις μοναδικές της δυνατότητες. Σύμφωνα με τον καθηγητή του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Ιωσήφ Μπιζέλη, οι αυτόχθονες ελληνικές φυλές είναι ανθεκτικές σε αντίξοες συνθήκες και έχουν τη δυνατότητα να παράγουν γάλα και κρέας με εξαιρετική ποιότητα.

«Η ανθεκτικότητα της ουλόκερης αίγας και των άλλων αυτόχθονων ζώων καθιστά αυτά τα ζώα πολύτιμα» επισημαίνει.

Η ουλόκερη αίγα δεν είναι απλώς ένα ζώο της ελληνικής κτηνοτροφίας. Συνδέεται με την αρχαία ελληνική μυθολογία και έχει ιστορική αξία. Το σχήμα των κεράτων της είναι τόσο μοναδικό που έδωσε το όνομά της στην οργάνωση «Αμάλθεια», που ιδρύθηκε το 2006 με στόχο την προστασία όλων των αυτόχθονων ελληνικών ζώων.

Σύμφωνα με το μύθο, η Αμάλθεια ήταν η αίγα που θήλαζε τον Δία, και το περίφημο «Κέρας της Αμάλθειας» που δόθηκε στον θεό έγινε σύμβολο αφθονίας και ευημερίας.

Ωστόσο, παρά την αξία της, η ουλόκερη αίγα βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο. Σήμερα, οι ελάχιστες περιοχές στη Στερεά Ελλάδα όπου εκτρέφεται η φυλή αυτή, όπως η Βοιωτία και η Φθιώτιδα, αντιμετωπίζουν σημαντική μείωση των πληθυσμών της. Οι τελευταίες εκτιμήσεις δείχνουν ότι υπάρχουν μόλις 200 ζώα, με το μεγαλύτερο κοπάδι να αριθμεί περίπου 100 θηλυκές και 30 αρσενικά. Οι προσπάθειες να επεκταθεί η εκτροφή της σε άλλες περιοχές, όπως η Αιτωλοακαρνανία και η Πελοπόννησος, απέτυχαν, και η φυλή παραμένει σε κατάσταση κρίσιμης εξαφάνισης.

«Η ουλόκερη αίγα είναι ένα ζώο γεμάτο μυστήριο και περιπέτειες. Παρά την επιθυμία πολλών να την εκτρέψουν, οι προσπάθειες αναπαραγωγής δεν έχουν επιτύχει», λέει ο Λέκκας.

Όπως και άλλες αυτόχθονες ελληνικές φυλές, η ουλόκερη αίγα χρειάζεται την υποστήριξη της πολιτείας και των επιστημόνων για να διασωθεί. Παρόμοιες προσπάθειες διάσωσης έχουμε δει και σε άλλες φυλές, όπως στο Καστελλόριζο, όπου μια σπάνια ελληνική φυλή βοοειδών διατηρήθηκε με την υποστήριξη ιδιωτών και μικρών πυρήνων εκτροφής.

Η ανάγκη για μια ενισχυμένη στρατηγική διάσωσης των αυτόχθονων ελληνικών φυλών είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Η Αμάλθεια υπογραμμίζει την ανάγκη για άμεση δράση, προκειμένου να προστατευθούν οι τελευταίοι πληθυσμοί της ουλόκερης αίγας και άλλων απειλούμενων φυλών.

Όπως επισημαίνει ο Ιωσήφ Μπιζέλης, «η απώλεια των αυτόχθονων ελληνικών φυλών είναι ανεπανόρθωτη, και η διάσωση τους έχει μεγάλη εθνική και οικονομική αξία».