Φωτιές: «Δεν φτάνει πρόληψη – Πρέπει να δημιουργηθούν τοπία που θα είναι ανθεκτικά στις πυρκαγιές» λένε οι ειδικοί

Ο ειδικός στις δασικές πυρκαγιές και Διευθυντής Ερευνών του στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων, Γαβριήλ Ξανθόπουλος μίλησε για την ανεξέλεκτη φωτιά που έχει ξεσπάσει στη Δαδιά.

«Αυτό που εντυπωσιάζει είναι η αλλεπάλληλοι αύξηση του ρεκόρ μεγέθους μέγιστης πυρκαγιάς. Ιστορικά στην Ελλάδα είχαμε την πυρκαγιά της Βόρειας Εύβοιας το 2021 που ξεπέρασε κάθε προηγούμενο ρεκόρ και αυτή τη στιγμή έχουμε μια καινούργια πυρκαγιά που δεν έχει σβήσει κιόλας ακόμα και έχει ξεπεράσει τις 800.000 στρέμματα. Από τα 530 πήγαμε στις 800.000. Κάτι δεν κάνουμε καλά» τόνισε μιλώντας στην ΕΡΤ ο δασολόγος.

«Για να καταλάβουμε λίγο τη δική μου οπτική. Καμία σχέση με πολιτική. Έχω σπουδάσει δασικές πυρκαγιές μετά από το συλλογικό μου πτυχίο στις Ηνωμένες Πολιτείες έξι χρόνια και ασχολούμαι με τις δασικές πυρκαγιές από το 1990. Στην Ελλάδα μέχρι σήμερα εργάζομαι σαν ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ Δήμητρα και έχω αφιερώσει τη ζωή μου σε αυτό.

Έχω ζήσει και από κοντά τη διαχείριση των πυρκαγιών στη δεκαετία του 90 σαν σύμβουλος Γενικού Γραμματέα Δασών, Υπουργού Δημόσιας Τάξης, συμβούλου στη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας και σαν ερευνητής τα τελευταία 20 χρόνια, με πολλή γνώση στο εξωτερικό και με γνώση της κατάστασης στο εξωτερικό. Μπορώ να σας απαντήσω λοιπόν με μια σφαιρική προσέγγιση.

Αυτό που δεν κάνουμε εμείς είναι να αποτιμήσουμε σωστά που είναι το πρόβλημα» ανέφερε και υπογράμμισε «μου έκανε εντύπωση χθες το πόσο πολύ καλή γνώση του θέματος των πυρκαγιών έχει ο πρωθυπουργός, δηλαδή σαν γνώση του τι συμβαίνει. Ξέρει την εικόνα, τη γενική των πυρκαγιών γιατί χρονιά ασχολείται με το αντικείμενο. Τα δεδομένα όμως τα οποία λαμβάνει ο συγκεκριμένος πρωθυπουργός, ο υπουργός, οι προηγούμενοι υπουργοί, άλλες κυβερνήσεις, έρχονται από μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Ακούνε το Πυροσβεστικό Σώμα, ακούνε την πολιτική προστασία».

Χθες ο κύριος Πρωθυπουργός είπε: «Αν τολμάτε, πέστε κάτι για το Πυροσβεστικό Σώμα, δηλαδή το Πυροσβεστικό Σώμα και οι όποιες αδυναμίες είναι στην άκρη. Είμαι σε πολύ δύσκολη θέση. Δεν είμαι εναντίον του πυροσβέστη αυτού, ο οποίος όμως μπορεί να τον πάρουν τα Τρίκαλα, να τον στον Έβρο, να δουλέψει ένα εξάωρο και να τον ξαναγυρίσει στα Τρίκαλα. Και θα το κάνουν δηλαδή με έναν τρόπο που είναι μη αποτελεσματικός και να τον έχουν και ταλαιπωρήσει.

Υπάρχουν προβλήματα, γίνονται πάρα πολλές προσπάθειες από το Πυροσβεστικό Σώμα που όμως δεν πρέπει να σπάσουν αυγά σε συγκεκριμένους τομείς.

Παράδειγμα, αν αφήσεις μια φωτιά να γίνει μεγάλη, όπως η φωτιά αυτή, αν την αφήσεις γιατί κάνεις λάθος προσέγγιση, Γιατί είσαι πάνω στους δρόμους. Κυρίως γιατί βασίζεσαι στα εναέρια μέσα. Κυρίως πράγματα που έχουν επισημάνει πάρα πολλοί δασολόγοι και όχι μόνο δασολόγοι στα χρόνια και γίνει μεγάλη μετά έχεις ένα τρομακτικό.

Εγώ λέω το εξής επειδή έχω πολλά χρόνια τώρα μιλήσει για την πρόληψη των πυρκαγιών και είναι η έμφασή μου, αυτό είναι το αντικείμενό μου. Δεν φτάνει να κάνουμε καλή πρόληψη, η οποία είναι πολυσχιδής και που μέρος της μόνο ακουμπάει η πολιτική ηγεσία.

