Ένα στα οκτώ πουλιά στον πλανήτη κινδυνεύει με εξαφάνιση

Ιδιαίτερα αβέβαιο εμφανίζεται το μέλλον των πουλιών, όπως περιγράφει η τελευταία Έκθεση για το Καθεστώς Διατήρησης των Πουλιών στον Κόσμο (State of the World’s Birds Report 2022), που δημοσιεύεται κάθε τέσσερα χρόνια από την Birdlife International.

Ειδικότερα, περίπου ένα (1) στα δύο (2) είδη πουλιών που απαντούν στον πλανήτη μειώνονται, με τους πληθυσμούς πολλών από αυτά να έχουν συρρικνωθεί δραματικά.

Ταυτόχρονα, ένα (1) στα οκτώ (8) είδη απειλείται με εξαφάνιση, ενώ κρίσιμοι για την επιβίωση των πουλιών βιότοποι χάνονται ή βρίσκονται σε δυσμενή κατάσταση διατήρησης.

Όπως επισημαίνει η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, «τα πουλιά απαρτίζουν μια ομάδα ειδών με εξαιρετικά μεγάλη ποικιλομορφία και το κελάηδημά τους αντηχεί μέχρι και στις πιο απόμερες γωνιές του πλανήτη μας. Κατά συνέπεια, η κατάσταση διατήρησης στην οποία βρίσκονται αποτελεί βαρόμετρο για την υγεία ολόκληρης της Φύσης».

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Έκθεσης σχεδόν το 50% όλων των ειδών πουλιών παγκοσμίως καταγράφουν μειώσεις πληθυσμών, ενώ αυξητικές τάσεις εμφανίζει μόλις το 6%. Την ίδια ώρα, σύμφωνα και με τα τελευταία δεδομένα του Κόκκινου Καταλόγου της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN), πάνω από 2.000 είδη παγκοσμίως, δηλαδή περισσότερα από 1 στα 8 πουλιά θεωρούνται απειλούμενα (Τρωτά, Κινδυνεύοντα, Κρισίμως Κινδυνεύοντα).

Σύμφωνα πάντα με την Ορνιθολογική, «ανησυχητικό είναι και το γεγονός πως αυτή η πληθυσμιακή συρρίκνωση δεν περιορίζεται στην Ευρώπη και τη Β. Αμερική, εκεί δηλαδή όπου καταγράφεται και η μεγαλύτερη αλληλοεπικάλυψη κατοικημένων και Σημαντικών για τα Πουλιά περιοχών, αλλά πλέον αφορά όλα τα είδη πουλιών σε όλο τον πλανήτη -από δασικά και υδρόβια είδη στην Ιαπωνία μέχρι αρπακτικά στην Κένυα».

Οι αιτίες τις πληθυσμιακής συρρίκνωσης των πουλιών
Κύρια αίτια αυτών των απωλειών, σύμφωνα με τη νέα Έκθεση, είναι η επέκταση και εντατικοποίηση της αγροτικής δραστηριότητας, η κλιματική κρίση και τα ακραία καιρικά φαινόμενα, η απώλεια ή η υποβάθμιση σημαντικών βιοτόπων, καθώς και πιέσεις που ασκούνται στα πουλιά από συγκεκριμένες ανθρωπογενείς δραστηριότητες όπως η ρύπανση, η λαθροθηρία, η οικιστική επέκταση και η επέκταση των υποδομών ενέργειας.

Στην Έκθεση παρουσιάζονται επίσης τα μέτρα που είναι απαραίτητο να υιοθετηθούν άμεσα για την αντιμετώπιση της κρίσης της βιοποικιλότητας που βιώνουμε, πολλά από τα οποία ήδη εφαρμόζονται σε πολλές περιοχές στον κόσμο. Αποφασιστικής σημασίας θεωρούνται στόχοι και δράσεις για την αντιμετώπιση των πιέσεων που υφίστανται τα πουλιά και η βιοποικιλότητα, την αποκατάσταση υποβαθμισμένων οικοσυστημάτων αλλά, κυρίως, για την αποτελεσματική διατήρηση, διαφύλαξη και διαχείριση Σημαντικών Περιοχών για τα Πουλιά και τη βιοποικιλότητα.

Όπως σχολιάζει η Ορνιθολογική: «Παρά τη δραματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται το φυσικό περιβάλλον, τα πουλιά μας προσφέρουν λόγους να παραμένουμε αισιόδοξοι. Μας δείχνουν πως, με ουσιαστική δράση, πολλά είδη μπορούν να διασωθούν και η Φύση να ανακάμψει. Από το 2013 έως και σήμερα, η πτωτική πληθυσμιακή τάση 726 παγκοσμίως απειλούμενων ειδών πουλιών έχει αντιστραφεί μέσω δράσεων και προγραμμάτων διατήρησης στα οποία ηγούνται ή συμμετέχουν εταίροι της BirdLife. Παράλληλα, 450 Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά και τη Βιοποικιλότητα (IBAs) έχουν ανακηρυχθεί προστατευόμενες μέσω άσκησης πίεσης από οργανώσεις-εταίρους της μεγάλης Ομοσπονδίας, ανάμεσα στους οποίους και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία».

«Τα πουλιά μάς λένε πολλά για την υγεία του φυσικού περιβάλλοντος – αν αγνοήσουμε τα μηνύματά τους, βάζουμε τους εαυτούς μας σε κίνδυνο. Πολλές περιοχές του κόσμου βιώνουν ήδη ακραίας έντασης πυρκαγιές, ξηρασίες, καύσωνες και πλημμύρες, την ώρα που πολλά οικοσυστήματα που έχουν αλλοιωθεί από τον άνθρωπο παλεύουν να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή. Η πανδημία και η αύξηση του κόστους ζωής έχουν αναμφίβολα στρέψει την προσοχή του κόσμου μακριά από τα κρίσιμα περιβαλλοντικά θέματα, ωστόσο η παγκόσμια κοινότητα οφείλει να παραμείνει επικεντρωμένη στην προσπάθεια για την αναχαίτιση της κρίσης της βιοποικιλότητας», δήλωσε η επικεφαλής της BirdLife International, Patricia Zurita.

Σημειώνεται τέλος, ότι η εμβληματική έκθεση βασίζεται σε δεδομένα που συλλέγουν ακούραστα ερευνητές, ειδικοί της διατήρησης και εθελοντές από όλο τον κόσμο, και συνοψίζει τα όσα μας λένε τα ίδια τα πουλιά για την κατάσταση της Φύσης και τις πιέσεις που ασκούνται σε αυτήν, δίνοντας έμφαση στα μέτρα που χρειάζεται να εφαρμοστούν άμεσα για την προστασία και την επιβίωσή τους.