Φύση
Έντονες είναι οι ανησυχίες σχετικά με το ενδεχόμενο ενός ισχυρού σεισμού στην Ελλάδα, ύστερα από τις τρεις σεισμικές δονήσεις, μεγέθους 4, 3 και 2,9 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ που καταγράφηκαν ανοιχτά της Κάσου ανάμεσα στην Κρήτη.
Στο παρελθόν η χώρα μας έχει πληρώσει βαρύ «φόρο αίματος» στους σεισμούς και αυτό φαίνεται και από τη λίστα που ακολουθεί στην οποία αναφέρονται αναλυτικά οι σεισμικές δονήσεις που κόστισαν τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους.
Ιόνιο 1953: Ο πιο φονικός σεισμός του 20ού αιώνα
Εκεί έχει καταγραφεί και ο πλέον φονικός σεισμός του 20ου αιώνα στην Ελλάδα. Ήταν ο σεισμός που ισοπέδωσε την Κεφαλονιά στις 12 Αυγούστου 1953. Συγκεκριμένα, ήταν ένα από τους συνεχόμενους σεισμούς εκείνου του καταστροφικού Αυγούστου. Οι σεισμοί του Ιονίου το 1953 ήταν σεισμική ακολουθία αποτελούμενη από τρεις κύριους καταστροφικούς σεισμούς αυξανόμενης έντασης και περισσότερους από 135 μετασεισμούς που έλαβαν χώρα από τις 9 έως τις 12 Αυγούστου του 1953 και προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές σε Ζάκυνθο, Ιθάκη και Κεφαλονιά.
Ο αριθμός των θυμάτων ανήλθε σε 455 νεκρούς, 2.412 τραυματίες και 21 αγνοούμενους, ενώ μεγάλο μέρος του πληθυσμού των νησιών τα εγκατέλειψε εξαιτίας των σεισμών. Θεωρούνται οι καταστροφικότεροι σεισμοί στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας, και είναι εκτός – κακώς εννοούμενου – συναγωνισμού από την παρακάτω λίστα με 10 από τους πιο φονικούς σεισμούς στην Ελλάδα τα τελευταία 100 χρόνια.
Κως: 23 Απριλίου 1933 – 178 νεκροί από 6,6 Ρίχτερ
Μέσα στον Κεραμεικό κόλπο, ανατολικά από την Κω, εντοπίστηκε το επίκεντρο του πιο φονικού σεισμού που έζησε η Ελλάδα, εκτός αυτού της Κεφαλονιάς, τα τελευταία 100 χρόνια. Τα 6,5 Ρίχτερ συντάραξαν το νησί, ισοπεδώνοντάς το και κοστίζοντας τη ζωή σε 178 ανθρώπους. Οι τραυματίες ήταν εκατοντάδες ενώ τεράστιες ζημιές έγιναν στα τουρκικά παράλια, στη Νίσυρο, τη Λέρο και τη Ρόδο. Για την ανοικοδόμηση της πόλης της Κω, είχαν επιληφθεί οι ιταλικές πολεοδομικές αρχές καθώς τότε τα Δωδεκάνησα ήταν υπό ιταλική κυριαρχία.
Ιερισσός: 26 Σεπτεμβρίου 1923 – 161 νεκροί από 7,0 Ρίχτερ
Το ρήγμα του Στρατωνίου ήταν αυτό που «έδωσε» τα 7 Ρίχτερ τα οποία συντάραξαν τότε την Ιερισσό της κεντρικής Μακεδονίας. Ολόκληρη η χερσόνησος της Χαλκιδικής «χόρεψε» στον ρυθμό του Εγκέλαδου, ενώ υπάρχουν αναφορές για πολύ περισσότερες απώλειες από τα επισήμως 161 καταγεγραμμένα άτομα. Σύμφωνα με πηγές, οι νεκροί λόγω αυτού του σεισμού φτάνουν ανά περίπτωση και τους 491, ωστόσο, επισήμως έχει δοθεί ο αριθμός των 161 θυμάτων.