Για μένα η βάση της πρόληψης είναι η δημιουργία ανθεκτικών στις πυρκαγιές τοπίων που να αντιμετωπίζουν και τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. Και εκεί ακριβώς είναι που δεν το καταλαβαίνουμε. Νομίζουμε ότι το αντίμετρο θα μας σώσει.

Το δάσος, λειτουργεί, το δάσος παράγει βιομάζα η βιομάζα αυτή όταν πλεονάζει. Αυτό τελικά αργά η γρήγορα ανάλογα με το τι οικοσύστημα είναι στα πευκοδάση μας μπορεί στα 50 με 70 χρόνια, στα ελατοδάση μας, στα 300 χρόνια θα καεί. Άρα λοιπόν τι θέλουμε; Μια δασική υπηρεσία όπως ήταν στο παρελθόν που διαχειρίζεται αυτόν τον χώρο. Και επίσης θέλουμε μια πολιτική που να κρατάει τον κόσμο στην ύπαιθρο και να διαχειρίζεται την ύπαιθρο με κίνητρα.

Δέχομαι ότι ήταν δύσκολες οι συνθήκες, καμία αντίρρηση και ότι όταν φυσούσε ο άνεμος πετούσε καυτερές μπροστά και γι αυτό βλέπουμε στην ίδια ευθεία πολλές καινούργιες εστίες, πολλές καινούργιες εστίες που δεν μπορούμε να τις αποδώσουμε κατ’ ανάγκη σε εμπρησμό. Αλλά αυτό δεν είμαι εκεί για να μπορώ να το κρίνω.

Όμως μια τέτοια πυρκαγιά όταν έχεις με μελτέμια, το έχω διδάξει πολλές φορές και δεν βλέπω να εφαρμόζεται, πρέπει να την κρατήσεις κλειστή, στενή, να δουλέψεις το πίσω μέρος και τα πλάγια. Δεν μπορείς να πας να κάτσεις μπροστά στην εθνική οδό. Θα περάσει και την εθνική οδό. Δουλεύεις στα πλάγια και πίσω την κρατάς στεγνή για να βρεις την ευκαιρία να τη σταματήσεις.

Οι οικισμοί και από τη στιγμή που προσθέσαμε και την εκκένωση. Παρανοϊκά κατά την άποψή μου. Αλλά προσέξτε αυτή τη στιγμή μιλάνε για Σουβλί.

Τι υπάρχει γύρω από το Σουφλί; Είναι μία πόλη, θα εκκενώσεις μια πόλη που έχει τσιμέντα, έχει δρόμους; Δεν έχει κίνδυνο. Θέλω να πω πως δίνεται έμφαση στην εκκένωση, κάτι το οποίο μπορούμε να κάνουμε, λέει. Κάνω κάτι την ώρα που έχω την αδυναμία να σταματήσω τη φωτιά, πηγαίνω και εκεί εκκενώνω, στέλνω τα οχήματά μου εκεί, γιατί πρέπει να φυλάξω τα σπίτια, αλλιώς θα καούν όλα.

Δεν θέλουμε να πεθάνει άνθρωπος. Θέλουμε να έχουμε εκπαιδευμένο πολίτη και πρέπει να δώσουμε έμφαση σε αυτό. Είναι μέρος της πρόληψης.

Ο πολίτης, ο οποίος στη Φυλή απ έξω στον οικισμό Αγία Παρασκευή μάθαινε τρεις ώρες, τέσσερις ώρες πριν, ότι θα έρθει η φωτιά και του δίνανε μήνυμα να είσαι έτοιμος. Έπρεπε να του πουν συγκεκριμένα τι να κάνει το σπίτι, να μην το αφήσει ανοιχτό, τον χώρο γύρω να τον καθαρίσει όσο μπορεί. Ο χρόνος είναι πολύτιμος εκεί, όχι να τον διώξω.

Και επειδή μπορεί να ακούγομαι εναντίον του Πυροσβεστικού Σώματος, δεν είμαι εναντίον του Πυροσβεστικού Σώματος. Θέλω ένα αποτελεσματικό Πυροσβεστικό Σώμα και έναν εκπαιδευμένο πολίτη.

Αυτό που βλέπετε στις αναζωπυρώσεις τις συνεχείς που γίνονται είναι γιατί εκεί που πέφτει το νερό αυτό, όταν είναι σε δάσος ψηλό, μετά από λίγο κάποιο κούτσουρο συνεχίζει να καίει.

Δεν τελειώνει η φωτιά και μόλις στεγνώσει ξανά ανάβει και ανάβει εκεί πέρα κι ανάβει εκεί πέρα και τρέχεις μετά σαν παλαβός. Ενώ αν δείτε τους Αμερικανούς χωρίς νερό να σβήνουν ένα ολόκληρο βουνό.

Πώς; Κάνοντας ζώνες χειρωνακτικές, μικρές. Στην Ελλάδα κάνουμε με μπουλντόζες και δεν πάμε να το ολοκληρώσουμε γιατί αν το αφήσεις απλώς έτσι και έρθει η φωτιά, θα του πέρασμα. Αν το από κάψεις το πρωί ξημερώματα αργά το απόγευμα θα το τελειώσεις».