Φύση
Η κεντρική και βόρεια Εύβοια, βρίσκονται στο επίκεντρο της κακοκαιρίας Daniel με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών να δημοσιεύει εικόνα από υδροσίφωνα που εμφανίστηκε χθες Δευτέρα, κοντά στο Μαντούδι.
Οι εικόνες και το βίντεο έρχονται από την Ιστιαία και τον Ταξιάρχη όπου ήδη η κατάσταση είναι δύσκολη.
Τι εννοούμε όμως με τον όρο υδροσίφωνα, πώς δημιουργείται και ποια η σχέση του με τον σίφωνα στην μετεωρολογία; Ας τα εξετάσουμε όλα με τη σειρά.
Που συναντιόνται;
Οι υδροσίφωνες είναι ένα φυσικό φαινόμενο που αφήνει πίσω του τρομερές ζημιές και το οποίο δεν περιορίζεται μόνο στο αλμυρό νερό αφού πολλοί έχουν δημιουργηθεί σε λίμνες και ποτάμια συμπεριλαμβανομένων των Μεγάλων Λιμνών και του Ποταμού St. Lawrence River.
Παρότι οι υδροσίφωνες εντοπίζονται περισσότερο σε τροπικές περιοχές αλλά και σε εύκρατες περιοχές αναλόγως την εποχή (κυρίως στην δυτική ακτή της Ευρώπης, καθώς και τα βρετανικά νησιά) τελευταία το φαινόμενο αυτό παρατηρείται και στη χώρα μας.
Τι ακριβώς είναι;
Ως υδροσίφωνας (στα αγγλικά ο όρος συναντάται ως Waterspout) ορίζεται η στροβιλιζόμενη δίνη αέρα που έχει επαφή με το έδαφος και η οποία «κρέμεται» κάτω από νέφη καταιγίδας προκαλώντας υλικές ζημιές και απειλώντας αρκετές φορές ανθρώπινες ζωές στο πέρασμα της.
Αυτή η στροβιλιζόμενη αέρα δίνη όταν συμβεί στην ξηρά αποκαλείται ανεμοστρόβιλος (στα αγγλικά ο όρος συναντάται ως Tornado). Ο πρώτος που ασχολήθηκε με την έρευνα των σιφώνων στην Ευρώπη ήταν ο πατέρας της τεκτονικής των πλακών Alfred Wegener.
Οι υδροσίφωνες είναι ασθενέστεροι από τους σίφωνες ξηράς ενώ και η ταχύτητα μετακίνησής τους από το ένα σημείο στο άλλο είναι πολύ πιο αργή. Η διάμετρός τους κυμαίνεται από 3 έως 50 μέτρα και πολύ σπάνια μπορεί να φτάσει τα 100 – 150 μέτρα ενώ η διάρκεια ζωής τους σχεδόν πάντα είναι μόλις μερικά λεπτά.
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι πολύ ισχυροί υδροσίφωνες είναι ικανοί να καταστρέψουν μέχρι και σκάφη ενώ υπάρχει πάντα και ο κίνδυνος να βγουν στην ξηρά, με κίνδυνο τότε να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές ή και θύματα.
Τα 5 στάδια ζωής ενός υδροσίφωνα
Σύμφωνα με τους μετεωρολόγους υπάρχουν 5 στάδια στον κύκλο ζωής ενός υδροσίφωνα.
Στο πρώτο στάδιο ένας κυκλικός δίσκος κάνει την εμφάνιση του στην επιφάνεια του νερού, η οποία περιβάλλεται από μία μεγαλύτερη σκοτεινή περιοχή απροσδιόριστου σχήματος.
Στο δεύτερο στάδιο ένα σχήμα φωτός αναπτύσσεται γύρω από το σκοτεινό σημείο στην επιφάνεια του νερού ενώ στο τρίτο στάδιο ένας πυκνός θαλάσσιος δακτύλιος (ονομάζεται ‘καταρράκτης), εμφανίζεται γύρω από το σκοτεινό σημείο.
Στο τέταρτο στάδιο ο υδροσίφωνας γίνεται ορατός ως χοάνη από την επιφάνεια του νερού προς το εναέριο σύννεφο με τη δίνη ανέρχεται σε ύψος αρκετών εκατοντάδων μέτρων δημιουργώντας μια ορατή προειδοποίηση ότι προετοιμάζεται να κινηθεί.
Στο τελευταίο στάδιο η χοάνη και τα χωνοειδή νέφη αρχίζουν να διαλύονται δεδομένου ότι η εισροή θερμού αέρα στη δίνη τα αποδυναμώνει με αποτέλεσμα τελειώνει τον κύκλο ζωής του υδροσίφωνα.
Οι υδροσίφωνες στην Ελλάδα
Οι περιοχές με μεγάλη συχνότητα υδροσιφώνων στην Ελλάδα είναι το βόρειο Ιόνιο, η περιοχή της Ρόδου και περιοδικά η Χαλκιδική, αν και αρκετές φορές έχουν εμφανιστεί σε πολλές ακόμα περιοχές στο Αιγαίο πέλαγος.
Όπως και στην περίπτωση της Χαλκιδικής το περασμένο Σάββατο, οι υδροσίφωνες συχνά εμφανίζονται ως δίδυμοι ή τρίδυμοι ή και κατά μεγαλύτερες ομάδες ενώ φαινόμενο με αυξητικές τάσεις συχνότητας εμφάνισης στη χώρα μας.
Πάντως ο πιο θανατηφόρος υδροσίφωνας στην Ελλάδα συνέβη στις 7 Δεκεμβρίου 1959, ο οποίος προκάλεσε την καταστροφή μιας βάρκας στη λίμνη Πλαστήρα, με αποτέλεσμα 21 εργάτες να χάσουν τη ζωή τους.
Σύμφωνα με τον μετεωρολόγο και τον πρώτο Έλληνας επιστήμονας που μελέτησε διεξοδικά το φαινόμενο στη χώρα μας, Μιχάλη Σιούτα, σήμερα καταγράφονται ετησίως πάνω από 100 υδροσίφωνες στις ελληνικές θάλασσες.