Πάρνηθα: 7 Σεπτεμβρίου 1999 – 143 νεκροί από 5,9 Ρίχτερ
Ο σεισμός της Πάρνηθας του 1999, ευρύτερα γνωστός ως σεισμός της Αθήνας του 1999, με μέγεθος 5,9 στην Κλίμακα Ρίχτερ, έλαβε χώρα στις 7 Σεπτεμβρίου 1999, 14:56:50 τοπική ώρα, και προκάλεσε 143 θανάτους και ζημιές που έφτασαν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ. Είναι ο φονικότερος σεισμός των τελευταίων 50 ετών και η φυσική καταστροφή με το μεγαλύτερο κόστος σε υλικές ζημιές που έχει συμβεί ποτέ στην Ελλάδα. Συνολικά από το σεισμό κατέρρευσαν 110 κτίρια, 5.222 κρίθηκαν κατεδαφιστέα και 38.165 επισκευάσιμα, και οι μνήμες από αυτό το χτύπημα του Εγκέλαδου παραμένουν ακόμα νωπές στους κατοίκους του λεκανοπέδιου. Έτσι, κάθε αισθητή δόνηση είναι λογικό να προκαλεί ανησυχία.
Αμοργός: 9 Ιουλίου 1956 – 53 νεκροί από 7,5 Ρίχτερ
Ξημερώματα τις 9ης Ιουλίου του 1956 σημειώθηκε ο πιο ισχυρός σεισμός του 20ού αιώνα στην Ελλάδα, ένας από τους ελάχιστους μάλιστα που κατάφεραν να προκαλέσουν τσουνάμι στο Αιγαίο Πέλαγος! Μάλιστα, 13 λεπτά μετά το πρώτο «χτύπημα», σημειώθηκε και δεύτερος σεισμός 7,2 Ρίχτερ με αποτέλεσμα να υπάρξουν πολλές καταστροφές όχι μόνο στην Αμοργό, ανοικτά της οποίας ήταν το επίκεντρο, αλλά κυρίως στη Σαντορίνη. Από τις δονήσεις υψώθηκε τσουνάμι 25 μέτρων το οποίο προκάλεσε σωρεία καταστροφών και ήταν υπεύθυνο για αρκετούς από τους 53 θανάτους που καταγράφηκαν.
Λάρισα: 1 Μαρτίου 1941 – 40 νεκροί από 6,6 Ρίχτερ
Εν μέσω του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και ιταλικών βομβαρδισμών, η Λάρισα «χτυπήθηκε» από τα 6,6 Ρίχτερ τα ξημερώματα της 1ης Μαρτίου του 1941. Τρεις μήνες νωρίτερα, ένας προσεισμός 4,1 Ρίχτερ είχε προειδοποιήσει τη Λάρισα, όμως, κανείς τότε δεν είχε ούτε τον χρόνο, ούτε την τεχνογνωσία για να δει αυτό που θα ακολουθούσε. Ο ισχυρός σεισμός του Μαρτίου, έπληξε την πόλη της Λάρισας και τα γειτονικά χωριά Γερακάρι, Ελευθέριο, Νέσσων, Νέχαλη, Πλατύκαμπος, Γλαύκη και Χάλκη. 40 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι τραυματίες έφτασαν τους 100. Σοβαρότατες ήταν και οι υλικές ζημιές στα κτήρια, το 10% των οποίων καταστράφηκε ολοσχερώς, ενώ το 60% παρουσίασε σημαντικές βλάβες. Επιπλέον, παρατηρήθηκε καθίζηση στην αριστερή όχθη του Πηνειού ποταμού.
Αίγιο: 15 Ιουνίου 1995 – 26 νεκροί από 6,1 Ρίχτερ
Ο σεισμός στο Αίγιο το 1995, είχε μέγεθος 6,1 της κλίμακα Ρίχτερ και έλαβε χώρα στις 15 Ιουνίου 1995 ώρα 03:15 και προκάλεσε 26 θύματα (16 Έλληνες και 10 Γάλλοι) και σοβαρές υλικές καταστροφές. Το επίκεντρο του σεισμού βρισκόταν περίπου 15 χιλιόμετρα βόρεια-βορειοανατολικά από το Αίγιο, στο δυτικό άκρο του Κορινθιακού κόλπου, σε εστιακό βάθος 10 χιλιομέτρων. Ο μεγαλύτερος μετασεισμός σημειώθηκε 15 λεπτά μετά τον κύριο και είχε μέγεθος 5,7 ρίχτερ. Οι νεκροί ήταν αποτέλεσμα της κατάρρευσης μιας πολυκατοικίας στο κέντρο της πόλης και του ξενοδοχείου «Ελίκη» στα Βαλιμίτικα.
