Φύση
Στο «γκρέμισμα» ενός ολόκληρου χωριού οδηγεί η κατολίσθηση εκατομμυρίων κυβικών μέτρων χώματος στο Αμύνταιο το πρωί του Σαββάτου.
Την αναγκαστική απαλλοτρίωση του οικισμού των Αναργύρων ανακοίνωσε την Κυριακή ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γ. Σταθάκης σε συγκέντρωση των κατοίκων του χωριού.
Ο υπουργός δήλωσε ότι την επόμενη εβδομάδα θα υπάρξει άμεση νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης για την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις απαλλοτριώσεις και τις μετεγκαταστάσεις οικισμών ώστε να προχωρήσει άμεσα και με ταχείς ρυθμούς η αναγκαστική απαλλοτρίωση των Αναργύρων.
Νωρίτερα ο υπουργός ενημερώθηκε από τον πρόεδρο της ΔΕΗ και τους τεχνικούς της επιχείρησης για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έγινε η μεγάλο κατολίσθηση στο ορυχείο του Αμυνταίου.
«Δεν υπάρχει κίνδυνος για την ασφάλεια και την ζωή των κατοίκων των Αναργύρων στο Αμύνταιο Φλώρινας, από την εκδήλωση ρωγματώσεων και μικρομετακινήσεων εδαφών στα πρανή εκσκαφής του ορυχείου της ΔΕΗ» διαβεβαίωσε μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Μιχάλης Καββαδάς, αναπληρωτής καθηγητής Γεωτεχνικής στο Ε.Μ. Πολυτεχνείο.
Στις 24 Μαΐου εμφανίστηκαν τα πρώτα δείγματα ρωγματώσεων στα πρανή του ορυχείου Αμυνταίου, και μέχρι σήμερα παρατηρείται μια σταδιακή έξαρση του φαινόμενου. Τις τελευταίες τρεις ημέρες, οι μετακινήσεις εδαφών εντός του ορυχείου έχουν αυξητικό ρυθμό, ξεκίνησαν με 200 mm την ημέρα, και έφτασαν σήμερα στα 600 mm την ημέρα.
Ο αν. καθηγητής Γεωτεχνικής του ΕΜΠ, που ως τεχνικός σύμβουλος της ΔΕΗ επισκέφθηκε χθες την περιοχή του ρήγματος, παρατήρησε ότι υπάρχει επιδείνωση του φαινόμενου και δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να υπάρξει τελικά «αστοχία» στα πρανή του ορυχείου και να έχουμε μετακινήσεις εδαφών από 30 έως 40 μέτρα.
Επεσήμανε όμως, ότι απ’ τις μετρήσεις που πραγματοποιούν επί 24ώρου βάσεως οι τεχνικοί του λιγνιτικού κέντρου Δυτικής Μακεδονίας της ΔΕΗ, εμφανίζονται στοιχεία όπου δείχνουν ότι μπορεί αργότερα «να έχουμε σταδιακή ύφεση του φαινόμενου».
Τρία χιλιόμετρα από το μέτωπο του ορυχείου, έχουν εμφανιστεί ρωγματώσεις σε πολλά σημεία του επαρχιακού δρόμου που συνδέει τους Ανάργυρους με τον οικισμό Βαλτόνερα, στους δρόμους του χωριού, ενώ ρωγμές έχουν παρατηρηθεί στην τοιχοποιία ορισμένων σπιτιών και αποθηκών του χωριού. Ο αν. καθηγητής του ΕΜΠ, επισήμανε ότι τα προβλήματα στους Ανάργυρους οφείλονται στο τεράστιο τεκτονικό ρήγμα πού διέρχεται παράλληλα με τον επαρχιακό δρόμο μέσα από το χωριό με κατεύθυνση από νοτιοδυτικά προς βορειοανατολικά και έχει μήκος που μπορεί να φθάνει και τα δέκα χιλιόμετρα.
Εξήγησε ότι «το συγκεκριμένο ρήγμα ενεργοποιείται εξ αιτίας της αφαίρεσης τεράστιων εδαφών από το γειτονικό ορυχείο Αμυνταίου» και σημείωσε πως υπάρχει επιρροή από την διάνοιξη του ορυχείου, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται ρωγμές στους δρόμους και σε διάφορα σημεία εντός του χωριού.
«Οι απότομες μετακινήσεις εδαφών σε επιφανειακά ορυχεία όπου οι εκσκαφές φτάνουν σε βάθος 200 μέτρων, είναι συχνό φαινόμενο και μπορεί να συμβεί έως και δύο φορές το χρόνο» ανέφερε ο κ. Καββαδάς. Ο ίδιος συνέστησε ψυχραιμία, και δήλωσε ότι δεν υπάρχει λόγος πανικού, καθότι οι τεχνικοί και επιστήμονες του ορυχείου Αμυνταίου ξέρουν να αντιμετωπίζουν τέτοια φαινόμενα. Παράλληλα υπενθύμισε, ότι ενεργοποίηση του τεκτονικού ρήγματος που διέρχεται από τους Ανάργυρους σημειώθηκε και το 2003, όπου στην συνέχεια παρατηρήθηκε ύφεση του φαινομένου.
