Έκρηξη ηφαιστείου: Πώς επηρεάζει τον καιρό και το κλίμα

Ανησυχίες για την επίδραση που μπορεί να έχουν οι εκρήξεις ηφαιστείων στον καιρό και το κλίμα, επανάφερε η πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου Ρουάνγκ στην Ινδονησία. 

Οι πολλαπλές εκρήξεις του Ρουάνγκ στην Ινδονησία είχαν ως αποτέλεσμα την εκτόξευση ηφαιστειακών αερίων τόσο ψηλά που έφτασαν στο δεύτερο στρώμα της ατμόσφαιρας, δεκάδες χιλιάδες πόδια πάνω από το έδαφος.

Ειδικότερα, η έκρηξη του ηφαιστείου Ρουάνγκ αυτή την εβδομάδα εκτόξευσε ένα νέφος τέφρας σε ύψος δεκάδων χιλιάδων ποδιών στον αέρα ενώ ηφαιστειακά αέρια εκτοξεύθηκαν ακόμα και πάνω από 65.000 πόδια, περίπου δηλαδή 25.000 πόδια πάνω από το ύψος που πετάει ένα εμπορικό αεροπλάνο.

Μία άλλη παράμετρος που τίθεται αναφορικά με τις ηφαιστειακές εκρήξεις εκτός από τον άμεσο κίνδυνο που αντιμετωπίζουν οι γύρω περιοχές, είναι και οι πιθανές επιπτώσεις της έκρηξης στον καιρό και το κλίμα.

Είναι πιθανό τα ηφαίστεια να έχουν βραχυπρόθεσμο αντίκτυπο στο κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της ψύξης της παγκόσμιας θερμοκρασίας, λόγω των αερίων που διοχετεύουν ψηλά στην ανώτερη ατμόσφαιρα. Ωστόσο, οι επιπτώσεις του ηφαιστείου Ρουάνγκ στο κλίμα θα είναι πιθανότατα ελάχιστες, σύμφωνα με τον Greg Huey, τον πρόεδρο του School of Earth and Atmospheric Sciences της Georgia Tech.

Σύμφωνα με τον ίδιος, οι καθημερινές καιρικές συνθήκες κοντά στο ηφαίστειο δεν αναμένεται να επηρεαστούν για πολύ όπως η θερμοκρασία, τα σύννεφα και η βροχή.

Το όρος Ρουάνγκ, ένα στρωματοηφαίστειο μήκους 725 μέτρων στο ομώνυμο νησί στην επαρχία του Βόρειου Σουλαουέζι της Ινδονησίας, έχει εκραγεί τουλάχιστον επτά φορές από το βράδυ της Τρίτης, σύμφωνα με την ηφαιστειολογική υπηρεσία της χώρας . Τα στρωματοηφαίστεια μπορούν να παράγουν ισχυρές εκρήξεις επειδή το κωνικό σχήμα τους επιτρέπει τη συσσώρευση αερίου.

Η ηφαιστειακή τέφρα είναι συνήθως ένα μείγμα θρυμματισμένων στερεών όπως πετρώματα, ορυκτά και γυαλιά και αερίων, όπως υδρατμοί, διοξείδιο του άνθρακα και διοξείδιο του θείου, σύμφωνα με τη NASA .

«Η παραμονή της στάχτης στην ατμόσφαιρα είναι βραχύβια γιατί είναι βαριά και τείνει να κατακάθεται γρήγορα», είπε ο Huey στο CNN σε αντίθεση με τα αέρια που μπορούν να φτάσουν πολύ ψηλότερα στην ατμόσφαιρα.

Η πυκνή τέφρα κοντά στην επιφάνεια επιδρά στην ποιότητα του αέρα, κάνοντάς τον πιο επικίνδυνο και προκαλεί μία προσωρινή ψύξη καθώς εμποδίζει το ηλιακό φως. Μόλις σταματήσει η ενεργή έκρηξη, η τέφρα αρχίζει να κατακάθεται.

Μερικά αέρια από τις εκρήξεις του όρους Ρουάνγκ ανέβηκαν τόσο ψηλά που έπεσαν στη στρατόσφαιρα, το δεύτερο στρώμα της ατμόσφαιρας της Γης, το οποίο βρίσκεται ακριβώς πάνω από την τροπόσφαιρα, το στρώμα όπου εκδηλώνονται σχεδόν όλα τα μετεωρολογικά φαινόμενα.

Η στρατόσφαιρα είναι ένα πολύ ξηρό μέρος και συνήθως μόνο τα αέρια με μεγάλη διάρκεια ζωής φιλτράρονται σε αυτήν, σύμφωνα με τον Huey. Μια ηφαιστειακή έκρηξη είναι ουσιαστικά ο μόνος φυσικός τρόπος για βραχύβια αέρια όπως το διοξείδιο του θείου και οι υδρατμοί να εισέλθουν στη στρατόσφαιρα.

Μόλις βρεθούν στη στρατόσφαιρα, το διοξείδιο του θείου και οι υδρατμοί συνδυάζονται για να σχηματίσουν αερολύματα θειικού οξέος που δημιουργούν ένα στρώμα από θολά σταγονίδια, σύμφωνα με το UCAR . Αυτά τα σταγονίδια εξαπλώνονται μακριά από το σημείο εισόδου τους και παραμένουν στη στρατόσφαιρα για έως και τρία χρόνια, αντανακλώντας το ηλιακό φως πίσω στο διάστημα και προκαλώντας την πτώση της παγκόσμιας θερμοκρασίας.

Αλλά το αποτέλεσμα ψύξης διαρκεί περισσότερο εάν μεγαλύτερη ποσότητα αερίου εισέλθει στη στρατόσφαιρα.

Το 1991, το όρος Pinatubo – ένα άλλο στρωματοηφαίστειο – εξερράγη στις Φιλιππίνες και παρήγαγε το μεγαλύτερο σύννεφο διοξειδίου του θείου που έχει μετρηθεί ποτέ. Η έκρηξη ςκσφενδόνισε πάνω από 17 εκατομμύρια τόνους αερίου στην ατμόσφαιρα και οδήγησε σε μείωση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά περίπου 0,5 βαθμούς Κελσίου (0,9 βαθμούς Φαρενάιτ) που διήρκεσε περίπου ένα χρόνο, σύμφωνα με το Γεωλογικό Ινστιτούτο των Ηνωμένων Πολιτειών.

Συγκριτικά, τα δορυφορικά όργανα έχουν εκτιμήσει ότι το ηφαίστειο Ρουάνγκ έχει απελευθερώσει περίπου 300.000 τόνους διοξειδίου του θείου μέχρι στιγμής, αν και δεν είναι σαφές πόσο από αυτό έφτασε στη στρατόσφαιρα. Αν και πρόκειται για τεράστιο ποσό δεν θεωρείται ακραία τιμή από τους ειδικούς.

Μια έκρηξη τόσο μεγάλη όσο το όρος Pinatubo το 1991 θα μπορούσε σίγουρα να 3επηρεάσει προς τα κάτω τη θερμοκρασία του πλανήτη για μερικά χρόνια, χωρίς ωστόσο να μπορεί να αντιμετωπίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη ενώ θα είχε το κόστος της τεράστιας ζημιάς στη ζωή και την περιουσία.