Σοφάδες: 10 Απριλίου 1954 – 25 νεκροί από 7,0 Ρίχτερ
Στις 30 Απριλίου 1954 σεισμός 7,0 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ προκάλεσε εκτεταμένες καταστροφές στους νομούς Καρδίτσας, Λάρισας, Τρικάλων, Φθιώτιδας, Μαγνησίας και Ευρυτανίας. Ο σεισμός έγινε αισθητός σε όλη την Ελλάδα και προκλήθηκε από το ρήγμα των Σοφάδων το οποίο έχει μήκος 52 χλμ. και είχε επίκεντρο τη θέση Κομμένο Τζαμί 3 χλμ. κοντά στο σημερινό Νέο Μοναστήρι. 25 άνθρωποι σκοτώθηκαν 117 τραυματίστηκαν και 28.673 κτίρια υπέστησαν βλάβες (6.599 καταστράφηκαν), η πόλη των Σοφάδων καταστράφηκε σχεδόν ολοκληρωτικά, ενώ τα χωριά Πασχαλίτσα, Νέο Ικόνιο, Ασημοχώρι, Φύλλο, Γραμματικό, Οθωμανικό υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Εξαιρετικά μεγάλες ζημιές υπέστησαν οι πόλεις της Καρδίτσας αλλά και των Φαρσάλων. Παρατηρήθηκαν φαινόμενα ρευστοποίησης, υδρογεωλογικές μεταβολές και διαρρήξεις εδάφους (η μεγαλύτερη από τις οποίες είχε μήκος 5χλμ και διέκοψε τη γραμμή του τρένου).
Κόρινθος: 22 Απριλίου 1928 – 20 νεκροί από 6,3 Ρίχτερ
Ο σεισμός της Κορίνθου του 1928 έλαβε χώρα στην περιοχή της Κορινθίας στο βορειοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου. Ο κυρίως σεισμός εκδηλώθηκε στις 22 Απριλίου του 1928, ώρα 22:14 και καταγράφηκε μέγεθος 6,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Η δόνηση προκάλεσε σημαντικές καταστροφές, δυσανάλογες του μεγέθους της, λόγω της κακής ποιότητας κατασκευής των κτισμάτων της Κορίνθου και των γειτονικών οικισμών. Για την ανοικοδόμηση της πόλης εφαρμόστηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα νέοι κανονισμοί αντισεισμικής κατασκευής. Χάρη στους πολλούς μικρούς σεισμούς που προηγήθηκαν της κύριας δόνησης οι περισσότεροι κάτοικοι βρίσκονταν έξω από τα σπίτια τους, γεγονός που περιόρισε τον αριθμό των θυμάτων στους 20 νεκρούς και 30 τραυματίες . Όμως ο σεισμός κατέστρεψε το σύνολο σχεδόν των 2000 κτιρίων της πόλης της Κορίνθου και προκάλεσε σημαντικές ζημιές σε γειτονικούς οικισμούς όπως το Λουτράκι.
Άγιος Ευστράτιος: 19 Φεβρουαρίου 1968 – 20 νεκροί από 7,1 Ρίχτερ
Στις 19 Φεβρουαρίου του 1968 ισχυρός σεισμός 7,2 Ρίχτερ έπληξε το Βόρειο Αιγαίο και κυρίως το νησί του Αγίου Ευστρατίου. Ο σεισμός είχε μέγεθος 7,2 Ρίχτερ σημειώθηκε στις 19 Φεβρουαρίου 1968 ώρα 22:45:45 και είχε επίκεντρο 19 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Αγίου Ευστρατίου. Ο μεγαλύτερος προσεισμός εκδηλώθηκε στις 6 Φεβρουαρίου μεγέθους 4,0 Ρίχτερ. Μετά τον κύριο σεισμό ακολούθησαν πολλοί μετασεισμοί ο μεγαλύτερος των οποίων έγινε στις 24 Απριλίου μεγέθους 5,5 Ρίχτερ. 20 άνθρωποι σκοτώθηκαν 39 τραυματίστηκαν 175 κτίρια κατέρρευσαν ενώ 2348 υπέστησαν βλάβες. Μικρότερης έκτασης ήταν οι ζημιές στη Λήμνο, τη Λέσβο και τη Βόρεια Εύβοια. Στην Πέργαμο της Μ. Ασίας σπίτια κατέρρευσαν και σκοτώθηκε 1 άνθρωπος.
Αλκυονίδες: 24 Φεβρουαρίου 1981 – 20 νεκροί από 6,7 Ρίχτερ
Οι σεισμοί στις νήσους Αλκυονίδες το 1981 ήταν μια σεισμική ακολουθία, αποτελούμενη από τρεις κύριους σεισμούς, οι οποίοι σημειώθηκαν το διάστημα από 24 Φεβρουαρίου μέχρι 4 Μαρτίου 1981. Στις 22:59 το βράδυ της Τρίτης 24 Φεβρουαρίου 1981 σημειώθηκε ο πρώτος σεισμός, ο οποίος είχε μέγεθος 6,7 Ρίχτερ και προκάλεσε μεγάλες καταστροφές σε Κόρινθο, Λουτράκι, Περαχώρα, Αγίους Θεοδώρους, Κινέτα, Θήβα, Πλαταιές, Καπαρέλλι, Μέγαρα, Νέα Πέραμο, Ελευσίνα, Μάνδρα, Ασπρόπυργο.
