Μπορεί να ενεργοποιηθεί ξανά το ηφαίστειο της Σαντορίνης; – Κι όμως η τελευταία του έκρηξη ήταν το 1956

Με αφορμή ένα δημοσίευμα του βρετανικού Guardian που δημοσίευσε προ ημερών ένα κείμενο, ο τίτλος του οποίου άφηνε να εννοηθεί ότι επίκειται ηφαιστειακή έκρηξη στο παγκοσμίως γνωστό νησί της Σαντορίνης λόγω του διάσημου ηφαιστείου του, πολλοί στην Ελλάδα αναρωτιούνται αν θα μπορούσε να εκραγεί ξανά στο παρελθόν προκαλώντας αντίστοιχου μεγέθους καταστροφές.

Το πρόβλημα είναι ότι η τελευταία του έκρηξη δεν έγινε κάποτε στην… Αρχαιότητα αλλά το 1956! Παραδόξως πρόκειται για ένα γεγονός το οποίο αν και προκάλεσε μεγάλη καταστροφή, όλοι μοιάζουν να μην θυμούνται.

«Το ηφαίστειο δεν κοιμάται. Η επόμενη έκρηξη θα προκαλέσει τσουνάμι» ήταν η πρόβλεψη που έκανε με αρκετή δόση βεβαιότητας για το κοντινό μέλλον η εφημερίδα, πυροδοτώντας ανησυχία μα και εύλογα ερωτήματα.

Για την ακρίβεια, το κείμενο αυτό στηριζόταν σε δημοσίευση που είχε κάνει στο περιοδικό «Geochemistry, Geophysics, Geosystems» μια ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τον Κάγιεταν Κράπκιεβιτς από το Τμήμα Γεωεπιστημών του Imperial College του Λονδίνου.

Λοιπόν δεν χρειάζεται να κάνει κάποιος αναδρομή στην έκρηξη του ηφαιστείου κάπου στο μακρινό 1.300 π.Χ, όπου σύμφωνα με τα ιστορικά δεδομένα κατέστρεψε την Μινωική Αυτοκρατορία και μάλλον και την Αυτοκρατορία των Χετταίων.

Στις 9 Ιουλίου του 1956 έλαβε χώρα στο νησί ένας φονικός σεισμός  που σκόρπισε το θάνατο και ενεργοποίησε ξανά το…. ηφαίστειο.

Πολλά υπήρξαν τα ανθρώπινα θύματα και ολικές οι καταστροφές οικιών.

Ο καθηγητής σεισμολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης κ. Κώστας Παπαζάχος είχε πει τα εξής σε σχετική συνέντευξη του 2019:

“Ο σεισμός της 9η Ιουλίου 1956 (μέγεθος 7.5), που έλαβε χώρα στο ρήγμα της θαλάσσιας λεκάνης της νότιας Αμοργού, ήταν ο μεγαλύτερος σεισμός του 20ου αιώνα σε ολόκληρη την Ευρώπη, από τα Ουράλια έως το Γιβραλτάρ και από τη Μάλτα έως τη Λαπωνία. Το έργο του κύριου σεισμού ολοκλήρωσε ο καταστρεπτικός μετασεισμός (μέγεθος 6.9) που ακολούθησε 12 λεπτά αργότερα.

Οι δύο σεισμοί όχι μόνο σκότωσαν 53 άτομα και τραυμάτισαν περισσότερα από 100, αλλά δημιούργησαν ένα από τα μεγαλύτερα θαλάσσια κύμα βαρύτητας (tsunami) στο Αιγαίο, το ύψος του οποίου το ύψος έφθασε τα 25m στη νοτιοανατολική ακτή της Αμοργού τα 20m στη βορειοδυτική ακτή της Αστυπάλαιας και τα 10m στη Φολέγανδρο.

Στη Σαντορίνη οι σημαντικότερες βλάβες παρατηρήθηκαν σε οικισμούς της καλδέρας (Οία, Φηρά, Ημεροβίγλι, κλπ.) και μικρότερες σε άλλους οικισμούς όπως στο Μεγαλοχώρι, τον Πύργο, την Επισκοπή Γωνιάς, κλπ.

O σεισμός του 1956, προκάλεσε παγκόσμιο ενδιαφέρον. Μπορεί η Σαντορίνη τότε να ήταν μια μικρή και άσημη κουκίδα στο χάρτη (το Ακρωτήρι, δεν είχε ανακαλυφθεί, ο τουρισμός δεν είχε ξεκινήσει), αλλά το πρωτοφανές για την Ευρώπη μέγεθος της δόνησης προκάλεσε σοκ.

Τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, έστειλαν αμέσως ρεπόρτερ και φωτογράφους που από την ίδια κιόλας μέρα (με τα μέσα της εποχής) έστειλαν γλαφυρές περιγραφές και συγκλονιστικές εικόνες από την τραγωδία που βίωσε το νησί.

Πριν έξι χρόνια η «Εστία Πύργου Καλλίστης», έδωσε στη δημοσιότητα ένα πολύ ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, των Νίκου Κορακάκη και Λευτέρη Ζώρζου, με μαρτυρίες ανθρώπων που έζησαν το γεγονός.

Το ντοκιμαντέρ έχει τίτλο 5:12.