Aπόψε το βράδυ η πρώτη υπερ-Σελήνη του 2024

Πέντε φορές αναμένεται να δουν το φαινόμενο της υπερ-Σελήνης οι λάτρεις της αστρονομίας, με την πρώτη να είναι απόψε (11/01) το βράδυ.

Ο όρος υπέρ-Σελήνη δεν είναι επιστημονικός, αλλά τον επινόησε ο αστρολόγος Ρίτσαρντ Νολ το 1979. Όπως αναφέρει η ΕΡΤ, ο ίδιος ορίζει ως υπερπανσέληνο “μια νέα σελήνη ή πανσέληνος που συμβαίνει όταν το φεγγάρι βρίσκεται σε απόσταση μικρότερη από 359.000 χιλιόμετρα”.

Η νέα υπερ-Σελήνη της 10ης Μαρτίου θα είναι η κοντινότερη για το 2024. Στις 8 Απριλίου το φεγγάρι θα περάσει μπροστά από τον ήλιο προκαλώντας ολική έκλειψη ηλίου. Το 2017, το 2018, το 2019 και το 2020 το φαινόμενο έλαβε χώρα πέντε φορές, ενώ το 2023, τρεις.

Σε αντίθεση με την πλήρη υπερπανσέληνο, η νέα υπερ-Σελήνη δεν προσελκύει την προσοχή του κόσμου καθώς δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι. Αυτό συμβαίνει επειδή το νέο φεγγάρι βρίσκεται ανάμεσα στον ήλιο και τη Γη. Ανατέλλει και δύει μαζί με τον ήλιο και χάνεται στη λάμψη του κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επιπλέον, η μη φωτισμένη πλευρά της νέας σελήνης είναι στραμμένη προς τη Γη, ενώ η φωτισμένη πλευρά (όπως πάντα) είναι στραμμένη προς τον ήλιο. Ωστόσο μπορεί να δείτε ένα πολύ νεαρό φεγγάρι στον δυτικό ουρανό λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα το βράδυ που ακολουθεί μια νέα σελήνη.

Σύμφωνα με τον Έσπενακ, η νέα σελήνη της 21ης Ιανουαρίου 2023 συνέβη κατά τη διάρκεια αυτού που ο ίδιος αποκαλεί “απόλυτο περίγειο νέας σελήνης”. Αυτό το φαινόμενο συμβαίνει όταν η νέα σελήνη απέχει από τη Γη λιγότερο ή ίσο με 356.600 χλμ. Το φαινόμενο αυτό έλαβε χώρα δυο φορές τον 21ο αιώνα: στις 10 Ιανουαρίου 2005 και στις 21 Ιανουαρίου 2023. Η επόμενη θα συμβεί στις 14 Δεκεμβρίου 2145.

Αν και σε γενικές γραμμές η νέα σελήνη δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι, οι ωκεανοί της Γης αισθάνονται τον αντίκτυπό της. Όταν έχουμε νέα σελήνη ή πανσέληνο, ο ήλιος, η Γη και η σελήνη ευθυγραμμίζονται και η βαρυτική έλξη στους ωκεανούς της Γης είναι πάντα μεγαλύτερη σε αυτές τις περιόδους.

Μια νέα σελήνη ή πανσέληνος στο περίγειο επιτείνει τις ανοιξιάτικες παλίρροιες. Δημιουργεί αυτό που ορισμένοι αποκαλούν “εξαιρετικά υψηλές παλίρροιες”, οι οποίες είναι αισθητές σε όσους ζουν κατά μήκος των ακτών. Έτσι, οι άνθρωποι που ζουν κατά μήκος των ακτών του ωκεανού μπορεί να παρατηρήσουν τη διακύμανση των υψηλών και χαμηλών παλιρροιών για τους επόμενους μήνες, γύρω από τις ημερομηνίες της νέας σελήνης: το 2024, 11 Ιανουαρίου, 9 Φεβρουαρίου, 10 Μαρτίου, 8 Απριλίου και 8 Μαΐου.