Πολλοί βγήκαν στους δρόμους και πέρασαν τη νύχτα μέσα στα αυτοκίνητά τους. Λίγες ώρες αργότερα, στις 00:30 της Τετάρτης, ακολούθησε δεύτερος σεισμός, ο οποίος είχε μέγεθος 6,4 Ρίχτερ και προκάλεσε καταστροφές σε κτίσματα που είχαν πληγεί από τον πρώτο σεισμό. Και ιδιαίτερα έγινε αισθητός και σοβαρά στην Αθήνα. Την Τετάρτη 4 Μαρτίου στις 16:01 σημειώθηκε τρίτος σεισμός, με μέγεθος 6,3 Ρίχτερ. Από αυτόν οι μεγαλύτερες καταστροφές έγιναν στην Ανθούπολη Περιστερίου. Και οι τρεις σεισμοί είχαν μέγιστη ένταση IX (9) στην Κλίμακα Μερκάλι (με μέγιστο το 12), ήταν δηλαδή «πολύ καταστροφικοί» στην κλίμακα αυτή. Οι μετασεισμοί συνεχίστηκαν μέχρι και τα μέσα Σεπτεμβρίου του 1981 ενώ οι νεκροί ανήλθαν στους 20.
Οι παραπάνω φονικοί σεισμοί, γνωστοί ή άγνωστοι στην πλειοψηφία των πολιτών, δεν είναι φυσικά οι μοναδικοί που έχουν αφαιρέσει ανθρώπινες ζωές στην Ελλάδα. Τον Ιούνιο του 1978 η Θεσσαλονίκη ταρακουνήθηκε από 6,5 Ρίχτερ. Η κατάρρευση μιας οκταόροφης πολυκατοικίας κόστισε τη ζωή 37 ανθρώπων, ενώ οι νεκροί έφτασαν συνολικά τους 49. Το 4,5% των κτηρίων της πόλης, τότε, κρίθηκε ακατάλληλο ενώ υπήρξαν εκτεταμένες βλάβες σε μνημεία της πόλης όπως η Ροτόντα.
Σαράντα χρόνια από το σεισμό του 1978 στη Θεσσαλονίκη
Η Καλαμάτα τον Σεπτέμβριο του 1986 χτυπήθηκε σκληρά από 6,0 Ρίχτερ, με 20 ανθρώπους να χάνουν τη ζωή τους. Ένας από τους πιο ισχυρούς σεισμούς στη σύγχρονη εποχή έγινε στα Γρεβενά τον Μάιο του 1995. Τα 6,6 Ρίχτερ προκάλεσαν εκτεταμένες καταστροφές και άφησαν άστεγους περίπου 10.000 ανθρώπους, χωρίς όμως να υπάρξει κανένα θύμα!
Τα τελευταία χρόνια θάνατοι έχουν καταγραφεί από σεισμούς σε Κύθηρα, Ανδραβίδα, Ρόδο, Λευκάδα, Μυτιλήνη ενώ στις 30 Οκτωβρίου 2020 ο σεισμός των 6,7 Ρίχτερ στη Σάμο κόστισε τη ζωή σε ένα αγόρια 17 χρονών και ένα κορίτσι 15 ετών, που σκοτώθηκαν σε ένα στενό δρομάκι στο Βαθύ επιστρέφοντας από το σχολείο. Περισσότερες απώλειες από αυτόν τον σεισμό κατέγραψε η Τουρκία, με 114 θύματα. Ο σεισμός του Μαρτίου του 2021 στην Ελασσόνα, μεγέθους 6,3 Ρίχτερ, κόστισε τη ζωή ενός συνανθρώπου μας, όπως και τα 5,8 Ρίχτερ στο Αρκαλοχώρι στις 27 Σεπτεμβρίου 2021.
Το ευτύχημα ήταν ότι ο τελευταίος ισχυρός σεισμός στην Εύβοια, ήταν αναίμακτος και με μικρές καταστροφές. Σε κάθε περίπτωση η μοναδική άμυνα απέναντι σε έναν σεισμό, είναι οι ισχυρές κατασκευές με βάση τους κανόνες και τα πρότυπα, και η τήρηση όλων των προβλεπόμενων σε περίπτωση δόνησης.