Σύμφωνα με τον διευθυντή του λιγνιτικού κέντρου Δυτικής Μακεδονίας, Στέφανο Παλαβό, έχουν ληφθεί όλα τα απαραίτητα μέτρα ασφάλειας για την προστασία των εργαζομένων, έχουν σταματήσει οι εργασίες εντός του ορυχείου και έχει μετακινηθεί σε πιο ασφαλή περιοχή μέρος του εξοπλισμού, όπως καδοτροχοί και σκαπτικά μηχανήματα. Επίσης, έχουν σημανθεί όλες οι περιοχές των ρηγμάτων και έχει απαγορευτεί κάθε είδους ανθρώπινης παρουσίας στα συγκεκριμένα σημεία.
Σημειώνεται πως οι εργασίες εξόρυξης στο ορυχείο Αμυνταίου απέχουν περί τα 3 χλμ. από το χωριό και οι κάτοικοι, τόσο στο παρελθόν όσο και πρόσφατα, έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση και την ΔΕΗ την απαλλοτρίωση του οικισμού και την μετεγκατάστασή τους σε άλλη περιοχή.
Άλλαξε ο χάρτης της περιοχής (Δείτε όλες τις φωτογραφίες από drone EΔΩ)
Για να γίνει αντιληπτή η έκταση του φαινομένου αρκεί κανείς να παρατηρήσει τις πανοραμικές φωτογραφίες από το ορυχείο.
Ολόκληρη η φυσιογνωμία της περιοχής έχει αλλάξει με μεγάλα ρήγματα να διατρέχουν χωράφια δίπλα από το ορυχείο στο οποίο σημειώθηκε η κατολίσθηση.
Οι ευθύνες της αρχαιολογικής υπηρεσίας
Σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις η κατάρρευση τεράστιων εδαφικών μαζών φαίνεται να συνδέεται με τις παρεμβάσεις της αρχαιολογικής υπηρεσίας αν και η ΔΕΗ έχει δαπανήσει περι τα 63 εκατομμύρια ευρώ, μεταξύ 2003-2016, για αρχαιολογικές εργασίες, προσλαμβάνοντας αρχαιολόγους για τα ορυχεία.
Όπως κατήγγειλλε ο πρόεδρος της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, από το 2010 οι εργαζόμενοι και συνδικαλιστές είχαν προειδοποιήσει για τον κίνδυνο κατάρρευσης.
Όπως τόνισε ο κ. Γιωργος Αδαμιδης το πρόβλημα συνδέεται με τις παρεμβάσεις της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, καθότι καθυστερούσε να δώσει άδεια για τη χρήση εδαφών προκειμένου να αποσυμφορηθεί το πρώτο επίπεδο του ορυχείο και έτσι δεν επέτρεψε τις απαραίτητες εργασίες για την ομαλή διάνοιξη και λειτουργία του ορυχείου. Όπως τονίζει ίσως αυτή η ζημιά να είχε αποφευχθεί αν είχαν γίνει αυτές οι εργασίες.
Το κόστος σε υλικές ζημιές δεν μπορεί ακόμα εκτιμηθεί, ωστόσο, στελέχη της ΔΕΗ μιλούν για δισεκατομμύρια, αφού έχουν καταπλακωθεί πολλά μηχανήματα. Τα ίδια στελέχη προειδοποιούν για πιθανές επιπτώσεις στην ηλεκτροδότηση της χώρας το καλοκαίρι. Τονίζεται ότι υπήρχαν ρηγματώσεις και το έδαφος στο ορυχείο ειχε δείγματα καθίζησης, ωστόσο δεν περίμεναν αυτή την εξέλιξη.
Ο Μιχάλης Καββαδάς αναπληρωτής καθηγητής Γεωτεχνικής του Ε.Μ. Πολυτεχνείου που επισκέφθηκε πριν από δύο μέρες την περιοχή του ορυχείου και το διαμέρισμα των Αναργύρων, σε δηλώσεις στο ΑΠΕ-ΜΠΕ είχε αναφέρει ότι οι μετακινήσεις εδαφών στο ορυχείο Αμυνατίου ενεργοποιούν το τεκτονικό ρήγμα που διέρχεται μέσα από το χωριό με αποτέλεσμα να προκαλούνται μεγαλύτερες ρωγμές στους δρόμους και σε σπίτια του χωριού.
